Overzicht besproken Bijbelgedeeltes

Naar aanleiding van Rutger Bregman’s boek ‘De meeste mensen deugen’ twee verhalen uit de bijbel. Hand 28:1-10 waar de mensen spontaan het goede doen. Rom 3: 1-10 waar Paulus stelt dat geen enkel mens goed doet.


A      Ik ben eigenlijk wel benieuwd wat u vindt

deugen de mensen, of deugen ze niet

Wat vindt u:

u kunt kiezen uit

allemaal goed / meer dan de helft prima / minder dan de helft OK / niemand deugt

Steek uw handen maar op:

- alle mensen zijn OK ?

- meer dan de helft: de meeste mensen deugen (Bregman)

- minder dan de helft: een minderheid van de mensen kan er mee door

- er is niemand die goed doet (Paulus)

 

Resultaat:................

 

Hoe bent u eigenlijk zo bij uw mening gekomen?
Is die gebaseerd op krant en journaal:

u denkt aan de jaarwisseling

en het vuurwerk in den Haag en andere plaatsen

Geen fraai gezicht - maar : een minderheid van raddraaiers

Een meerderheid wil ondertussen van het vuurwerk af.

 

Of denkt u de tweede wereldoorlog:

hoe Duitsland, het land van beschaving

het land van Luther, Bach en Goethe en Einstein

compleet ontspoort: een oorlog begint,

in de gaskamers miljoenen Joden doodt.

Bijna heel het Duitse volk werkt daaraan mee.

 

Of hebt u het van moderne schrijvers

die beweren dat beschaving maar een dun laagje vernis is.

Iets oppervlakkigs, t is er maar zo af

en dan blijkt dat in ieder mens een beest schuil gaat?

 

Of bent u gevormd door kerk en catechisatie?

Vroeger moest je leren:

Z 2 Ik ben van nature geneigd God en mijn naaste te haten

Z 3 dat we zo verdorven zijn dat wij ganselijk onbekwaam zijn

tot enig goed en geneigd tot alle kwaad

tenzij...(gelukkig) we door de Geest van God wedergeboren worden

 

In de bijbel komen we allebei tegen;

verhalen van mensen die deugen

en teksten die het tegenovergestelde zeggen

Is een mens nou goed of fout?

 

En moet ik dan van het slechte van mensen uitgaan?

Moet ik me bedreigd voelen

Op mijn hoede zijn voor onbekenden?

 

Of kan ik ze een beetje positief tegemoet treden

op straat, in de trein, op mijn werk.

 

B      De meeste mensen vallen mee. Natuurlijk is dat zo:

We zijn toch geschapen naar Gods beeld en gelijkenis?

Ieder mens! Ook die van een ander geloof

Ook degenen die geen godsdienst hebben.

Iedereen is geroepen om de liefde van God

te weerspiegelen in zorg en aandacht voor elkaar.

 

OK: dat gebeurt lang niet altijd

Maar die aanleg niet spoorloos verdwenen!

Dat vermogen zit er altijd in.
En dat blijkt ook: op een of andere manier voelen mensen

uit alle volken / uit alle religies

heel goed aan, dat je een zorg hebt voor elkaar.

 

Paulus aangespoeld op het strand komt daar ook achter.

Wildvreemde mensen zijn daar in de storm naar toe gegaan

Strandjutters benieuwd wat de golven op het strand zouden achterlatne.

Maar als ze Paulus en de andere drenkelingen zien

dan komen ze naar hen toe om te helpen

Ze maken een groot vuur

en iedereen kan zich drogen en warmen.

Vast geven ze stuk brood, een slok wijn.

Er is iemand bij wie ze drie dagen logeren

om op krachten te komen.

En als ze weer weggaan dan gaan ze niet met lege handen:

Ze voorzagen ons bij ons vertrek van alles wat we nodig hadden (Lucas)

 

Waarom? Dat doe je gewoon. Dat geeft je hart je in.

Ook als je in de godin Dikè geloofd, of nog wat anders.

 

Ja, natuurlijk, daar kun je heel slecht van denken
Je kunt die behulpozaamgheid ook egoisme noemen:
ze doen het alleen maar voor zichzelf

zo krijgen ze een goed gevoel.

Maar dat is wel heel negatief.

Gelukkig zit de wereld zo in elkaar

dat het goede ook goed voelt.

Zo heeft God je gemaakt.

Met dat vermogen om elkaar te helpen

Als je dat doet, natuurlijk voelt dat goed.

Dat is tenslotte je bestemming.

 

Daarom doen de meeste mensen het goede:

ze staan op in de trein voor een invalide

ze bellen de brandweer bij brand

ze springen in de gracht als iemand dreigt te verdrinken

ze werken bij de voedselbank

ze lopen met een collecte voor het goede doel

Mooi! Goddank is het beeld van God in ons

niet compleet aan gruzelementen gevallen.!

Ondanks het vele kwaad in de wereld

zijn we niet zo hard en onverschillig en negatief geworden

Nog altijd roept een stem in ons hart en geweten :

Zie naar elkaar om.

