Overzicht besproken Bijbelgedeeltes

Maar Ruth antwoordde: ‘Vraag me toch niet langer u te verlaten en terug te gaan, weg van u.
Waar u gaat, zal ik gaan, waar u slaapt, zal ik slapen; uw volk is mijn volk en uw God is mijn God.
Waar u sterft, zal ook ik sterven, en daar zal ik begraven worden.

A      Dit was de trouwtekst van

toen nog prins Willem Alexander en Maxima (02-02-2002)

Goed gekozen:
Maxima die Argentinië achterlaat om in Nederland

bij Willem Alexander te kunnen zijn.

Zoiets doet Ruth ook: ze verlaat Moab

en gaat met haar schoonmoeder mee naar Israel

 

Uw God is mijn God

Maxima en Alexander konden dat gemakkelijk over en weer tegen elkaar zeggen:
Zij Katholiek, hij PKN:

wel wat verschillend in gewoontes,

maar de God in die beide kerken vereerd is één en dezelfde.

de God van Jezus.

Maar zo is het niet bij Ruth en Naomi
Ruth is een Moabitische

In haar land vereren ze misschien wel 10 verschillende goden.

Kemos voor de oorlog

Dagon voor de oogst

enz.

Uw God is mijn God zegt ze

maar daarmee bedoelt ze niet:

uw God, de God van Israel, kan daar als de elfde ook nog wel bij.

 

Zij bedoelt: ik doe die 10 aan de kant

ik wil met die ene verder,

De God van Abraham, Izaak en Mozes
die God is voortaan mijn God.

Vergeleken met Ruth zette Maxima een klein stapje

Ruth maakte een reuzensprong.

 

 

B      Je vraagt je: wat moeten wij daar nu nog mee?

Onze voorouders hebben toch al eeuwen geleden

die reuzensprong gemaakt:

Toen Lebuïnus en Bonifatius en Willebrordus hier

als zendelingen rond gingen:

alle goden de deur uitgedaan

Wij geloven toch al lang dat er één God is?

 

Ja? gelooft u dat werkelijk?

Ligt het zo voor de hand dan

dat er één God is, die over alles gaat:

honger en overvloed, rijkdom en armoede,

ziekte en gezondheid, oorlog en vrede,

leven en dood?

Dat het goed is om die ene te dienen

onder alle omstandigheden

in voor- en tegenspoed heel je leven lang?

....

Ik denk dat we in de praktijk er vele goden op na houden

alleen hebben we ze een andere naam gegeven

deel-terreinen, zo heten ze tegenwoordig

 

bv de wereld van het geld : voor rijkdom en armoede

of het terrein van de media : voor nieuws en nepnieuws

of het domein van de macht : voor oorlog en vrede

toeval: pech en geluk
 

Deelterreinen die allemaal hun eigen wetten hebben.

Machten die de loop van de geschiedenis sturen.

 

Grillige machten, dat ook: compleet onvoorspelbaar:

wie zag 2008 de bankencrisis aankomen?

wie de corona-pandemie

wie de oorlog in Oekraïne

wie weet wat er dit jaar ons boven het hoofd hangt?

welke machten en krachten,

welke goden onze levens zullen beïnvloeden?

 

Het antwoord van Ruth: uw God is mijn God

En wat het leven ook brengt aan lief en leed,

Hij is en blijft de Enige:

Hem will ik dienen ook als het tegenzit

Hem trouw blijven ook als Hij ver weg lijkt.

 

Zeggen wij haar dat na?

 

Laten we eerst maar eens bekijken hoe ze zover gekomen is

En wat het voor betekent

om de goden en machten aan de kant te doen,

om alle kaarten op die ene te zetten.

C       We beginnen in Israel

het volk dat niet heel veel goden wil dienen

maar gelooft dat er maar één God is

boven alle natuurkrachten

boven alle maatschappelijke machten uit: monotheïsme

 

Dat is natuurlijk geweldig om te geloven:

dan weet je waar je aan toe bent

op wie je hart en geweten moeten afgestemd zijn

om geluk en leven te vinden

om gezegend te zijn

dan weet je wat echt belangrijk is:

omzien naar elkaar, vrede en gerechtigheid.

