Besproken Bijbelgedeelten en Thema's

Prediker 4: 4 - 6,      Spreuken 6: 6 - 11       Lucas 12: 31 - 21

A groet,

Van ’t zomer zag ik een mierenest: een grote hoop takjes

en een enorme bedrijvigheid erom heen

in lange slierten kruipen de mieren er naar toe

ze nemen takjes en blaadjes mee

en eenmaal bezorgd in het nest

keren ze terug langs het zelfde spoor - onvermoeibaar

voor weer een nieuwe vracht

zo gaat het zeven dagen in de week.

Duizenden en duizenden mieren werken samen.

En zo overleven ze.

 

Ga tot de mieren (zegt de Spreukendichter)

Neem aan hen een voorbeeld

Die raad hebben we ons aangetrokken.

Wat zijn we met elkaar een druk volk geworden.

Ooit was dat nodig om de armoede te boven te komen.

Maar dat is al lang voorbij.

Nu gaat het erom de welvaart te vergroten

en nog rijker te worden.

Het gaat niet meer om ons dagelijkse brood, maar om het beleg:

om een mooi huis….om een verre vakantie

Daar gaat het beste van onze krachten in zitten.

We werken ons een slag in de rondte

We willen mee komen in de race om de welvaart.

 

Ooit in Israel was men ontzettend druk met honderden geboden

en verboden…het juk van de wet heette dat

Bij ons vandaag de dag gaan we gebukt onder het juk van het werk

Dat is de nieuwe religie bij ons:

gij zult niet stil zitten en tot u zelf komen

gij zult werken en uitgeven en kopen, liefst 7 dagen in de week
 

Ons land heeft wel wat van een mierenest…

alleen slechter georganiseerd:

mieren zie je niet in de file staan.

B Ga tot de mieren….Prediker gelooft daar niet in.

Hij heeft kritiek op de Spreukendichter.

Hij ziet hoe de mensen in zijn dagen

met die raad uit de Spreuken aan de slag gaan:

wat maken ze zich druk om welvaart te verzamelen

wat spannen ze zich in om maar de beste timmerman

of de beroemdste zanger

of de machtigste koning te worden.

 

Zijn commentaar:

Louter naijver is het…van de een op de ander.

Dat klinkt wel erg negatief:

is het louter naijver?

Enkel en puur jaloezie?

Vast zit er ook verantwoordelijkheidsgevoel bij door

En liefde voor een ambacht, voor een vak.

Maar louter idealisme is het ook niet.

Naijver…jaloezie zit er ook bij door:

Daar een carportje…dan bij ons ook, met spotjes

Hij een nieuwe baan…dan moet ik eigenlijk ook promotie maken

Hij alweer een nieuwe auto? waar doet-ie het van?

 

Wij steken elkaar de ogen uit.

We willen voor elkaar niet onder doen.

Zo gaat het tegen elkaar op.

Het grootste huis….

de mooiste auto….

de best betaalde baan

Echt niet omdat het vorige huis te klein was

echt niet omdat die nieuwe auto stukken beter rijdt dan de vorige

echt niet omdat die best betaalde baan werk is dat beter bij je past

Maar: we voelen ons uitgedaagd…

We willen niet achterblijven…

In de woorden van Prediker: het is naijver van de een op de ander.

Daar is meer van waar dan goed voor ons is.

 

Prediker zegt er nog iets bij: het is het najagen van wind…zinloos

je probeert iets te vangen dat zich niet laat vangen

het is tevergeefs al die drukte

op het moment dat je ingehaald wordt, moet jij ook weer…

Je hebt geen leven zo; je wordt geleefd.



 

C Prediker haalt de wijsheid van de Spreukendichter onderuit.

Hij ziet hoe mensen zich uitsloven om zich van elkaar te onderscheiden.

Liever een handvol rust zegt hij, dan beide vuisten vol met zwoegen.

 

Een handvol rust…Prediker denkt aan die heel eenvoudige dingen:

Eet uw brood met vreugde (9,7vv; 5,17v; 2,24; 3,13)

Drink uw wijn met een vrolijk hart

Geniet van de vrouw die gij liefhebt

Het licht is zoet voor de ogen (11,7vv)

Verheug je in je leven en geniet ervan (5,17vv 6,6)

 

Want je kunt altijd wel druk en jachtig zijn

om elkaar links en rechts in te halen

maar wat als je niet aan het genieten toekomt?

 

Hij heeft gelijk…en wij beginnen dat ook in te zien.

We willen niet alleen werken

en steeds mooiere dingen aanschaffen

we willen ook tijd, vrije tijd

om op adem te komen

om echt te genieten van al dat moois

ruimte om jezelf te ontwikkelen

een studie, een hobby waar je jezelf helemaal in kwijt kunt

of om tijd te hebben voor elkaar, voor je gezin

zorgverlof voor iemand die je dierbaar is.

 

Prediker zegt: zorg dat je daar aan toekomt

Blijf niet aldoor bezig met de jacht op welvaart en luxe

Laat je niet gek maken door de reclame,

Laat je niet uitdagen door je buren, je collega’s

Het leven is geen wedstrijd!

Beter dan 2 vuisten vol zwoegen is een handvol rust.

 

Je ziet het voor je:

2 handen die zoveel mogelijk naar zich toeschrapen

verkrampt tot vuisten - nooit even open

om te zien wat je hebt

En daartegenover 1 ontspannen hand

een wandelaar, een visser,

iemand die geniet…en tevreden is.

