Mat 20: 1 - 16(Pr)
Inleiding
Mijn vrienden van de middelbare school waren allemaal lid van de kerk.
Sommigen deden net als ik belijdenis toen ze 18 waren
Maar nu zijn ze er geen van allen nog bij.
Ze haakten af.
In uw familie en vriendenkring zal het niet anders zijn:
steeds meer mensen zien de kerk niet zitten.
Ik heb de kerk niet nodig om een goed mens te zijn
zei één van mijn vrienden.
Gelukkig niet, zei ik toen
stel je voor dat iedereen die niet bij de kerk hoort
een vreselijk slecht mens zou zijn
Buiten de kerk valt het genoeg mee
En binnen de kerk valt het soms erg tegen.
Maar waarvoor is er dan kerk?
....
denkt u daar eens even over na:
Waarom is het goed dat er kerk is?
Wat is de toegevoegde waarde van onze kerkelijke gemeenschap?
Hebben wij als kerk iets dat je nergens anders vindt?
Vroeger was dat duidelijk:
- doorleren was er niet bij, maar de kerk had clubs en mannen/vrouwenverenigingen daar kon je heel wat opsteken en je ontwikkelen.
- vroeger was nauwelijks armenzorg, maar door de diaconie werden heel wat mensen geholpen die het arm hadden
- de kerk was nodig om aan de man of vrouw te komen: daarvoor ware er kerkelijke uitwisselingen
- vrijwilligers van de kerk bezochten heel wat zieke en eenzame mensen
Allemaal belangrijke functies van de kerk - maar daarvoor hoef je nu geen lid meer van de kerk te zijn. Die taken zijn overgenomen :
- de overheid zorgt voor studiefinanciering
- de gemeente zorgt voor bijstand
- een partner vind jezelf en als het niet lukt meld je je aan bij een dating site of een relatiebemiddelingsbureau
- oude en eenzame mensen kunnen bij de Zonnebloem terecht voor bezoek, dagjes uit en vakanties.
Allerlei instellingen bieden vergelijkbare en betere diensten aan.
Door die concurrentie is de kerk op veel terreinen overbodig geworden
Is er nog wel iets overgebleven?
Wat hebben wij in huis dat je verder nergens vindt?
Dat moeten we wel weten...en naar voren brengen...
Anders worden we nog helemaal weggeconcurreerd.
Vandaag gaan we op zoek naar dat wat de kerk uniek maakt.
Lezen Mat 20: 1 - 7
A Jezus vertelt een gelijkenis
Het is met het koninkrijk der hemelen...
dwz : zo gaat het toe waar God koning is
deze dingen gebeuren waar God regeert
Waar is dat?
In de hemel : ja natuurlijk: het huis van God,
Het hiernamaals waar wij op hopen
Maar Jezus vertelt van een wijngaard, dat is op aarde.
Dat gaat over het hierNUmaals.
Overal waar mensen God gehoorzamen
waar wij naar Gods wil vragen om die te doen
daar is God koning...daar is zijn Koninkrijk
Dat kan bij u thuis zijn, of op kantoor, of in de kantine
Als wij aandacht hebben voor wie klein zijn en zwak en achterop raken
en hen naar voren halen
dan breekt daar iets van het koninkrijk van God door.
Laatsten worden eersten...en eersten komen later
B De gelijkenis begint bij het ochtendgloren
en eindigt als de zon ondergaat.
De druiven worden geplukt: dat is half juli - eind september
Lange dagen zijn dat, warme dagen ook.
De landheer gaat 5x naar het plein in de stad
om daar arbeiders te vragen
om te werken in zijn wijngaard.
Bij het krieken van de dag staan er op het plein al mensen
die werk zoeken...hij kan ze goed gebruiken.
1 denarius, 1 zilverstuk zullen ze verdienen
Daar zijn ze gauw over eens
Dit is het normale loon voor een dag werk.
Ze lopen naar de wijngaard
En een half uurtje later zijn ze aan het werk.
Drie uur later is hij weer op het plein
En huurt de dagloners in:
De beloning zal rechtvaardig zijn…
beetje vaag, hoe veel zal dat zijn?
En rond de middag nog een keer
En halverwege de middag...
En een uur voor het donker wordt
is hij weer op het plein en neemt de mensen in dienst
C Waarvoor is dat?