 

Maar er is wel een probleem:

de tegenslagen en verdrietigheden

Die zijn er volop bij Elimelech en Naomi

 

Twee jongens hebben ze: Machlon en Chiljon

ziekte en zwakte betekenen die namen

niet al te gezond, die twee.

 

En ze wonen in Bethlehem:

broodhuis betekent dat: bakkerij.

Maar de regen blijft uit

de akkers verdrogen > de tarwe oogst mislukt

Een hongersnood dreigt.

De prijzen lopen op: ook toen al graaiflatie

 

Elimelech, mijn God is Koning betekent die naam.
Elke keer als Naomi hem roept, zie je hem denken:

Mijn God ... Koning... IS hij dat?

De God van Israël?

Heeft Hij de situatie wel in de hand?

 

Ik heb al zo vaak gebeden

om gezondheid voor Machlon

om kracht voor Chiljon

maar Hij deed er niets op

Ik heb al zo vaak gebeden om regen

maar de graanschuur van Israel staat leeg.

 

Daar heb je het probleem van één God

onverhoorde gebeden, de waarom-vraag

 

Elimelech komt er niet meer uit.
Gelooft het niet meer.
Gaat weg uit Israel.
Weg bij die Ene vandaan

 

D      We gaan naar Moab

Het land van de vele goden en machten en krachten: poly-theïsme

Een geloof dat ergens zeer voor de hand ligt:

Het sluit prima aan op onze ervaring

dat we maar weinig te zeggen hebben over onze levens
We zijn onderworpen aan allerlei machten en krachten.

En soms zit het mee, soms zit het tegen
 

Dat zie je ook aan Elimelech en zijn gezin

Eerst is het mooi: zijn ze er welkom.

En dat is best bijzonder, want er was vaak oorlog tussen Moab en Israel

Vindt dan maar eens een plekje om te wonen en te werken.

Maar het lukt: wie had dat kunnen denken?

 

Dan verdriet: al gauw komt Elimelech te sterven.

Ok, hij had misschien de leeftijd, maar echt een troost is dat niet
Naomi mist hem elke dag.

 

Dan weer toppunten van geluk:

Machlon en Chiljon vinden de vrouw van hun dromen.

Een bruiloft. Feest

 

Maar toch weer door het dal:

Die beide stelletjes krijgen geen kinderen.

Dat is nu nog een groot verdriet

Maar toen was het ronduit dramatisch:

geen nageslacht...geen zegen:

je naam verdwijnt van de aardbodem: alsof je nooit geleefd hebt

 

En tot overmaat van ramp sterven Machlon en Chiljon.

 

Drama, maar t is gewoon hoe het leven in elkaar zit.

T houdt een keer op.

Dan komt 'de dood'

En als je pech hebt met je gezondheid

ben je gauw aan de beurt.

 

U hoort het:

Het probleem waar ze in Moab mee zitten is niet de waarom-vraag

maar dat je nooit weer waar je aan toe bent
Het leven is grillig. Er is geen peil op te trekken.

Dat krijg je als je in veel goden gelooft.

 

E      Wat moeten wij daar nu uit opmaken?

Moeilijkheden hier, verdrietigheden daar. Eén God, vele goden...

Maakt het ook maar iets uit, wat je gelooft?

 

Toch wel: je ziet het aan Orpa en Ruth.
Ze hebben dezelfde dingen mee gemaakt.

getrouwd, kinderloos, weduwe

Maar als Naomi terug naar Bethlehem wil

kiezen ze heel verschillend:
Orpa gaat naar Moab en de goden terug,

Ruth mee naar Israel, naar de ene : uw God is mijn God.