D Het lijkt er op

dat de rijke man uit de gelijkenis

de raad van Prediker goed begrepen heeft:

Hij heeft hard gewerkt…bemest, geploegd en gezaaid

En nu heeft hij een enorme oogst.

Zoveel graan, dat het niet eens past in zijn schuren

Hij zal ze afbreken en nieuwe bouwen.

Hij is in een keer binnen.

Hij kan wel blijven werken en nog rijker worden

maar nodig is het niet.

T is tijd om te genieten.

 

Ik zal rust houden, zegt hij bij zichzelf

m’n brood met vreugde eten

en wijn drinken met een vrolijk hart

en genieten en vrolijk zijn.

Precies de dingen die Prediker ons aanraadt.

 

Het klinkt verstandig,

het is in elk geval een heel stuk wijzer

dan te blijven jachten en zwoegen

Maar Jezus noemt die man: dwaas.

diezelfde nacht nog kwam te overlijden.

Van zijn nieuwe schuren

en het grote genieten kwam niets terecht.

 

Wat moeten we daar nou weer mee?

Jezus op zijn beurt haalt de Prediker weer onderuit:

Een handvol rust…genieten?

Je kunt dat wel willen…en plannen maken voor vakantie

voor zorgverlof, voor vut en pensioen…

je kunt er genoeg voor opzij gelegd hebben

maar één ding ligt niet in jouw macht: je gezondheid, je leven.

 

Eigenlijk is het niet eens Jezus die Prediker onderuit haalt

De raad van Prediker breekt stuk op de harde werkelijkheid.

Zo gaat het toch?

Lang niet iedereen komt aan die handvol rust toe.

Je bent geen baas over je eigen leven.

Een ongeluk, een ziekte…en het is voorbij.



 

E Daar voelen wij ons ongemakkelijk bij.

Wij horen dat liever niet.

Wij zeggen: dat het zwaar op de hand is,

Moet dominee nou onze pret bederven?

Of we zeggen dat wat die rijke man overkwam

iets heel zeldzaams is, een uitzondering.

Hij had pech…wij zullen vast geluk hebben en wel genieten:

wij komen niet op de hartbewaking terecht

of in een rolstoel

of in Clara

wij zullen dit en wij zullen dat…

 

Oh ja?

Zomaar op eens kan een ongeluk, een beroerte, een hartkwaal

een streep trekken door al je plannen.

Dat is niet zo uitzonderlijk.

Dagelijks krijgen tientallen mensen te horen

dat de artsen niets meer kunnen doen.

Vaak mensen in de kracht van hun leven.

Meer dan 800.000 mensen in ons land arbeidsongeschikt.

Dwaas, zou ik daar vandaag of morgen niet bij horen?

 

Het leven is veel onzekerder

veel brozer en breekbaarder dan wij willen toegeven.

Wat je opbouwt, zul je er wel aan toekomen?

Schuren vol graan vallen maar zo een ander toe.

Zo onzeker, zo wiebelig het leven

zo ijdel en vergeefs

 

 

F Jezus zegt: je kunt niet over je eigen leven beschikken

Ten diepste is het van God.

Het komt van Hem

En vroeg of laat geef ik het aan Hem terug.

Zou ik daar rust in kunnen vinden?

 

Als ik weet dat ik bij God mag horen

en ik voor tijd en eeuwigheid bij Hem geborgen ben

dan kan ik het ijdele

het broze en breekbare van mijn leven

onder ogen zien

zonder te vluchten

Want : aan het begin is God

En aan het einde is God

en onderweg, een leven lang is God.

 

Dan hoef ik mezelf niet waar te maken

niet te onderscheiden van een ander

met een betere loopbaan

met een mooier huis

een duurdere auto

of wat dan ook.

 

Meer of minder geslaagd, dat doet er niet toe.

Het leven is geen wedstrijd.

Het gaat erom rijk te zijn in God

Dat is: dat je weet, dat je gelooft

dat God jou kent

dat je leven voor hem belangrijk is

en dat elk vriendelijk woord

elke uitgestoken hand niet verloren gaat

Omdat je  in jouw leven iets van Zijn liefde laat zien

in jouw spreken en zwijgen Zijn wijsheid en takt

in jouw doen en laten Zijn aandacht en zorg
 

Dan is alles wat je doet om de wereld een beetje mooier te maken

alles wat je doet om de mensen een beetje gelukkiger te maken

belangrijk voor het komen van zijn Rijk

Elke goede daad wordt daarin opgenomen

en vindt er zijn voltooiing.

 

Dat is een leven dat wel bijdraagt.

Daarom maakt het wel uit dat je hebt geleefd

Je bouwt een schat in de hemelen op

En die valt niet een ander toe.

 

 

G Zo bevrijdt Jezus ons van

gij zult 24/7 werken en uitgeven en kopen

Het juk van het werk neemt hij van ons.

 

Hij geeft ons rust.

En zonder te vluchten

kunnen we het onzekere, het wiebelige van ons bestaan

onder ogen zien.

Inderdaad: Het is niet zo gewichtig

alles gaat voorbij

en wij zijn er maar even.

 

Maar God heeft er naar omgezien

Hij wil zijn heerschappij er oprichten

zijn koninkrijk er vestigen.

Nu is op aard geen goede daad

meer tevergeefs gedaan

want wat gij goed doet is als zaad

dat heerlijk op zal gaan. (Lied 642:7)

 

Ongemerkt hebben we nieuw juk op de schouders gelegd gekregen:

dat van de liefde tot God

en van de liefde tot elkaar.

Waarom zouden we niet? AMEN