Besproken Bijbelgedeelten en Thema's

₄₃  Jullie hebben gehoord dat gezegd werd: “Je moet je naaste liefhebben en je vijand haten.” ₄₄ Dit zeg Ik daarover: heb je vijanden lief en bid voor wie jullie vervolgen; ₄₅ alleen dan zijn jullie werkelijk kinderen van je Vader in de hemel. Hij laat zijn zon immers opgaan over goede en slechte mensen en laat het regenen over rechtvaardigen en onrechtvaardigen   (Mat 5: 43 - 45 NBV21)


A     Als jou iets wordt aangedaan, dan is de gebruikelijke reflex:  wraak.
Klassiek voorbeeld in de bijbel is Lamech
die om een schrammetje de ander dood slaat
en er over opschept bij zijn vrouwen:
ik Lamech wreek mij 77x...mijn woede kent geen grenzen.
Hij is er nog trots op ook.


De bijbel keurt dat mateloze bloedvergieten af.
Mozes leert : het moet in evenwicht zijn: één op één
ik een oog kwijt, dan jij ook
ik een tand kwijt, dan jij ook
En daar blijft het dan bij.
Een schrammetje mag niet op doodslag uitlopen.
De schade moet vergoed worden…
En dat moet genoeg zijn.
Mozes leert evenwicht.
Geen wraak maar vergelding
Een hele vooruitgang.


Maar nu zegt Jezus:
Evenwicht? dat is niet goed genoeg.
u moet meer dan het gewone doen.
En dan geeft hij een paar voorbeelden in de bergrede
oog om oog, tand of tand -
nee wie je slaat keer hem ook je rechterwang toe
je vijand haten? -
nee: heb ze lief en bid voor hen
moet je één mijl de bepakking van een soldaat dragen
ga er twee!



B     Natuurlijk: dat roept vragen en bedenkingen op.
Is dat wel haalbaar? Hoe moet je dat toepassen?
Maar eerst wat anders:
Laten we eens letten op de verhoudingen
Hoe zien Lamech, Mozes en Jezus
de relaties tussen mensen die elkaars vijanden zijn geworden.


Bij Lamech is dat heel duidelijk.
Hij ziet eigenlijk geen mens staan
Voor hem telt alleen zijn eer:
zijn mannelijkheid staat op het spel
Als het daarom gaat, gaat hij woedend door het lint
alles en iedereen moet het ontgelden


Mozes ziet wel dat het om mensen gaat:
en de een heeft de ander schade berokkend:
een blauw oog, een tand eruit geslagen, of erger
Ze zijn daarom tegenstanders en soms zelfs vijanden geworden
Maar daar moeten ze beheerst mee omgaan, zakelijk
oog om oog, tand om tand. Zakelijke verhoudingen.


Maar Jezus weet:
mensen zijn niet voor zakelijke relaties ontworpen
wij horen niet elkaars tegenstanders te zijn.
Wij horen in een relatie van vriendschap met elkaar om te gaan
Wij zijn als elkaars broers en zussen geschapen
allen kinderen van één vader, van God .
Daarom hoort er liefde en zorg tussen mensen te zijn.
Vijandschap is uit den boze.
Geweld hoort niet thuis in het koninkrijk der hemelen


Beheers je daarom zegt Jezus
en wees bereid om daar offers voor te brengen.
Want het alternatief van Lamech:
je woede uitleven: wat levert dat op?
Enkel verwoesting en bloedvergieten
Verhoudingen die nog vele jaren compleet verziekt zijn.


En het alternatief van Mozes:
Je vijand met gelijke munt terugbetalen…
Waar leidt dat toe?
Ontstaan er zo goede verhoudingen?
Juist niet: het is hem bevestigen in zijn rol als vijand, als tegenstander.


Ook als de rijdende rechter de zaak beslist heeft
zijn de buren nog geen vrienden geworden.




C     Daarom zegt Jezus: je moet je vijand liefhebben:
en hij bedoelt daar niet mee:
dat je hem lief vindt…en dat je het goed vindt wat hij doet.
Hij is niet lief…en hij doet geen leuke dingen.


Maar juist omdat het zo’n rotzak is
zul je hem niet haten
en daarmee bevestigen in zijn ellendige rol.
Je zult hem liefhebben
en proberen hem uit zijn rol van tegenstander te krijgen.
Dat heeft hij zo hard nodig.


Later zou Paulus aan de gemeente in Rome schrijven
indien uw vijand honger heeft, geef hem te eten
indien hij dorst heeft, geef hem te drinken
want zo zult gij vurige kolen op zijn hoofd hopen
Dat is: hij zal zich afvragen waar hij mee bezig is
en tot inkeer komen.
Laat u niet overwinnen door het kwade
maar overwin het kwade door het goede.



