Besproken Bijbelgedeelten

Pasen 2022: de tunnelvisie doorbroken.
Van 'dood is dood' naar 'de dood is dood'


A      Wij vieren alle jaren Pasen
Dan raak je er aan gewend
Dan kijk je er niet meer van op.
Maar de allereerste keer dat het Pasen werd
is dat wel even anders:
Niemand houdt er rekening mee dat het graf leeg is
dat Jezus is opgestaan en hun verschijnen zal.
De discipelen wisten niet beter dan Jezus is dood.
Ze verwachten hem niet terug.
 
Dat is ook zo met Maria Magdalena.
Ze gaat wel naar het graf
Maar niet omdat ze op een wonder hoopt
op opstanding, op een weerzien
Ze gaat naar het graf om te treuren en te rouwen
En vooral wil ze Jezus nog één keer weer zien en aanraken.
Om te zien dat hij het echt is
Om te voelen dat hij koud is

Om het echt te kunnen geloven dat hij er niet meer is.
 
Want dat vindt ze nog steeds ongelooflijk
Hij, die haar zo goed geholpen had
Die 7 boze geesten had uitgedreven
Zodat ze weer een beetje normaal kon functioneren
en haar leven weer op de rail kreeg
Hij dood? Haar Redder? Haar houvast?

Dat kon toch niet waar zijn?

Ze wil hem aanraken, haar houvast vasthouden
Want hem loslaten...
zouden dan die demonen weer terug komen?

Daar is ze bang voor...
 
Als ze bij het graf komt, ziet ze wel:
het is open, de grote steen ervoor weg gerold
Ze weet niet goed wat ze ervan denken moet
geroofd? ergens anders neer gelegd?

Wat dan ook, maar aan een opstanding denkt ze niet
Want dood is dood Einde verhaal
 
Of zou dat een tunnelvisie zijn?
Ze heeft het zo vaak gezien, gehoord
dat ze de tekenen die spreken
van opstanding niet meer zien:
Het open graf, de linnen doeken,
de twee engelen, de tuinman...
Er is van alles dat verrast,
dat anders is dan gedacht.
En zij ziet het wel, Maria, de tekenen
maar de be-teken-is ontgaat haar.
Zij duidt ze in haar schema van dood is dood.
Ze staat niet open voor wat ongedacht nieuw en anders is
Haar geloofsantenne is ingeklapt.
Ze rekent niet met God...
Dat Hij haar en heel de mensheid deze ochtend verrassen zou...



B     Hoe is dat met ons?

Kan God ons nog verrassen deze dag?

Of moet bij ons ook alles passen
in dat schema dood is dood
Hebben we een tunnelvisie?
Of de open ogen van het geloof?
 
Dood is dood
Dat is een van de weinige zekerheden in het leven
Nooit kwam er nog iemand terug
 
Een treurige zekerheid is dat
En kijk je heel diep in ons hart
dat kunnen we er eigenlijk geen genoegen mee nemen.
We ervaren de dood als een vijand
Een die kostbare banden van liefde en genegenheid verbreekt.
We wennen er nooit aan.
Helemaal niet als iemand nog jong is
en in de kracht van zijn leven wegvalt.
Maar ook als iemand oud geworden is en versleten
en de dood als een verlossing komt
dan nog ervaren we dat als verlies:
Na jaren van samen door het leven
in vriendschap en liefde verbonden
elkaar steeds beter leren kennen en waarderen.
En dan uit elkaar. Zo jammer. Zo'n pijn.
 
Zouden we niet alles op alles moeten zetten
om een teken, om een aanwijzing te vinden
dat de dood niet het einde is?
 
Die aanwijzingen zijn er: de paasverhalen
We hebben er zojuist een gelezen.
 
Ik weet wel dat er uitleggers zijn
die zeggen dat het allemaal symbolisch is:
In de vorm van een eenvoudig verhaal
zou de evangelist iets moeilijks uitleggen
dat de zaak van Jezus doorgaat.
Hij is niet echt opgestaan, dat kan nu eenmaal niet
Nee, hij is opgestaan in het geloof van zijn discipelen.
Want: dood is dood...en velen gaan daarin mee.
 
Of heb je dan net als Maria last van die tunnelvisie?

Heb je geen oog voor alle aanwijzingen dat het anders is
Ben je zo gehecht aan die enige echte zekerheid
dat het gewoon niet waar mag zijn
dat de dood dood is?
 
   
C      De paasverhalen zijn niet maar creatieve verhaaltjes
verzonnen door de eerste discipelen
om duidelijk te maken dat Jezus in hun en ons voortleeft.

De belangrijkste aanwijzing: Maria van Magdala
 
Ga maar na: zij is een vrouw.
En hoe was het in de wereld van toen?
een vrouw geldt niet als heel betrouwbaar
Als er een rechtzaak was over een diefstal
of een ander misdrijf
dan telde haar getuigenis niet mee
Ook al had ze alles gezien en gehoord.
Dat vinden we nu discriminatie. En dat is het ook.
Maar toen Joh zijn evangelie schreef
was dat de officiële regel in de rechtspraak.
 
Als dat gewoonte is in jouw wereld
en je wilt vertellen van Pasen,

van Jezus, dat die in jou voortleeft
ga je dan verzinnen
dat vrouwen de eersten zijn die het lege graf zijn?
 
Ga je vrouwen opvoeren als de eerste
en belangrijkste getuigen van de opstanding?
 
