Besproken Bijbelgedeelten en Thema's

Auteur
De traditionele opvatting dat Mozes de auteur is van de eerste vijf boeken in de bijbel, wordt door de meeste onderzoekers niet meer aangehangen. Over het algemeen houdt men het erop, dat het boek Exodus een resultaat is van een eeuwenlang proces waarbij oude mondelinge en schriftelijke bronnen zijn bewerkt en samengevoegd tot wat we nu hebben. Voor de uitleg die we hier nastreven maakt dat allemaal niet veel uit. We willen de teksten zoals we die nu voor ons hebben begrijpen. We zijn er niet op uit de geschiedenis van Israëls godsdienst en bijbehorende teksten te reconstrueren. We hebben geen historische, maar theologische belangstelling.

Voor meer informatie: > DocumentenHypothese

Naam
In het Hebreeuws heet dit boek 'sjemot' oftewel 'namen'. De titel is ontleend aan de begin woorden ' we-ellèh sjemot'.
In de kerk staat het bekend als Exodus, dat is Grieks voor 'uittocht'. De kerk nam deze naam over van de Septuaginta, een Griekse vertaling van het OT uit de laatste eeuwen voor Christus.

Inhoud
Met die naam is de inhoud maar ten dele gedekt. Hij past op de eerste helft van het boek dat het optreden van Mozes beschrijft, uitlopend op de uittocht uit Egypte. Maar vanaf het midden is het volk niet meer onderweg. Dan is het voortdurend bij de Sinaï waar het via Mozes allerlei wetten van God krijgt.

Opbouw
De eerste 15 hoofdstukken betreffen de situatie van het volk in Egypte, de dwangarbeid, de geboorte van Mozes, zijn vlucht en terugkeer, de tien plagen, de instelling van het Pascha, het vertrek uit Egypte (12: 31-42), de doortocht door de Schelfzee, de ondergang van de Egyptische legers, het lied van Mozes.

Vanaf 15: 22 gaat het over de belevenissen van het volk onderweg naar de Sinaï waar God (vanaf Ex 19) aan Mozes verschijnt en hem zijn wetten geeft. Daarvan zijn de tien geboden (Ex 20) de meest bekende, maar daarna volgen nog 20 hoofdstukken met veel meer voorschriften. Een hoogtepunt is Ex 24 dat vertelt hoe God zijn verbond sluit met het volk Israel.