D     Meer dan het gewone.
Dat is heel origineel. Dat is uniek.
Van wie heeft Jezus dat?


Hij heeft het van God afgekeken.
God die de zon laat schijnen voor rechtvaardigen en onrechtvaardigen
En die regen laat vallen voor goeden en kwaden


Wij zouden willen dat het anders was:
Zette God de zon en de regen maar in
om boeven en schurken een lesje te leren
om onrechtvaardigen te bestraffen
om goede en rechtvaardige mensen te belonen
Deed Hij maar volgens Mozes: oog om oog, tand om tand.


Maar zo zit de wereld niet in elkaar.
En Jezus heeft dat gezien:
De zon en de regen zijn er voor iedereen:
rechtvaardigen en onrechtvaardigen


Kan het God dan niet schelen
dat er goede en slechte mensen rondlopen?
Laat het hem koud
dat er zoveel geweld en vernield en geplunderd wordt?


Natuurlijk niet.
Maar God pakt het anders aan dan wij ons wensen:
zon en regen?
die zet Hij in om ons aan het denken te zetten:
Zoveel goedheid zelfs voor wie slecht doen!


Zon en regen: dat is Gods tweede mijl:
om onrechtvaardigen tot vriendschap over te halen




E     God doet het anders dan Mozes en wij ons wensen:
Hij wil vrede, goede verhoudingen
Hij keert daarom zelf de andere wang toe:


In Jezus toont God een liefde
die ongeloof, spot, haat, lijden en dood aan het kruis
niet met wraak (Lamech) beantwoordt,
niet met vergelding (Mozes)
In Jezus komt een liefde naar voren
die al dat kwaad wilde hebben
en kon hebben:
die ons geweld te boven komt op de morgen van Pasen.


Die onoverwinnelijke Liefde is de grondslag van de wereld
de basis van ons leven
Hier is ons geluk te vinden.
Niet in de woede van Lamech
Niet in de zakelijke vergelding van Mozes
Er zit zoveel meer in het leven:
De wereld is bedoeld voor vrede, vrijheid en voorspoed
Wij mensen zijn aangelegd voor vriendschap en liefde.




F Wat nodig is zijn mensen die in het spoor van Jezus
weten van de andere wang
en een tweede mijl
van meer dan het gewone.


Geen gemakkelijk weg.
Soms zal het zeer doen die te gaan.
Dan worden er offers gevraagd.


En niet altijd zal het lukken
niet na een tweede en niet na een derde mijl
niet na vergeven 70 maal 7x
Dan blijft de vijandschap, de ruzie, de hekel en de onmin.
Jammer en pijnlijk is dat


Eigenlijk kun je daar geen genoegen mee nemen.
Maar voor goede verhoudingen zijn er altijd 2 nodig.
Als de ander echt niet wil..
dan kun je alleen nog maar bidden voor hem of haar
en ondertussen proberen jezelf blijven:
Niet de haat toelaten, maar de vriendelijkheid vasthouden.
Houdt zo mogelijk, voorzover het van u afhangt
vrede met alle mensen, zegt Paulus.




G      Maar niet te somber! Lang niet altijd mislukt het
Toen de kerken hier in de grensstreek
na de tweede wereldoorlog
weer contact zochten met elkaar
kwam geleidelijk aan verzoening tot stand.
En nu zijn de verhoudingen weer goed, al jaren.


Dat kun je ook in het klein doen:
Soms zit de ander gewoon te wachten op een woord
een gebaar dat het ijs breekt
een eerste stap
en komen goede verhoudingen tot stand.
Waarom zou je dat niet doen?
Wat heb je te verliezen?
Je hebt juist veel te winnen!


Daarom: als er ruzie is in je gezin, je vriendenkring
- gooi nooit de deur helemaal dicht
zeg niet: je komt er nooit meer in
en gebruik geen scheldwoorden
- blijf minimaal beleefd met elkaar omgaan
misschien stuur je met Kerst toch maar een kaartje
Dat biedt tenminste nog kansen op herstel
Veel beter dan met kwade koppen uit elkaar


H     Daartoe is de kerk gezonden
en hier ligt onze taak als gemeente
en onze roeping als gelovige:
om de vrede te bevorderen
om van verzoening werk te maken
om het kwade te overwinnen door het goede


Zalig de zachtmoedigen,
zij zullen de aarde beërven.


Zalig de barmhartigen
hun zal barmhartigheid geschieden.


Zalig de vredestichters
zij zullen kinderen van God genoemd worden.  AMEN