Mat 4: 1 - 11 en Luc 4: 1 - 13
A Er was eens een zangeres die zelf haar liedjes schreef
en ze zong voor kleine groepjes mensen
in een zaaltje hier, een zaaltje daar.
Soms droomt ze ervan beroemd te worden
en voor duizenden in de Arena op te treden.
Dan op een dag komt er een man naar haar toe:
je hebt het in je beroemd te worden
en ik kan dat wel voor je klaar maken
Het contract wordt getekend.
Eerst gaat het nog niet zo vooruit
Maar dan geeft de manager een paar adviezen:
je liedjes zijn te mooi, te dichterlijk;
maak ze wat eenvoudiger
en je speelt leuk guitaar;
maar vanaf vandaag doen we er een disco-deuntje bij
en weet je wat het ook altijd goed doet:
een kort jurkje en wat pasjes erbij.
Succes verzekerd…
En inderdaad.
Maar na 3 gouden platen voelt onze zangeres zich diep ongelukkig:
die liedjes, ik kan mezelf er niet in kwijt
en dat disco-dreuntje: zo doods
en die pasjes en die verplichte glimlach: zo nep, zo plastic.
Wat mij heilig en dierbaar was heb ik verkwanseld
Mijn ziel en zaligheid aan de duivel verkocht
Ik heb teveel concessies gedaan.
In de verte lijkt het nog wel op mijn liedjes en muziek van het begin
Maar al met al is het een slap aftreksel.
Maar de manager houdt haar aan het contract:
Binnenkort sta je in de Arena, dat wilde je toch?
En daarna op tournee.
Maar ze vindt het echt geen hoogtepunt:
al die joelende mensen
en zij met liedjes waar ze zelf niet in gelooft. Vreselijk.
Ze voelt zich een grote bedrieger:
ontrouw aan haar zelf…een bedrieger van haar publiek.
Wat een ellende.
B Allemaal laten we ons verleiden:
Daar hoef je geen zangeres of filmster voor te zijn.
De man die verpleger wilde worden, maar economie ging studeren
want dat betaalt beter
De journaliste die een snufje sensatie en ranzigheid aan haar berichten toevoegt
want wie vindt de waarheid nou interessant?
De leerling die zich opwindt over het pesten, maar er liever niets van zegt
want ’t zijn ook zijn vrienden die het doen.
Ieder heeft zijn prijs.
We doen allemaal dingen die we eigenlijk niet willen doen
Die tegen ons in gaan
Die we toch doen, want er staat zoveel tegen over:
een beter betaalde baan
een goedlopend tijdschrift
vriendschappen…Wie wil dat nou niet
Da’s toch mooi en geweldig en heerlijk? het paradijs!
En als je dan een beetje ontrouw bent aan jezelf
ach, zo erg is dat toch niet:
economen moeten er toch ook zijn,
en roddelbladen als ik ze niet schrijf, zal een ander ze wel schrijven
en pesten? hij heeft het er ook wel een beetje naar gemaakt.
Gelokt door gouden bergen
gaan we tegen ons hart, ons geweten in.
Tegen onze roeping om echt mens te zijn
mens zoals God je gemaakt en bedoeld heeft.
Het is het klassieke verhaal van Adam
die de stem van zijn hart en geweten het zwijgen oplegt
en Gods aanwijzingen laat voor wat ze zijn
Adam, u eij en ik, wij zullen zelf beslissen over goed en kwaad
zelf wel uitmaken wat we doen en laten zullen.
Dan zullen we gelukkig worden, het paradijs vinden.
Maar ondertussen is het de boze die Adam raadt
Hij verliest het paradijs.
En onze zangeres treft een duivelse manager.
Ze leeft in een hel.
C Op allerlei manieren probeert de boze
mensen bij God weg te krijgen
ze uit hun oorsprong en roeping te weg te halen
Daarom heet hij de duivel, dat komt van diabolos
de uiteen-drijver, de de uiteenwerper.
Een oude bijnaam: de wrikkert…het breekijzer zouden we nu zeggen
Om mensen van God te vervreemden.
Ook Jezus neemt hij onder handen.
Maar op Jezus krijgt hij geen vat.
Geen kunst aan, denken we misschien.
Jezus is Gods Zoon. Hij weet alles. Hij kan alles.
De duivel maakt geen enkele kans.
Voor hem is het kinderspel
De verzoekingen zijn eigenlijk geen verzoekingen.
Maar dat is te kort door de bocht.
Alles weten, alles kunnen…
dat heeft de Zoon van God achter zich gelaten.
