Besproken Bijbelgedeelten en Thema's

Over het grote gebod van de liefde


A     We hoorden de tien geboden
1: geen andere goden
10: je zult niet begeren
we hoorden er nog meer (Lev 19)
11: raap bij het oogsten niet alles op
laat wat liggen vooor de armen en de vreemdelingen
12 wees niet haatdragend

365 verboden en 248 geboden staan er in de bijbel.
bij elkaar 613 regels

Als iemand overleden is
vraag ik wel eens aan de familie
Wat was voor jullie vader het belangrijkste
Waar kwam het voor jullie moeder op aan?

Dan hoor je weer andere dingen
614: je moet eerlijk zijn
615: ieder in zijn waarde laten, respect
616: behulpzaam zijn
617: afspraken nakomen: wat je zegt moet je doen

Wat is voor u jou het belangrijkste?
Waar komt het voor jou op aan?
618: geen eten weggooien
619: duurzaam leven
620: nog wat anders?

Wat een regels zijn er!
Kun je die allemaal na komen?
En soms zijn er situaties dat je met 2 hebt te maken:
je buurvrouw vraagt of je voor haar de boodschappen kunt doen
maar je wilt ook niet de collega's op je laten wachten

En hoe moet je dan kiezen:
moet ik behulpzaam zijn of mijn afspraken nakomen.
Zijn er geboden zwaarder, belangrijker dan andere?

Dat is de vraag waarmee Farizeeën naar Jezus komen.
Maar hun bedoelingen zijn niet zuiver.
Ze zitten niet echt met die vraag
Ze liggen er s nachts niet wakker van.
Ze willen Jezus in moeilijkheden brengen.
Het is geen gewetensvraag maar een strikvraag:
Want als Jezus uit die 613 voorschriften er eentje aanwijst
als de belangrijkste
dan zegt hij van 612 andere dat die niet zo belangrijk zijn.
En daar zijn ze op uit:
dat ze straks kunnen zeggen:
die Jezus is helemaal niet zo vroom en gelovig
als hij zich voordoet
hij houdt zich niet aan de wet
Gods geboden schuift hij maar zo aan de kant

B     Het antwoord van Jezus is bekend:
uit die 613 voorschriften van de bijbel kiest hij er twee uit:
- je moet God liefhebben met hart en ziel en heel je verstand
- je moet je naaste liefhebben als je zelf

Wij denken wel eens: die twee zijn hetzelfde:
de liefde tot God = de liefde tot je naaste
God liefhebben = Meneer de Groot in het ziekenhuis bezoeken
Als ik meneer de Groot bezoek,
hoef ik niet te bidden
of naar de kerk te gaan om een loflied voor God te zingen
Want God geloven, dienen en liefhebben dat doe je
door om te zien naar elkaar.

Maar dat is niet wat Jezus bedoelt.
Hij zegt 'het tweede gebod is gelijk aan het eerste'
En dan bedoelt hij: even belangrijk, even gewichtig.

Twee zijn er het grootste:
in het verticale: de liefde tot God
in het horizontale: de liefde tot de mensen om je heen.
Die zijn niet hetzelfde.
Meneer de Groot is toch niet God?
Heeft meneer de Groot hemel en aarde gemaakt?
Roept hij elke nacht de sterren tevoorschijn?
Is hij verbonden met alle mensen?
Hoort meneer de Groot ons als wij bidden?
Moeten we luisteren en doen naar wat hij zegt
Heeft meneer de Groot de schuld van de wereld op zich genomen?
Vangt hij ons op als wij sterven
Bergt hij ons in de eeuwigheid?

Nee toch? God is God.
En meneer de Groot is meneer de Groot
En daarom is meneer de Groot liefhebben
niet hetzelfde als God liefhebben.

Wat Jezus zegt is:
Meneer de Groot opzoeken in het ziekenhuis
is net zo belangrijk als bidden en naar de kerk gaan.

Maakt Jezus de zorg voor mensen dan tot iets tweederangs?
Nee: juist niet.
De zorg voor de naaste krijgt van hem de hoogste prioriteit.
Het is een zaak van het grootste gewicht.
Net zo belangrijk als God liefhebben.

Maar niet hetzelfde.
Je moet het één doen, en het andere niet laten.

C      Het eerste is: je moet God liefhebben.
Liefhebben...dat valt op.
Jezus zegt niet:
je moet je aan God onderwerpen,
hem dienen en de tien geboden doen
Ook niet:
je moet God geloven en veel in de bijbel lezen
en nadenken en studeren
Ook niet:
Je moet God eren en loven en heel veel naar de kerk.

Natuurlijk is het goed
om de tien geboden te doen
om in de bijbel te lezen
om naar de kerk te gaan
Maar als je dat doet
zonder dat je hart erbij is
Op de automatische piloot, op sleur en routine
Of met tegenzin: omdat het nu eenmaal moet
Of met een bijbedoeling: omdat je er iets mee wilt bereiken: voorspoed, een zegen van God
Doe het dan maar niet
Want zo zonder liefde, dat is niet de bedoeling.

Je moet eerst God liefhebben, blij met hem zijn
in vuur en vlam voor hem staan
verlangen naar zijn invloed in je leven
En vanuit die liefde
ga je hem dienen en de tien geboden doen
niet wettisch, zuinig,
maar van harte: royaal en overvloedig

En vanuit die liefde ga je hem geloven
en als je dan de bijbel leest
leer je Hem steeds beter kennen
en meer en meer vertrouwen.

En vanuit de liefde
ga je hem eren en loven en prijzen
en dan is het alleen maar fijn
om dat samen met anderen in de kerk te doen.