En niet zo maar vrouwen: maar Maria van Magdalena.
Weet u nog? Die ooit zo in de war was
dat Jezus haar van 7 boze geesten moest bevrijden
 
Het getuigenis van vrouwen was al niet geldig.
En bij Maria zat ook nog eens een steekje los.
Hoe denk je dat de mensen zullen reageren
als ZIJ van het lege graf,
van een verschijning van Jezus komen vertellen?
Met ongeloof natuurlijk.
 
Als je met een aanschouwelijk verhaaltje wilt uitleggen dan Jezus leeft
dan geef je de hoofdrol toch niet aan vrouwen?
Dan maak je je eigen verhaal direct ongeloofwaardig!
En toch vertelt Johannes van een vrouw, van Maria van Magdala...
 
Daar is maar 1 verklaring voor:
Dat het gewoon  zo gegaan is.
Alle 4 evangeliën vertellen
dat zij de eerste is die het open graf ziet
twee engelen in witte kleren
een tuinman...de Opgestane: Jezus, hij leeft!


D      Er is nog een aanwijzing

dat het om meer gaat

dan Jezus leeft voort in ons geloof

Dat is het ontbreken van symboliek.
De verhalen van de Opstanding zijn geen gedichten of gelijkenissen
Ze zitten niet boordevol beeldspraak.
Ze worden verteld als een verslag van gebeurtenissen.
 
Dat is een groot verschil met de lijdensgeschiedenis ervoor.
Die vertellen van het laatste avondmaal
van Getsemane, van de arrestatie, het verhoor
van Pilatus, de kruisingen en de begrafenis.
 
Dat is ook geschiedenis,
maar daar zitten allemaal toespelingen in
op het oude Testament:
* De soldaten dobbelen om het kleed van Jezus
Dat herinnert aan Psalm 22
* dat Jezus met een speer doorboord werd
wordt in verband gebracht met
een uitspraak van de profeet Zacharia
Dat vind je de hele lijdensgeschiedenis door.
De evangelisten hebben hun best gedaan
om het lijden en sterven van Jezus te duiden.
Het is feit + interpretatie. Feit + fictie
 
Maar dan kom je bij de erhalen van de Opstanding
en dan houdt het helemaal op.

Dan zijn er geen toespelingen meer.
Mat, Mc, Luc en Joh zo van hun stuk gebracht
dat ze zich er geen raad mee weten
Ze kunnen het gewoon niet plaatsen
Hun fantasie laat hen in de steek
Hun kennis van de bijbel helpt niet verder.
 
Dit is zo nieuw, zo anders, zo onverwacht.
Ze komen niet verder
dan de paar verwarde berichten
die we net gehoord hebben.
Geen duiding, geen interpretatie, geen toespelingen
Ze blijven bij de feiten
Het is al moeilijk genoeg om verslag te doen
van de overrompelende gebeurtenissen
 
Hier en daar kleeft er een klein beetje symboliek aan de feiten:
Dat Pasen begint vroeg in de morgen
als de zon nog maar net opkomt
Mooi om dat te vermelden: Pasen is de wereld in nieuw licht zien
 
En dat het de eerste dag van de week is
Ook zo mooi om dat te noemen:
Pasen is het begin van een nieuwe week, een nieuwe tijd.
 
De evangelisten wilden vast dat we dat symbolische ook zouden zien
Maar het is in de eerste plaats gewoon letterlijk
heel vroeg / op de eerste dag gebeurd.
 


E     Twee aanwijzingen:

- Maria van Magdala, een vrouw als getuige
- Bijna geen symboliek: meer feit dan fictie
Zou het dan toch?
Is het niet langer: dood is dood
Kunnen we die tunnelvisie opgeven?
Omdat Jezus, gekruisigd, gestorven en begraven
werkelijk uit het rijk van de dood is opgestaan
opgewekt door God?
 
Pasen is niet: Jezus is opgestaan in ons geloof
Wij zetten de zaak van Jezus door.
Jezus leeft in ons ?  dat is Pinksteren!
 
Pasen is: wij leven in Christus!
Hij kent Maria bij name
Hij kent ieder van ons
Hij bewaart ons in zijn hart
En Hij leeft...Hij is in de wereld van God
En met Hem zijn wij daar nu ook: aan de andere kant.
We zijn veilig, we zijn geborgen.
Geen onheil en geen dood kan ooit nog dat ongedaan maken.
 
Daarom moet Maria Jezus loslaten
ik ga naar mijn Vader, die ook jullie Vader is
naar mijn God, die ook jullie God is
 
Jezus leeft...en wij in Hem (Pasen) en Hij in ons (Pinksteren)
wij:
- nu verdrietig om de geliefden die wij verloren aan de dood
- nu lijdend onder ziekte en zorg en eenzaamheid
- nu bewogen met zovelen die honger en gebrek lijden
- nu woedend om het geweld in Oekraine
Wij nu in de greep in al die vormen van dood ...
maar Eén is er door gekomen: Jezus Christus
Hij leeft...En wij horen bij hem...
zijn God is onze God, zijn Vader onze Vader

T is  niet langer: dood is dood

T is voortaan: de dood is dood
 
Daarom willen we de dood niet toelaten in ons hart
We weigeren onverschillig te worden of cynisch of bitter.
Wij gaan zo goed mogelijk verder, onverstoorbaar, hoopvol
met al die mooie dingen die Jezus ons leerde:
dienen en delen, vergeven zovaak als nodig
in goed vertrouwen levend bij de dag.
 
Hij zal ons helpen.
In de hemel bidt hij voor ons bij God
Op aarde zal zijn Geest ons leiden.
Hij zal ons bewaren alle dagen, alle nachten
tot Gods nieuwe wereld komt
en de dood voorgoed van het toneel verdwenen is.
AMEN