Heeft hij zo'n grote wijngaard?
Is het zo'n uitzonderlijk goed druiven jaar?
Vast, maar er is nog iets:
Want waarom gaat hij een uurtje voor de nacht invalt
naar het plein om dagloners te vragen?
Tegen dat die in de wijngaard zijn is het al bijna donker
Die plukken geen mandje meer vol.
De landheer heeft ook sociaal gevoel.
Hij weet maar al te goed
dat die mensen op het plein
daar niet voor hun plezier rondhangen.
Ze hebben werk nodig.
Zonder werk geen inkomen
Zonder inkomen geen brood op de plank
Dat betekent honger voor de dagloner en zijn gezin.
Daarom gaat hij er keer op keer heen
Zelfs nog om 5 uur als de schemer al invalt.
D Waarom staan jullie hier nog? vraagt hij
Niemand wilde ons in dienst nemen, zeggen ze
Waren het oude mannen, niet zo sterk meer?
Waren het mannen met ziekte of gebrek?
Waren het mannen uit het buitenland?
Dat zou heel goed kunnen
Het zijn dezelfde groepen die nu nog
een afstand hebben tot de arbeidsmarkt:
de ouderen,
de mensen met een handicap
en heb je een buitenlandse naam
dan hoef je niet eens op sollicitatiegesprek te komen
Maar deze landheer doet daar niet moeilijk over
Hij gunt iedereen een baan, een inkomen, een boterham.
E T is een gelijkenis:
Zo gaat het toe in het koninkrijk der hemelen
Deze dingen gebeuren waren God koning is:
In zijn ogen telt iedereen mee:
ook degenen die in onze ogen klein zijn
ook degenen die in onze ogen maar weinig bijdragen
ook degenen die in onze ogen alleen maar in de weg lopen
Daar komen we al iets bijzonders van de kerk op het spoor:
De kerk sluit niemand buiten.
Iedereen is hier welkom
En iedereen kan een bijdrage leveren.
Vandaag:
De koster en vrijwilligers
het beamerteam
de organist
De cantorij
De leiding van de nevendienst
de ouderling van dienst
en de diakenen
En door de week
de mensen die de handen uit de mouwen steken
de bijbelse tuin verzorgen
zonnepanelen op het dak monteren
En door de week
de mensen die goed luisteren kunnen
en op bezoek gaan bij de zieken,
de ouderen, de jarigen.
Anderen die zich buiten de kerk inzetten voor de goede zaak
voor Dorkas
voor de voedselbank
voor de vluchtelingen op het AZC
De landheer haalt iedereen van het plein
Niemand is overbodig.
Paulus zegt ergens dat ieder van ons
een talent heeft gekregen
waarmee hij in de wijngaard
in de gemeente, in de wereld iets voor
God en zijn naaste kan doen.
U en jij en ik. Iedereen.
F Wat is uw talent? Weet je dat van jezelf?
Doe er wat mee
Iets waar je aanleg voor hebt
gaat je gemakkelijk af
en levert je plezier op.
Iedereen? Ook als je oud bent?
Ja - wat heb ik veel geleerd van ouderen
die me vertelden van hun leven
en hoe het geloof daar een rol in speelt.
Niemand is waardeloos. Niemand overbodig.
Lezen: Mat 20: 8 - 16
A De dag zit er op en iedereen wordt uitbetaald.
Die het laatst kwamen het eerst:
Ze krijgen een denarius: het loon dat hoort bij een daglang werken
Wat zullen ze opgekeken hebben:
Toch voldoende verdiend!
Deze dag die voor hen zo slecht begon,
niemand wilde hen hebben
deze dag loopt geweldig goed af.
En ook die 3, 6 en 9 uur werkten krijgen het loon
dat hoort bij een hele dag werken
Ze gaan met meer naar huis dan ze hadden gedacht
toen ze van de markt werden geplukt
Maar degenen die de hele dag hebben gewerkt
ook die hete uren dat de zon hoog aan de hemel staat
die zijn niet tevreden met die ene denarius
Zij hebben 12 x zo lang gewerkt als die het laatste kwamen
Zij willen meer…
hoeveel meer? Wat is redelijk?