 

Orpa houdt het erop dat er allerlei goden in het spel zijn:

gezondheid - ziekte; kinderen-f kinderloos; rijkdom - armoede;  oorlog - vrede; leven - dood

Soms zit het mee, soms zit het tegen

Daar doe je niets aan. Zo is het nu eenmaal.
Daar kun je je alleen maar bij neerleggen

En proberen het beste van te maken.

Ze heeft teveel meegemaakt om te kunnen geloven

dat er één God is, Heer en Meester

over alle deelterreinen van het leven.

Ze blijft in Moab met al zijn goden

 

Ruth zit er heel anders in.

Toppunten van geluk...donkere dalen van verdriet en zorg: zij ook

Maar zij kan, zij wil niet geloven

dat dat allemaal maar stom toeval is.

Soms zit het mee, soms zit het tegen...

Moet je het daarmee doen? Dat is toch helemaal vreselijk?

Er moet toch ergens een adres zijn

voor je woede, je teleurstelling, je verdriet

Er moet toch ergens een adres zijn

ook voor je blijdschap, je vreugde

Niet een onverschillig heelal...

maar ergens in het verborgene een hart dat voor je klopt.

Dat is haar gevoel, haar hoop, haar geloof.

Daarom zegt ze: uw God mijn God

 

Niet dat ze een antwoord op haar vragen en waaroms heeft

Ze heeft geen daarom.
Maar ze is er helemaal klaar mee:

met de goden en machten, de deelterreinen

(en) soms zit het mee, soms zit het tegen

Zo laat ze haar verdriet niet smoren

Ze wil een echte God. Eén die er boven staat.
Eén die haar hoort. Eén die het vroeg of laat in orde maakt.
Eén die de weg wijst,
Eén die wil dat we vrede nastreven
voor de gerechtigheid gaan.

 

Daarom draait ze de goden van Moab de rug toe
Ze zoekt het bij die ene, de HERE God van Israël.

Die is haar Rots om op te bouwen

De Stem om te gehoorzamen in goede en in slechte tijden

Haar enige troost in leven en in sterven.

Haar Alles. Haar God.

F      Wij leven in een geseculariseerd land.

God doet er niet meer toe.

Naar zijn wil en bedoelingen met het leven wordt niet gevraagd

Alles is geliberaliseerd:

de woningbouwvereniging, ziekenhuizen, scholen

nutsbedrijven voor gas, water, licht

Met zo weinig mogelijk regels, want dat levert de meeste winst op

En dat is tegenwoordig het enige dat telt.

 

Zo hebben we God afgeschaft

en van de weeromstuit

een heleboel machten en krachten in het zadel geholpen.

Zo zijn de goden door een achterdeurtje weer binnen gekomen

Een geseculariseerd land is door en door religieus.

 

Nederland lijkt meer op Moab dan goed voor ons is.
Want dat moderne heidendom pakt heel slecht uit:

- woekerprijzen voor gas en stroom

- mensen op de voedselbank aangewezen

- de natuur die op omvallen staat

 

Het is de hoogste tijd om met die afgoderij te breken.

Om met de ene, ware, levende God verder te gaan

 

* De Schepper van hemel en aarde

die ons geen vrijbrief gaf om die te plunderen

We zouden die bewerken en bewaren

 

* De God van Mozes en de profeten
Die ons opdraagt naar elkaar om te zien

of je rijk of arm bent

samen of weduwe

ziek of gezondheid

hoe dan ook: we moeten het goede doen

elkaar voorthelpen

 

* De God die straks Naomi van haar bitterheid geneest

De God die straks Ruth een kind, een naam geeft

Een belofte voor ons en ieder

die de goden de deur uit doet

om het met Hem-alleen te wagen op hoop van zegen

 

* De God van Jezus

die ons er zeker van maakte

dat ook wij welkom zijn bij  Israël en zijn God

Hij onze Vader in het verborgene...wij zijn kinderen op aarde

Door dik en dun.

 

Die God is het grote geschenk van Israel aan de wereld.

AMEN