Opinie en Facebook

"Een christelijke levensovertuiging kan onmogelijk samengaan met een extreemrechtse ideologie." Dat is de tweede stelling van de zgn Micha-verklaring¹ die op 3 september is gepubliceerd vanwege de toenemende verrechtsing in ons land. De verklaring met de titel 'Evangelie en extreem-rechts gaan niet samen' wijst op ontmenselijkende termen als gelukzoekers, tsunami aan vluchtelingen, eigen volk eerst en de neiging om de joods-christelijke cultuur voor superieur houden. Het heeft alles te maken met de stembusuitslag van vorig jaar die uitliep op het extra-parlementaire kabinet Schoof en de haast die het maakt om de vluchtelingenproblematiek aan te pakken.

Het is niet moeilijk om het met deze stelling eens te zijn. Ik zou die zelfs willen uitbreiden tot elke ideologie of die nu communistisch, fascistisch, nationalistisch, (neo)liberaal of wat dan ook is. Een ideologie maakt nl. altijd blind voor concrete mensen en hun nood. Daar kan geen weldenkend mens mee instemmen. En dus ook christenen niet. De concrete mens in nood verdient het eenvoudig om geholpen te worden.

Ondertussen heb ik de Micha verklaring niet ondertekend² toen het nog kon³. Dat is omdat er vooral bezwaren in staan. Dat is me te gemakkelijk en te weinig. Zeg niet alleen wat er in principiële zin niet deugt, maar ga liever in op praktische problemen en geef aan hoe het wel moet. De verklaring heeft nu veel van een opgeheven vingertje. De belerende toon irriteert en is niet bevorderlijk voor het gesprek dat Micha-Nederland zegt te willen stimuleren. Polarisatie valt te vrezen. Is het daarom dat de leiding van de grote kerken er over zwijgt?

De verklaring pleit bijvoorbeeld voor gelijkheid en gelijkwaardigheid van alle mensen. Dat klinkt goed. Maar dat is toch niet in strijd met een kritische beoordeling van de vluchtelingen die naar ons land toe komen? Zitten daar geen gelukzoekers bij die de plek van 'echte vluchtelingen' bezet houden?  Of mensen met vrouw-onvriendelijke waarden en normen, ronduit discriminerende opvattingen mbt de LHBTI-ers en/of een anti-semitische houding jegens Joodse medeburgers? Waarom zouden we die in ons midden opnemen met alle gevolgen van dien? Als zij zoveel bezwaren tegen onze manier van leven hebben, moeten ze niet naar hier komen. Voor de gerechtigheid in ons land lijkt me dat veel beter.

Ander voorbeeld: Micha-Nederland vindt naastenliefde belangrijk. Terecht. Maar we lezen geen woord over de grenzen aan wat mogelijk is. Hoe redelijk is het dat statushouders met voorrang een woning krijgen toegewezen en jongeren tot op gevorderde leeftijd bij hun ouders thuis moeten blijven wonen omdat er voor hen geen woonruimte is? De verklaring noemt weliswaar woningnood en moeite om rond te komen, maar denkt niet met de betrokkenen mee in de richting van een oplossing. Het komt niet verder dan 'Toch moeten wij niet alleen willen opkomen voor onze eigen belangen. Als christenen zijn we geroepen om God lief te hebben boven alles en onze naasten als onszelf. Alle mensen zijn elkaars naasten, ongeacht afkomst, religie, huidskleur, omstandigheden of cultuur, omdat we allemaal naar Gods beeld zijn geschapen.' Zo laat Micha-Nederland velen in de kou staan. Is dat de gerechtigheid die de echte profeet Micha of Jezus bedoelde?

Tenslotte vind ik dat de verklaring weinig begrip toont voor de vele christenen (bijna 25%) die bij de laatste stembusgang op de PVV hebben gestemd. Hebben zij hun christelijke levensovertuiging te grabbel gegooid? Of hebben ze een strategische proteststem uitgebracht omdat onder de vier kabinetten Rutte niets aan de instroom van asielzoekers, buitenlandse studenten en werknemers is gedaan en de opvang is wegbezuinigd. In dezelfde tijd is de woningmarkt compleet verziekt: voor een huurwoning sta je vele jaren op de wachtlijst, een koopwoning is onbetaalbaar. De minima zien hoe ze op steeds grotere afstand komen van welvarend Nederland, dat wel met niets zo druk lijkt als met geld harken en de wereld rondvliegen.
Micha-Nederland zou op mij een sterkere indruk maken als ze in de jaren van het ongebreidelde neoliberalisme over deze dingen met een verklaring was gekomen. Toen werd de voedingsbodem voor het extreemrechtse gedachtegoed gelegd.


------
¹ Micha Nederland is onderdeel van de wereldwijde Micha-beweging (Micah Global) die aandacht vraagt voor gerechtigheid en het milieu. Ze noemt zich naar de profeet Micha en weet zich geïnspireerd door dit vers: Er is jou, mens, gezegd wat goed is, je weet wat de HEER van je wil: niets anders dan recht te doen, trouw te betrachten en nederig de weg te gaan van je God (Micha 6: 8, NBV21). De verklaring is hier te vinden.
² De verklaring werd ondertekend door 836 ‘christelijke leiders’ (bedoeld zijn predikanten en kerkelijk werkers) en 488 ‘andere ondertekenaars’ (bv gemeenteleden, ambtsdragers). De zin van dit onderscheid ontgaat mij. De leiding van de kerk (in de Protestantse Kerken) is nooit een enkele dominee, kerkelijk werker of voorzitter van een kerkenraad. Kerk en gemeente worden geleid door een kerkenraad of een synode waarin alle ambten vertegenwoordigd zijn: ouderlingen, diakenen en predikanten.
³ Inmiddels is het niet meer mogelijk uw naam aan een van de beide rijtjes toe te voegen.