Alles begint ermee dat je God liefhebt.
Maar waarom zou je hem liefhebben?
…
Is dat niet vooral om Jezus?
Die indruk-wekkende mens
die tot op vandaag ons aanspreekt
met het voorbeeld van zijn leven:
Zo goed voor anderen
Wat zou de wereld er op vooruit gaan
als we ons door hem lieten inspireren!




D     En het meest indrukwekkende:
als niemand hem meer wil
en hij al het geweld dat in mensen schuilt
over zich heen krijgt
en hij sterft aan het kruis
dan
dan scheldt hij niet terug
maar bidt voor zijn vijanden:
Vader, vergeef het hun
En hij eindigt niet met een vloek naar de hemel
maar bidt
Vader, in uw handen mijn geest

Hij blijft die hij altijd was:
een mens vol van liefde
.…
En het is die liefde
die ons geweld te boven komt.
Op de morgen van Pasen
staat hij op uit de dood en graf.

Nu weten wij
dat er iets grondigs mis is met ieder mens:
dat we tot zulke erge dingen in staat zijn!

Nu weten wij bovenal
dat Gods liefde daar tegenop gewassen is
Hij kan het hebben, ons geweld.
Hij rekent er mee af
Hij wil met ons verder...

Als je dat begint te zien
word je ahw verliefd op God:
Door Jezus neemt hij jou voor zich in.
En wat is het dan logisch we God zullen liefhebben.
Natuurlijk zullen we hem liefhebben
die ons van ons geweld geneest
van ikzucht en geldingsdrang
Die ons met geloof, hoop en liefde vervult.

Liefhebben met hart en ziel
Hem geven we de ruimte 'hier van binnen'
Hij zal er spreken in de stilte
Het licht maken, ruimte scheppen.

Liefhebben met heel ons verstand
We verlangen hem beter te leren kennen
En te groeien in wijsheid

Liefhebben met alle kracht die in ons is.
Geen energie zullen we meer verknoeien
aan dingen die er niet toe doen.

E     Het tweede is: je moet je naaste liefhebben als jezelf.
Dat klinkt raar: moet je van jezelf houden?
Hoe vaak hoorden we niet in de kerk
dat je je jezelf moet wegcijferen
eigenlijk niets mag weigeren
en alles voor een ander over hebben?

Maar zo extreem is dat niet gezond.
Je moet toch ook wel een beetje van jezelf houden.
Als je een hekel aan jezelf hebt
en het leven maar een waardeloze boel vindt
hoe zou je dan van je naaste kunnen houden?
en zijn leven wel de moeite waard vinden?
Zonder eigenliefde gaat het niet.

God houdt van jou
Waarom zou je dan niet gewoon blij met jezelf kunnen zijn
Blij dat je er bent en leven mag?
Jij een kind van een Vader in de hemel.
Denk niet te min over je zelf.
Jij een tempel waar zijn Geest in wonen wil
Wees zuinig op je gezondheid.
Zorg goed voor jezelf.

En zoals je voor jezelf zorgt…
zo zul je ook zorgen voor je naaste.
Hij heeft ook eten en drinken nodig,
kleding en onderdak, onderwijs, een baan, vriendschappen.
Hij is net zo'n mens als jij.
En als er iemand in je omgeving is
die het daaraan ontbreekt
zie dan naar hem om, help hem waar je kunt
Deel met hen van je overvloed.
Dat is : je naaste liefhebben als je zelf.

Je hoeft dat niet in je eentje te doen.
Dat kan nog veel beter met anderen samen:
Zet je in bij de voedselbank,
voor taalles aanvluchtelingen
voor bezoek aan eenzame mensen

Als je geraakt wordt door de blik van een ander
kijk dan niet weg.
Laat je hart spreken.
Je wat toch geïnispireerd door Jezus?
Handel dan in zijn Geest.
Sluit niemand uit.
Een kind, een oudere
een Nederlander, een buitenlander
iedereen kan je naaste zijn.
Jij kunt voor iedereen de naaste worden.

F      Waar komt het op aan?
Wat is het belangrijkste?

Overal op de wereld kun je horen:
wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet.
De gulden regel.

Maar die is negatief:
ik wil niet in de herrie van de buren zitten
dan moet ik zelf de radio ook niet al te hard zetten.
En de motivatie: geen liefde maar welbegrepen eigenbelang

De gulden regel is er ook in een positieve variant:
behandel de ander zoals je zelf behandeld zou willen worden.
dus: in een volle bus sta ik op voor iemand met een rollator
want als ik op een dag zelf slecht ter been ben
zou ik ook een zitplaats in de bus willen.
En weer is de motivatie: geen liefde maar eigenbelang.

Het antwoord van Jezus gaat ver boven die gulden regels uit
Hij heeft het niet over 'geen overlast bezorgen'
Hij heeft het niet over 'behandelen'
'Liefhebben' daar komt het voor hem op aan.

Natuurlijk zet je dan niet de muziek veel te hard aan
Natuurlijk sta je dan op voor die invalide in de bus
Maar de motivatie is een heel andere:
Het is uit liefde dat je zo doet:
je wilt in vrede en harmonie met je buren leven
en die invalide man in de bus, die gaat je aan het hart.

Dit is wat Jezus ons leert:
leef niet bij allerlei regeltjes van de wet
en hoe het altijd geweest is
leef niet volgens 'wat de mensen wel zullen zeggen'
laat je hart spreken
leef niet volgens welbegrepen eigenbelang

Wees bedacht op vrede en goede verhoudingen
Zie om naar de mensen om je heen
Dat is reuze belangrijk
Zelfs net zo belangrijk als wat je voor God doet.   AMEN