Besproken Bijbelgedeelten en Thema's

Dus eet je brood met vreugde, drink met een vrolijk hart je wijn. God ziet alles wat je doet allang met welbehagen aan. Draag altijd vrolijke kleren, kies een feestelijke geur. Geniet van het leven met de vrouw die je bemint. Geniet op alle dagen van je leven, die God je heeft gegeven. Het bestaan is leeg en vluchtig en je zwoegt en zwoegt onder de zon, dus geniet op elke dag. Het is het loon dat God je heeft gegeven. (Pred 9: 7vv NBV21)

A     Ze noemen het tegenwoordig wel het 11-e gebod: Gij zult genieten.

Daaraan kun je horen

hoe onze cultuur zich van de bijbel

en van het christelijk geloof losmaakt.

We hebben het niet meer over de 10 geboden

Die zijn maar lastig en vervelend

Die zeggen alleen maar wat je moet

en vooral wat je niet mag doen.

 

Vast hebben we het daar als kerk

ook wel zelf naar gemaakt

Met al die strakke regels over uitgaan en op tijd thuis zijn

en over wat er wel/niet op zondag mag

En niet te vergeten al die krampachtigheid rond het 7-de gebod:

over huwelijk en samenwonen en de vrijerij die daarbij hoort.

 

Massaal liepen de mensen weg bij de kerk

En een nieuwe generatie is niet meer bezig

met de eerste 10 geboden

Ze hebben het elfde bedacht: genieten, dat moet je.

En we zien op TV de beelden

van de jeugd die de beest uithangt op vakantie:

Zon, zuipen, ziekenhuis.

En we horen van mega-feesten

waar iedereen met een pilletje uit zijn dak gaat

En we zien hoe mensen soms alleen maar druk zijn

met werk en geld verdienen en dingen kopen

en de hele wereld rond reizen

Hun invulling van het elfde gebod.

 

Gij zult genieten...want je leeft maar 1 x:

You Only Live Once

afgekort tot YOLO

Dát zit er vooral achter:

Morgen kan het voorbij zijn:

je werk, je gezondheid, je rijkdom, je leven

En als je dood bent is het over en uit.

Geen hemel...geen toekomst...geen eeuwig leven

 

Met dat we kerk en geloof aan de kant doen

en de 10 geboden wegschuiven

raken ook de troost kwijt van het eeuwige leven

van een nieuwe hemel en een nieuwe aarde

Nu moet het hier en nu gebeuren

 

Gij zult genieten...want de dood zit ons op de hielen

Wij voelen zijn adem in de nek.

Denk er liever niet aan. Geniet toch!

B     Toch heeft dat elfde gebod zijn wortels in de bijbel.

We horen Prediker zeggen: geniet, geniet van het leven.

 

En ook bij hem is het vanwege de moeite van het bestaan

dat hij het zo benadrukt.

Zwaar is hij onder de indruk

van het grillige, het onredelijke, het onvoorspelbare

en van de dood waar alles op uit loopt.

 

Iedereen treft hetzelfde lot:

eerlijke mensen en bedriegers

christenen en andere gelovigen

mensen die bidden – mensen die nooit bidden

mensen die veel voor een ander over hebben,

anderen die alleen maar aan zichzelf denken

 

Het is niet zo dat de goeden lang leven en gelukkig zijn.

Sommigen wel, maar velen ook niet

En het is niet zo dat de schurken gepakt en gestraft worden

Sommigen wel, maar velen niet.

En vroeg of laat gaat ze allemaal dood.

En dat is ook voor Prediker het einde.

Hij weet nog niet van Pasen, van opstanding en leven

Hij hoort nog helemaal bij het Oude Testament:

Mensen die dood zijn, hebben niets meer te verwachten.

 

Tegen die sombere achtergrond

is het eigenlijk een wonder dat Prediker van genieten spreekt.

Hij weet dan dat het leven zwaar is en oneerlijk

en heel grillig verloopt

Maar toch: hij kan gewoon niet vergeten dat het leven

soms ook zo mooi en fijn en feestelijk kan zijn.

Hij kan er niet om heen dat er ook te genieten valt:

Het licht is zoet is voor de ogen

wijn en brood verheugen het hart

heerlijk je man, je vrouw te beminnen.

En zo is er nog veel meer om van te genieten.

 

Prediker zegt ervan:

Het is het loon dat God je geeft

 

Aan de ene kant

is er de zwaarte van het leven: de tegenvallers, de verdrietigheden,

Aan de andere kant

zijn er de fijne en mooie dingen om van te genieten

 

Wij zeggen: Geld verzoent de arbeid,

Prediker zegt: Genieten verzoent het zware leven.

Het is het loon dat God je geeft.

Wees er blij mee, pak het maar aan, geniet ervan.

Je hebt het verdiend. Je hebt het nodig.

Als tegengewicht tegen alles wat somber maakt.

C     Waar kun je dan van genieten?

Prediker zegt dan niet

Ga 's zondags naar de kerk

en zing de psalmen uit volle borst mee

Hij zegt niet: lees elke dag een hoofstuk in de bijbel

en houd een uur lang stille tijd

geestelijke dingen

Dat is allemaal goed om te doen

En dat kan je veel brengen

En je kunt er van genieten

Maar Prediker bedoelt het veel concreter, veel aardser, veel gewoner:

 

Geniet ervan als je jong bent en gezond

geniet van brood en wijn

Geniet van je vrouw, je man

Verzorg je zelf goed...

doe olie op je hoofd, een geurige parfum

draag witte, feestelijke kleren.