Hij heeft zich vernederd, ontledigd, zegt Paulus ergens
Een dienstknecht, zonder gestalte of luister, zegt Jesaja
Helemaal mens, precies zoals u en ik.
De verzoekingen zijn zijn voor hem geen kinderspel,
maar ernstig en zwaar, net als voor ons.
Hij moet net als wij proberen de mens te zijn zoals God heeft bedoeld.
Om Adam over te doen
Om een tweede, een nieuwe Adam te worden.
Hopelijk slaagt hij voor deze proef, dit examen.
Bij zijn doop had een stem uit de hemel gezegd:
Jij bent mijn Zoon, de geliefde, in wie ik een welbehagen heb.
En wat Jezus al veel langer vermoedde:
dat God met hem iets speciaals voor heeft
dat werd toen zekerheid
Veertig dagen is hij in de woestijn, om over die woorden na te denken.
Veertig dagen van eenzaamheid en ontberingen.
Levend van wat bessen en sprinkhanen.
D Dan komt de duivel op het toneel
Nu gaat het beginnen: het gewrik
Zal hij standhouden, Jezus?
Een nieuwe Adam blijken te zijn?
Een nieuw begin, onze hoop?
We houden de adem in.
(1) Jezus, jij hoeft toch geen honger te hebben…Gods eigen Zoon!
Zeg tot deze stenen…
Maar Jezus laat zich niet loswrikken uit zijn roeping
Gewone mensen kunnen ook geen stenen in brood veranderen
zij moeten leven van wat God hun geeft, brood of wat anders
dan zal ik dat ook…
ik zal helemaal mens met de mensen zijn
ook hun zorgen om het brood, hun honger delen
en geloven dat God voor me zorgen zal
iedereen heeft het er moeilijk mee, maar ik zal het waarmaken.
(2) Maar Jezus, zou JIJ nou geen teken van God willen hebben?
dat je je niet vergist?
Spring van deze muur…
Weer krijgt de wrikkert geen kans: Jezus blijft mens met de mensen
Gewone mensen mogen God niet op de proef stellen.
zij moeten vertrouwen op zijn hulp
dan zal ik dat ook
ik zal helemaal mens met de mensen zijn
ook hun twijfels in het geloof, hun vragen delen
en geloven zonder bewijs,
iedereen heeft het er moeilijk mee, maar ik zal het waarmaken
(3) Dan in een visioen ziet Jezus al de koninkrijken van de aarde en hun heerlijkheid:
de paleizen en schatkamers, graanvelden en wijngaarden
bibliotheken en musea, theater en stadions noem maar op
al hun heerlijkheid…
Stel je voor dat hij over al dat moois kon beschikken.
Jezus, Ik kan het je zo geven…vraag het me maar.
Maar de uiteendrijver krijgt Jezus niet op andere gedachten
Uit jouw handen wil ik dat niet krijgen:
Jij weet niet wat liefde is…je verwart het met het uitleven van lusten
Jij weet niet wat vrede is…je verwart het met de afwezigheid van oorlog
Jij weet niet wat geluk is…je verwart het met eten en drinken en vrolijk zijn
Ik zou teveel concessies doen
Heel in de verte lijkt jouw koninkrijk op mijn ideaal van het koninkrijk der hemelen
Het is maar een slap aftreksel van wat God met de mensen voor heeft.
Ik wil met jouw niets te maken hebben
De Here uw God zul je aanbidden en Hem alleen dienen.
Iedereen gaat voor jou door de knieën, maar ik zal het waarmaken.
E Jezus laat zich niet van de wijs brengen.
Hij weerstaat het wrikken van de boze.
Na drie keer houdt de uiteenwerper het voor gezien.
Hij krijgt Jezus niet los van zijn roeping
om de mens te zijn
die in alles Gods wil zoekt om die te doen.
Later zal de boze het opnieuw proberen:
als Jezus aan het kruis hangt te sterven.
Als je Gods Zoon bent, red u zelf en kom af van het kruis
Ook dan zal Jezus trouw aan God blijven
en de weg van de mensen ten einde gaan.
Voor ons zijn leven geven.
Dan is de macht van de boze voorgoed gebroken!
Van die overwinning zien wij vandaag het begin.
Waar wij zelf zo’n moeite mee hebben:
- te leven niet bij brood alleen
- te geloven zonder bewijzen
- en zonder knieval voor de duivel…
is er één geweest
die heeft laten zien: het kan toch, het kan wel.
Jezus Christus, ons van God gegeven.
