Uitlegkunde

Toepassen of Interpreteren
Eenmaal uitgelegd en begrepen willen we iets met de tekst. Het gaat ons niet om Bijbelkennis te verzamelen zodat we de Bijbelkwiz kunnen winnen. We lezen de bijbel met het oog op ons geloofsleven. Door de tekst te interpreteren blijft die niet een overblijfsel uit een ver en vreemd verleden, maar wordt die relevant voor ons geloof en leven hier en nu. Te denken valt aan:

• persoonlijk meditatief Bijbellezen.
• groepsgewijs (bv contextueel Bijbellezen).
• in het pastoraat: een verhaal uit de bijbel kan helpen woorden te vinden voor wat er bij iemand leeft aan dank of klacht of zorg. Bijbelteksten kunnen ook iets toevoegen aan en verhelderen van wat iemand vertelt. Of zelfs een heel nieuw perspectief bieden.
• de prediking (homiletiek).
• de geloofsleer
• ethische vragen

Voor elk van deze toepassingen zijn speciale methodieken ontwikkeld. Belangrijk: de verbinding met het geloof en leven van mezelf of anderen dat opgebouwd, versterkt, gecorrigeerd moet worden.
 

Zijdelingse vragen
Het omgekeerde is ook mogelijk: de Bijbelteksten als bron gebruiken om te proberen een biografie van Jezus of Paulus, een geschiedenis van de jonge kerk of de ontwikkeling van de verhouding Jodendom - kerk te achterhalen. Dan ben je dus niet meer met uitleggen of verklaren van de bijbel bezig.
 

Te kwader trouw
We gaan uit van de betrouwbaarheid van wat er in de bijbel geschreven staat. Dat uitgangspunt is niet vanzelfsprekend meer. Het virus van de argwaan heeft ook in de Bijbelstudie toegeslagen. Reimarus, Brandon en anderen proberen aan te tonen dat Jezus de leider was van een revolutionaire beweging. Om dat aannemelijk te maken, moeten ze wel heel veel inlezen in de spaarzame gegevens die zich daar enigszins voor lenen. En ook nog eens aannemen dat het vele dat op revolutie, geweld enz. zou wijzen, allemaal is weggewerkt door de evangelisten.
Ze doen dus een beroep op wat er niet staat. Maar hoe kun je nu weten wat er niet (meer) staat? Dat is onmogelijk. Dit is een zeer bedenkelijke manier van Bijbeluitleg omdat je dan alle kanten met Jezus (of welke Bijbeltekst dan ook) op kunt. Bv dat hij een amoureuze relatie met Maria Magdalena had (Dan Brown, Davinci Code). Of een homoseksuele relatie met Johannes (B. Shore Goss). Of dat hij een Ariër was (Nazi-theologen). Of als we toch op die toer gaan: dat hij al vòòr Albert Einstein de relativiteitstheorie had bewezen.