Het licht is zoet voor de ogen.

Heel lijfelijk is dat genieten voor Prediker.

In de kerk zeggen we hem dat niet zo maar na.

We zijn veel te bang om het lichaam aan te prijzen

om met mond en oog en oor

en met alle zintuigen te genieten...

We vrezen losbandigheid.

Maar daar roept Prediker ook niet toe op.

Hij zegt niet: vreet je vol, drink tot je ladderzat bent.

Maar: geniet van je brood,

drink je wijn met een vrolijk hart.

Hij zegt niet: duik maar met elkaar in bed,

de een na de ander

maar geniet van de vrouw-die-je-liefhebt

 

Niet de beest uithangen...wel:

genieten van het goede dat het leven te bieden heeft.

Want brood en wijn, het licht van zon,

de liefde en de vrijerij

dat en nog veel meer,....

dat is er niet zomaar

God wilde het en daarom is het er.

Het hoort bij de goede schepping.

En het is de bedoeling dat het gebruikt wordt

Het bier is niet voor de ganzen gebrouwen.

Als het goede je ten deelt valt

ga er dan gerust op in, geniet er van

en zeg bij jezelf

Dank U, goede God, voor eten en drinken

voor mijn lieve man, mijn lieve vrouw,

voor mijn kinderen

dank u voor het licht van deze dag





D     Om echt te genieten

moet je niet te veel haast hebben.

Dat gaat nogal eens verkeerd:

Wij komen thuis van het werk

eten even vlug een hapje

want over een half uurtje moet ik al weer bij de sportschool zijn

Dat is niet je brood op tafel zetten

het ruiken, van beleg voorzien, en rustig opeten

en het je goed laten smaken.

Dat is een hapje wegwerken.

 

Om echt te genieten moet je bij de dag leven

Dat vinden we ook moeilijk:

Wij zijn al weer bezig met morgen en het ziekenhuis

Zoveel om over in te zitten.

Dan zijn er altijd zorgen voor later

Om te genieten moet je in het hier en nu blijven

genieten van het moment.

 

Weet u wie er geniet zoals Prediker het bedoelt:

De man die s morgens met tegenzin naar zijn werk gaat

dag in dag uit hetzelfde werk

geen uitdaging, geen nieuwe kansen

jaar in, jaar uit al gaat het zo.

Maar als hij uit de ploegendienst thuiskomt

zijn vrouw en kinderen ziet

krijgt hij een glimlach op zijn gezicht:

dan weet hij weer, waar hij het allemaal voordoet.

 

En een oudere vrouw in het ziekenhuis vertelde:

ds. ik heb nogal last van mijn rug,

veel pijn, ik zie tegen de operatie op

en dan de pijn en het revalideren

soms denk ik: het mocht ook wel afgelopen zijn.

Maar vanmorgen mocht ik in mijn karretje

even naar buiten...bij de ingang zetten ze me neer.

En daar voelde ik de warmte van de zon

En ik zag de hele natuur in bloei staan

En zoveel aardige mensen die me even gedag zeiden

Ik heb genoten.

 

Het licht is zoet voor de ogen

Geniet van de vrouw die je liefhebt

Laat brood en wijn je goed smaken

Het is het loon dat God je geeft.

Zijn geschenk aan jou:

Dan weet je weer: het leven is goed.

Goed: het leven is ook balen van je werk

en er kunnen zorgen zijn en verdrietigheden

Maar ten diepste is het goed.

Omdat God het gewild en gemaakt heeft.

En soms breekt zijn goedheid zomaar door.

E     Zo is het genieten van een christen

wel een beetje anders

dan het genieten van de YOLO-mensen.
 

Die grijpen alles aan om te genieten

pilletjes, drank en drugs, sex, oorverdovende muziek

Zo gaan ze even uit hun dak

Zo voelen ze even niet de hete adem van de dood.

Het lijkt heel levenslustig, maar het is angst:

Eigenlijk zijn ze op de loop voor de dood.

 

Christenen zijn niet op de vlucht.

Wij weten van dit leven, en van het einde dat komt.

Dat zien we rustig onder ogen.

Wij weten van het nieuwe begin

dat daar nog weer achter ligt.

Niet dat we daar ook maar iets van begrijpen

Maar we weten ervan, we geloven het.

 

En omdat we zo geloven in God

onze Schepper, de God van Jezus

onze Vader in de hemelen

daarom waarderen we het leven zo enorm

en doen we ons best ervoor

er wat van te maken

voor onszelf en voor elkaar.

 

En als God ons iets geeft om van te genieten

dan doen we dat.

Brood, wijn, gezondheid, de liefde, het licht van de zon,

We grijpen er niet naar.
We ontvangen het dankbaar uit zijn hand.

 

En we proberen dat vol te houden alle dagen.

Geniet van het leven, alle dagen

Draag elke dag een feestkleed, zegt Prediker

Ook de mindere, als er weinig te genieten valt,

Want zeggen dat het leven een zinloos gebeuren is?

dat nooit!

 

Zo leeft het leven in ons

Zo leeft God in ons

Als verzet tegen alles wat naar dood en verderf ruikt.

 

Zo laten we iets zien van God

van een hart dat in het verborgene voor ons klopt

van een liefde die graf en dood overwint.

Hij is onze hoop, onze rijkdom, onze vreugde.

Hij is onze kracht, ons leven. AMEN