Een nieuw begin, een nieuwe mogelijkheid…
Tweede Adam: zo kan het ook.
Wie dat gelooft, vindt een diepe blijdschap
Een grote vreugde om God
die voor ons de weg terug heeft mogelijk gemaakt
waar wij het geluk, het paradijs verspeelden.
En we pakken opnieuw onze roeping op
om uit God te leven…uit zijn woord
trouw aan ons hart en geweten.
Anders gezegd:
We zeggen onze horigheid aan de duivel op.
Laten ons inspireren door de Geest van Christus.
En vinden een leven veel rijker
en dieper en warmer
dat dat sleur-leven voor enkel hier en nu
waar de boze ons genoegen mee wil laten nemen.
F We zullen ook ontdekken
dat juist dan de verzoekingen niet uitblijven.
Daar wil de boze graag zijn breekijzer inzetten.
Om kapot te maken, wat God aan het heel maken is.
Met zorgen om het brood zal hij ons bestoken
om woning en kleding en gezondheid
Met vragen en twijfels aan God zul hij het ons moeilijk maken
en de wens om een teken, een bewijs.
Met de verleiding om voor hem op de knieën te gaan
om carrière, rijkdom, succes te krijgen.
Jezus blijft staande door zich aan de bijbel vast te houden.
Zijn antwoorden haalt hij letterlijk uit het oude Testament
Dat is zijn manier
Zo vindt hij de weg.
En dan zal het voor ons wel niet anders zijn:
zonder bijbel
zonder geworteld te zijn in het woord van God
zullen de woorden van de duivel
bedrieglijk goed en redelijk klinken.
Met de bijbel kunnen we die doorzien
We zijn sterker dan we denken.
Er is een geestelijke wapenrusting
Enkel tot onze schade laten we die onbenut.
Op het eind van de beproevingen staat er:
komen er de engelen en dienen Jezus
Met dat dienen is het bedienen aan tafel bedoeld.
Wat Jezus van de duivel niet wilde hebben:
eten
een teken van God,
macht en heerlijkheid
dat ontvangt hij nu allemaal van God.
De weg van geloof en gehoorzaamheid lijkt wel onzeker en hachelijk
Maar: er rust zegen op.
Daarom eindigt het evangelie met die heerlijke woorden:
Mij is gegeven alle macht in hemel en op aarde
En ik ben met u al de dagen tot aan de voleinding der wereld
AMEN
Achtergronden
Afkortingen
van de Bijbelboeken > Register (kolom 2) adhv = aan de hand van Afb = Afbeelding BGT = Bijbel in Gewone Taal BHS = Biblia Hebraica Stuttgartensie (Hebr. OT) bv = bij voorbeeld CGK = Christelijk Gereformeerde Kerk DL = Dordtse Leerregels eva = en vele anderen GNB - Groot Nieuws Bijbel GNT = Griekse Nieuwe Testament (Nestle-Aland) Gr = Grieks HCat = Heidelbergse Catechismus Hebr = Hebreeuws HTB = Het Boek HSV = Herziene Staten Vertaling ID = Intelligent Design Lat = Latijn LuV = Lutherse Vertaling LV14 = Leidse Vertaling 1914 LXX = Septuaginta (Grieks OT; 250 - 50 vC) M = Meditatie (bv Mc 1:1M = Meditatie over Mc 1: 1) NA = Nestle-Aland, 27-ste druk (Grieks NT) NB = Naardense Bijbel (P. Oussoren, 2004) NBG = Nederlands Bijbel Genootschap NBG51 = Bijbelvertaling van het NBG (1951) NBV = Nieuwe Bijbel Vertaling (2004) NBV21 = Nieuwe Bijbel Vertaling van het NBG (2021) nC = na Christus NGB = Nederlandse GeloofsBelijdenis NT = Nieuwe of tweede Testament OT = Oude of eerste Testament PM = Post Modernisme PKN = Protestantse Kerk Nederland Pr = Preek (bv Ps 84Pr = Preek over Psalm 84) Q = Quelle, bron van uitsrpaken van Jezus RKK = Rooms Katholieke Kerk SV = Staten Vertaling TeNaCh = Torah+Nebiïm+Chetoebim v = volgende vers (bv Ps 1: 1v betekent Ps 1: 1 - 2) vd = van de vv = volgende verzen (bv Ps 1: 1vv betekent Ps 1: 1 - 3) vC = voor Christus WV = Willibrord Vertaling X = Chiasme (kruisstelling) > = zie (bv > 2 betekent zie bij punt 2) // = synoniem parallellisme <> = antitthetisch parallellisme |