12x zo veel! dat is wel zo eerlijk
B Als een werkgever vandaag zou doen
wat die landheer doet
dan haalt die de voorpagina's van de krant
dan breekt er een staking uit
dan komt er een kort geding
want: gelijke beloning bij gelijk werk
Iedereen hoort per uur hetzelfde te verdienen.
Dat vinden we normaal
Zo zit onze wereld in elkaar.
Maar dit is een gelijkenis over die andere wereld
over het koninkrijk der hemelen
over wat er gebeurt als God het voor het zeggen krijgt
dan gebeuren er ongehoorde dingen
dan krijgen wie het kortste werken
evenveel als die het langste werken
Niet eerlijk! vinden zij, vinden wij
O nee? wat was er met die eersten afgesproken?
1 denarius zouden ze krijgen
genoeg om van te leven
ze gingen er mee akkoord
En dat hebben ze gekregen.
En wat die laatsten kregen, dat is niks te veel
Dat is gewoon het loon dat je nodig hebt om van rond te komen.
En de landheer wil rechtvaardig zijn:
hun geven wat ze nodig hebben: ook 1 zilverstuk.
Dat is toch geweldig?
C Ja als je het zo bekijkt wel.
Maar ik denk dat als de landheer
de volgende dag weer naar het plein gaat
en knechten zoekt voor de oogst
dat hij er s morgens maar weinig vind
Maar op het einde van de dag...
dan staat het plein vol met mensen
die nog een uurtje in de avondkoelte
een dagloon willen verdienen
Zo berekenend zijn we nu eenmaal
Daarom gebeuren deze dingen bijna nooit in het echt
Maar zo gaat het dus toe waar God Koning is.
Het koninkrijk der hemelen dat is deze wereld op zijn kop
De laatsten zijn de eersten - De eersten zijn de laatsten
D En daarmee komen we op het spoor
wat de kerk zo bijzonder maakt.
Overal in de wereld word je afgerekend
op je prestatie.
Dat begint al op school
Als je niet kunt meekomen, blijf je zitten
Zo is het op je werk
Als je hard werkt, nooit ziek bent, krijg je een vaste baan
Als je niet zo goed bent, krijg je tijdelijk contract,
een verlening misschien
en is het na 2-3 jaar einde oefening
Zo is het op voetbal
Als je goed speelt, word je opgesteld
als je niet zo goed bent, mag je op de reservebank
Overal word je afgerekend op je prestatie
Maar in de kerk?
Daar hoort dat niet te gebeuren
In de kerk is iedereen welkom:
zittenblijvers en hoogvliegers
carrieremakers en werklozen,
reservespelers en toppers
gelovigen en twijfelaars
keurige fatsoenlijke mensen en mensen die van alles fout doen
de eersten en de laatsten.
ZIJN die er ook?
Zijn ze welkom? Voelen ze zich thuis?
E Iemand vroeg me eens:
ds u gaat op bezoek bij mensen,
wat wilt u met ze bereiken?
Mijn antwoord: helemaal niets.
Ze hoeven van mij niet te veranderen.
Ik vind het wel mooi als iemand zijn leven betert
en niet meer porno op tv kijkt
of te veel drinkt
of roddelt over anderen
en op zondag naar de kerk gaat
Maar als dat niet gebeurt - maakt dat mij niet uit.
Ik bezoek de mensen zoals ze zijn
Ik wil alleen maar aandacht schenken aan de man of vrouw
die voor mij zit.
Ik zie ze niet zoals ze horen te zijn.
Ik meet ze niet af aan een ideaal-plaatje.
Als ik dat doe, dan merken ze aan alles
dat ze tekort schieten
Dat gevoel krijgen ze al van iedereen
En dat ze niet deugen, dat weten ze zelf al lang.
Maar als ik aandacht voor ze heb
! zonder te oordelen !
dan is er kans dat ze iets van God
van zijn onvoorwaardelijke liefde ontdekken.
Dat Gods Geest een begin van geloof, hoop en liefde wekt.
En dat is het beste wat een mens kan overkomen
Weer verbonden met God te zijn.
F Volgens Jezus is dat typisch God
Hij laat het regenen over slechte en over goede mensen
Hij laat de zon opgaan over rechtvaardigen en onrechtvaardigen
Hij betuigt aan heel de wereld zijn liefde en trouw
Hij hoopt enkel dat het in goede aarde valt
Dat het een begin van geloof, hoop en liefde wekt
Dat wil hij graag...
en daar moeten we ons best voor doen
dat we groeien in geloof en vrucht dragen
maar! we worden er niet op afgerekend.
