Wereldbeelden (wetenschap)

Mensen houden er altijd een voorstelling op na over de wereld waarin zij leven. Het is misschien wel het belangrijkste grote verhaal waarin wij wonen.

1 Werelden

Er bestaan verschillende werelden. Dat heeft te maken met onze beperkte blik, positie en verstand. Maar ook met de houding die we aannemen. Al naar gelang we ons objectiverend of participerend opstellen ontsluit de werkelijkheid uiteenlopende werelden.

2 Het naieve wereldbeeld

De eerste indruk van de werkelijkheid om ons heen.

3 Het mythologische wereldbeeld

Het mythologische wereldbeeld in het Oude Testament

4 Het premoderne wereldbeeld

Van een platte naar een bolvormige aarde: de ontwikkelingen, de Grieks-Romeinse wereld.

5.1 Het mechanische wereldbeeld

De opvolger van het premoderne wereldbeeld is heliocentrisch, maar dat is niet het voornaamste kenmerk van het wereldbeeld van de 16 t/m 19-e eeuw. Dat is nl het mechanische aspect. Vandaar dat we het meestal het mechanische wereldbeeld noemen.

5.2 Het mechanische wereldbeeld

Materialisme en andere kenmerken van het mechanische wereldbeeld.

6.1 Het relatieve Wereldbeeld (het hele grote)

Voor het astronomisch grote zijn de natuurwetten van Newton niet nauwkeurig genoeg. Einstein zou die preciseren met de relativiteitstheorie.

6.2 Het relatieve wereldbeeld (het hele kleine)

Op een fundamenteel niveau blijkt de werkelijkheid zich niet-deterministisch te gedragen, maar probabilistisch, dwz er is alleen iets te zeggen over de waarschijnlijkheid, over de grootte van de kans dat iets zus of zo is.

7.1 Oerknal en Anthropisch Principe

Het verhaal van de wetenschap : Oerknal en Anthropisch Principe

7.2 Evolutie, Design en God

Het verhaal van de wetenschap: Evolutie en Intelligent Design

7.4 Theory of Everything

Er zijn vier fundamentele natuurkrachten en even zoveel natuurwetten die deze beschrijven. Die vier samen in één wet combineren betekent volgens Hawking dat we dan 'the mind of God' kennen. Alles uit het verleden is dan verklaarbaar en alles in de toekomst is dan voorspelbaar. Dit zou je het Deïsme van de 21-ste eeuw kunnen noemen.

8.1 Materialisme

Materialisme is hier niet moralistisch bedoeld als liefde voor geld en bezit, maar filosofisch: de visie dat de werkelijkheid, inclusief leven, bewustzijn, denken, willen, voelen, waarderen, geloven enz. zijn te herleiden tot materie.

8.2 Materialisme: problemen

Het materialisme kampt met enkele fundamentele kwesties die het niet kan oplossen in termen die binnen het materialisme geldig zijn:

8.3 Materialisme: een alternatief

Er is veel voor het idealistische standpunt te zeggen: het inzicht van Kant en anderen dat het menselijk kennen een projecterend kennen is: de menselijke geest legt ideeën op aan de werkelijkheid.

Afkortingen

van de Bijbelboeken > Register (kolom 1)

adhv = aan de hand van
Afb = Afbeelding
aw = aangehaald werk
BGT = Bijbel in Gewone Taal
BHS = Biblia Hebraica Stuttgartensie (Hebr. OT)
bv = bij voorbeeld
CGK = Christelijk Gereformeerde Kerk
cq = casu quo (bv ik doe kaas cq ham op mijn brood = ik doe kaas op mijn brood of anders ham)
DL = Dordtse Leerregels
dwz = dat wil zeggen
eva = en vele anderen
FB = FaceBook
GNB - Groot Nieuws Bijbel
GNT = Griekse Nieuwe Testament (Nestle-Aland)
Gr = Grieks
HCat = Heidelbergse Catechismus
Hebr = Hebreeuws
HKB = Historich Kritische Benadering (of Bijbelonderzoek)
HSV = Herziene Staten Vertaling
HTB = Het Boek
ID = Intelligent Design
itt = in tegenstelling tot
Lat = Latijn
LuV = Lutherse Vertaling
LV14 = Leidse Vertaling 1914
LXX = Septuaginta (Grieks OT; 250 - 50 vC)
M = Meditatie (bv Mc 1:1M = Meditatie over Mc 1: 1)
NA = Nestle-Aland, 27-ste druk (Grieks NT)
NB = Naardense Bijbel (P. Oussoren, 2004)
NBG = Nederlands Bijbel Genootschap
NBG51 = Bijbelvertaling van het NBG (1951)
NBV = Nieuwe Bijbel Vertaling (2004)
NBV21 = Nieuwe Bijbel Vertaling van het NBG (2021)
nC = na Christus
NGB = Nederlandse GeloofsBelijdenis
NT = Nieuwe of tweede Testament
OT = Oude of eerste Testament
p = pagina of pagina's
PKN = Protestantse Kerk Nederland
PM = Post Modernisme
Pr = Preek (bv Ps 84Pr = Preek over Psalm 84)
Q = Quelle, bron van uitspraken van Jezus
resp = respectievelijk (bv A en B reden in resp een Golf en een Astra = A reed in een Golf, B in een Astra)
RKK = Rooms Katholieke Kerk
SV = Staten Vertaling
TeNaCh = Torah+Nebiïm+Chetoebim
v = volgende vers (bv Ps 1: 1v = Ps 1: 1 - 2)
vC = voor Christus
vd = van de
vv = volgende verzen (bv Ps 1: 1vv = Ps 1: 1 - 3)
WV = Willibrord Vertaling
X = Chiasme (kruisstelling)
> = zie (bv > 2 betekent zie bij punt 2)
// = synoniem parallellisme
<> = tegenstelling, ook: antithetisch parallellisme

Wetenschappelijke Wereldbeelden