Verleden, heden en toekomst (Luc - Hnd)


Heilsgeschiedenis
Lucas heeft zijn dubbelwerk van Evangelie + Handelingen gebouwd op een bijzondere visie op de geschiedenis. Hij deelt de geschiedenis niet in door te letten op de machthebbers, zoals wij van een Romeinse tijd, de republiek van de zeven verenigde Nederlanden, de Franse tijd of het Koninkrijk der Nederlanden spreken. Hij maakt ook niet een culturele indeling zoals wij die hebben:  Middeleeuwen, Renaissance, Verlichting enz. Zijn gezichtspunt is theologisch. Hij let op God en zijn omgang met Israël en de mensen. Hij ziet hoe God door Jezus en de Geest de mensen redding brengt. Daarom is Lucas' opvatting wel 'Heilsgeschiedenis' genoemd.

In zijn inleiding Luc 1: 1 - 4 schrijft hij, dat hij een en ander zorgvuldig is nagegaan en in geregelde orde heeft te boek gesteld. De sleutel vinden we in
  • Luc 16: 16 'De wet en de profeten gaan tot Johannes; sinds die tijd wordt het evangelie gepredikt van het Koninkrijk Gods en ieder dringt zich erin.'(NBV1951)
  • Hnd 1: 8 '...en gij zult mijn getuigen zijn te Jeruzalem en in geheel Judea en Samaria en tot het uiterste der aarde.'(NBV1951
De hoofdlijn van Lucas' visie is als volgt:
  • de tijd van het Oude Testament, uitlopend op Johannes de Doper (Luc 1 - 3)
  • het midden van de tijd: het optreden van Jezus (Luc 4 - 24 / Hnd 1)
    Pas als Johannes is uitgewerkt omdat hij werd gevangen gezet (Luc 3: 18v), begint Jezus met zijn prediking van het nabij gekomen Koninkrijk.
    De tijd van Jezus' optreden is de tijd dat Gods heil op aarde aanwezig is (vrede op aarde, Luc 2: 14). Maar dat heil wordt afgewezen en teruggenomen (vrede in de hemel, Luc 19: 38)
    Het midden van de tijd wordt in drie delen verteld
    • de tijd in Galilea, het Noorden van Israël (Luc 4: 1 - 9: 51)
    • het reisbericht van Jezus' tocht van Galilea naar Jericho, ingeleid door Luc 9: 51 waar staat 'En het geschiedde, toen de dagen van zijn opneming in vervulling gingen, dat Hij zijn aangezicht richtte om naar Jeruzalem te reizen (NBV1951)
      Het in 'vervulling gaan' geeft aan dat er een goddelijk draaiboek aan ten grondslag ligt.
      In dit tweede deel van zijn evangelie staan de drie lijdensaankondigingen
      In Luc 17 uitspraken over het einde der tijden
    • de laatste dagen in Jeruzalem (Luc 19: 28 - 24: 53)
  • Het tijdperk van de Geest, gekomen op de Pinksterdag (Hnd 2) ook weer in drieën:
    • Jeruzalem (Hnd 1 - 7) vooral Petrus
    • Judea en Samaria (Hnd 8 )
    • tot aan de uitersten der aarde (Hnd 9 - 28) vooral Paulus
  • Het einde der tijden stelt Lucas voor onbepaalde tijd uit, het komt vooral onverwacht (Luc 17 en 21)
Deze indeling wordt ondersteund door allerlei details.
 
terug

Achtergronden


Artikelen over:
Geloof Kennis en Openbaring
Bijbel
Iets, God, opnieuw God
Israël, Volken, Christenen
Oude Tijd, Nieuwe Tijd
Oude Mens, Nieuwe Mens
Jezus
Passio, Pasen, Pinksteren

Kerk anno nu oa pastoraat en liturgie

Theologische Stromingen
Theologische Begrippen

 
 

Afkortingen


van de Bijbelboeken > Register (kolom 2)

adhv = aan de hand van
Afb = Afbeelding
BGT = Bijbel in Gewone Taal
BHS = Biblia Hebraica Stuttgartensie (Hebr. OT)
bv = bij voorbeeld
CGK = Christelijk Gereformeerde Kerk
DL = Dordtse Leerregels
GNB - Groot Nieuws Bijbel
GNT = Griekse Nieuwe Testament (Nestle-Aland)
Gr = Grieks
HCat = Heidelbergse Catechismus
Hebr = Hebreeuws
HTB = Het Boek
HSV = Herziene  Staten Vertaling
ID = Intelligent Design
Lat = Latijn
LuV = Lutherse Vertaling
LV14 = Leidse Vertaling 1914
LXX = Septuaginta (Grieks OT; 250 - 50 vC)
M = Meditatie (bv Mc 1:1M = Meditatie over Mc 1: 1)
NA = Nestle-Aland, 27-ste druk (Grieks NT)
NB = Naardense Bijbel (P. Oussoren, 2004)
NBG = Nederlands Bijbel Genootschap
NBG51 = Bijbelvertaling van het NBG (1951)
NBV = Nieuwe Bijbel Vertaling (2004)
NBV21 = Nieuwe Bijbel Vertaling van het NBG (2021)
nC = na Christus
NGB = Nederlandse GeloofsBelijdenis
NT = Nieuwe of tweede Testament
OT = Oude of eerste Testament
PM = Post Modernisme
PKN = Protestantse Kerk Nederland
Pr = Preek (bv Ps 84Pr = Preek over Psalm 84)
RKK = Rooms Katholieke Kerk
SV = Staten Vertaling
TeNaCh = Torah+Nebiïm+Chetoebim
v = volgende vers (bv Ps 1: 1v betekent Ps 1: 1 - 2)
vd = van de
vv = volgende  verzen (bv Ps 1: 1vv betekent Ps 1: 1 - 3)
vC =  voor Christus

WV = Willibrord Vertaling
X = Chiasme (kruisstelling)
> = zie (bv > 2 betekent zie bij punt 2)
// = synoniem parallellisme
<> = antitthetisch parallellisme