Het resultaat telt niet.
Ook al word je geen model mens, je blijft hier welkom
G Dit is de kerk:
de plek waar we vieren dat we er allemaal mogen zijn
de plek waar we zingen van de liefde van God
die naar ieder mens uitgaat
wat hij ook maar van zijn leven gemaakt heeft.
Als Jezus sterft aan het kruis
hangen er naast hem twee moordenaars
Een spot met Jezus
De ander bidt: gedenk mij
En Jezus zegt: heden zul je met mij in het paradijs zijn.
Een moordenaar.
Hij had misschien nog 5 minuten te leven
Geen tijd meer om nog iets goed te maken.
Voor hem het paradijs.
De laatsten zijn de eersten.
Je hoeft niet naar de kerk om een goed mens te worden
De meeste mensen zijn best aardig
en zien om naar elkaar.
Daar heb je de kerk niet voor nodig
Dat je dat moet doen weet je zo ook wel.
Dat is niet de toegevoegde waarde van de kerk.
Je hebt de kerk niet meer nodig
om jezelf te ontwikkelen
om aan de man of vrouw te komen
of voor geld van de diaconie
Gelukkig! gelukkig leven we in een land
waarin die dingen door de overheid zijn overgenomen
Gelukkig is wat dat betreft de kerk overbodig geworden.
Nu kunnen we nog duidelijker dat ene unieke punt naar voren brengen:
dat God liefde is
ieder mens gaat hem aan het hart
eindeloos geduldig is hij
Wat heeft hij in Jezus zijn best gedaan
om ons voor zich te winnen.
Daar zingen we van
Het geeft moed en kracht om te leven
Het geeft vertrouwen en overgave als we moeten sterven
Dat is een uniek verhaal
Je vindt het verder nergens
Daarvoor moet je in de kerk zijn. AMEN
Afkortingen
van de Bijbelboeken > Register (kolom 1) adhv = aan de hand van Afb = Afbeelding BGT = Bijbel in Gewone Taal BHS = Biblia Hebraica Stuttgartensie (Hebr. OT) bv = bij voorbeeld CGK = Christelijk Gereformeerde Kerk DL = Dordtse Leerregels dwz = dat wil zeggen eva = en vele anderen GNB - Groot Nieuws Bijbel GNT = Griekse Nieuwe Testament (Nestle-Aland) Gr = Grieks HCat = Heidelbergse Catechismus Hebr = Hebreeuws HSV = Herziene Staten Vertaling HTB = Het Boek ID = Intelligent Design itt = in tegenstelling tot Lat = Latijn LuV = Lutherse Vertaling LV14 = Leidse Vertaling 1914 LXX = Septuaginta (Grieks OT; 250 - 50 vC) M = Meditatie (bv Mc 1:1M = Meditatie over Mc 1: 1) NA = Nestle-Aland, 27-ste druk (Grieks NT) NB = Naardense Bijbel (P. Oussoren, 2004) NBG = Nederlands Bijbel Genootschap NBG51 = Bijbelvertaling van het NBG (1951) NBV = Nieuwe Bijbel Vertaling (2004) NBV21 = Nieuwe Bijbel Vertaling van het NBG (2021) nC = na Christus NGB = Nederlandse GeloofsBelijdenis NT = Nieuwe of tweede Testament OT = Oude of eerste Testament PKN = Protestantse Kerk Nederland PM = Post Modernisme Pr = Preek (bv Ps 84Pr = Preek over Psalm 84) Q = Quelle, bron van uitspraken van Jezus RKK = Rooms Katholieke Kerk SV = Staten Vertaling TeNaCh = Torah+Nebiïm+Chetoebim v = volgende vers (bv Ps 1: 1v = Ps 1: 1 - 2) vC = voor Christus vd = van de vv = volgende verzen (bv Ps 1: 1vv = Ps 1: 1 - 3) WV = Willibrord Vertaling X = Chiasme (kruisstelling) > = zie (bv > 2 betekent zie bij punt 2) // = synoniem parallellisme <> = antithetisch parallellisme |