C      Maar er zijn ook die andere teksten in de Bijbel.

"er is er niet één die goed doet"

Waarom zegt Paulus zulke zwarte dingen?

Hoe kan hij dat nou beweren

na alle hulp en zorg die hij op Malta heeft ervaren.

Misschien is het u opvallen

dat ondertussen het perspectief is veranderd.

Tot nu toe hadden we het over mensen

over onszelf en wat we van elkaar vinden:

de meeste mensen vallen mee.

 

Maar nu heeft Paulus het over

hoe het er in Gods ogen uitziet.

En dan ligt de lat een stuk hoger.

Dan moet je alles goed doen

Alle regels en voorschriften van de wet.

24 uur per dag / 7 dagen in de week

Is er een mens mens die ALTIJD goed doet?

die het lukt om ALLES te doen wat God vraagt?
Nee, zegt Paulus in Romeinen 3.

 

En als je aan Jezus denkt, aan de bergrede

komt de lat nog hoger te liggen:

dan moet je het ook nog eens niet wettisch doen en met tegenzin

maar royaal en van harte:

bidt ook voor je vijanden

vergeven elkaar het 70 maal 7 keer.

 

Ja, en als je daaraan denkt:

dan is er inderdaad niemand die het haalt

U niet en jij niet en ik niet.

Zelfs de paus schiet uit zijn slof.

In onze ogen was dat van de paus maar een klein voorvalletje

Maar de dag is vol van zulke irritaties, ongeduld, vooroordelen, foute grappen

Daar kunnen we over meepraten.

En er zijn ook ernstiger zaken: dronkenschap, overspel,

En er zijn ook criminele: diefstal en bedrog, mensenhandel

En er is ook vernieling en geweld, en moord en doodslag.

 

We zijn dan wel goed geschapen
Maar er is onderweg ook iets beschadigd geraakt.

We steken elkaar aan met domme vooroordelen,

verkeerde gewoontes, met hebzucht en eigenbelang.

Daar komt al die ellende van.

 

Heel begrijpelijk, dat wel.

Hebben we allemaal last van.

Maar het deugt niet.

D       Terug naar onze vraag:

Deugen we wel, deugen we niet?

U weet nu het antwoord:

Het is maar welke norm je hanteert.

 

Als je de lat niet al te hoog legt

dan deugen de meeste mensen wel

we houden ons aan de verkeersregels

we vullen de belasting netjes in

we staan op voor ouderen

Sommigen zijn veel beter dan gemiddeld: die krijgen een lintje

Sommigen zijn veel slechter dan gemiddeld: die sluiten we op

Maar de meesten die deugen, gelukkig wel! Bregman heeft gelijk.

 

Als je de lat hoog legt - 24/7 - dan lukt het niemand.

Dat is het gelijk van Paulus.

 

Dat niemand deugt, dat komt ooit heel pijnlijk naar voren in het leven van Jezus.

Wat was het geweldig hoe hij met mensen om ging.

Hij is de uitzondering op de regel

De enige die wel 24 / 7 deugt

De enige die van harte en royaal doet wat God vraagt.

 

Maar wat gebeurt er als hij met de liefde van God

in ons midden is?

Hij komt helemaal alleen te staan!

- Judas levert hem over,

- Petrus ontkent dat hij bij Jezus hoort

- De mensenmassa die eerst nog Hosanna riep

diezelfde mensen roept op het laatst Kruisig hem

- En de hogepriester later valse getuigen opdraven

- En Pilatus die het recht moet handhaven, laat hem vallen

- En de soldaten drijven de spot met hem.

 

Toen was er niemand die nog deugde.

 

Enkel deze ene: Jezus

die wel 24/7 dichtbij God heeft geleefd

en alles voor mensen heeft over gehad.

 

Een christen weet:

Jezus heeft dat opgezocht, expres

Hij riep dat over zich af met zijn liefde voor mensen

en zijn trouw aan God

U en ik, wij geloven:

Hij deed dat niet om ons in ons hemd te zetten

als onverbeterlijke slechterikken

Hij deed om te bewijzen

dat Gods liefde sterker is dan ons geweld

Hij wilde dat hebben.

Hij kon het hebben.
Op de morgen van Pasen verschijnt hij als de levende.

Gods liefde overwint!

E      Sinds Goede Vrijdag zing ik een toontje lager.

De meeste mensen deugen, ja

maar als het erop aan komt

valt het ook wel eens vies tegen.

Niet best als het kwaad dat in ons schuilt

wordt aangesproken.

Dan bent u en jij en ik

net als ieder ander

maar zo tot erge dingen,

zelfs tot geweld in staat.

Dat gebeurde in Hitler Duitsland.

Bijna de hele kerk stond achter hem.

Het kan weer gebeuren!

Als we luisteren naar de stem van haat en vooroordelen

ontstaat de grootste ellende.

 

Sindsdien zing ik vooral ook een toontje hoger:

Het is Pasen geweest!:

het is uit met de dood, de liefde overwint

Het is Pinksteren geweest!:

de Geest van Christus waait door de wereld

om van ons nieuwe mensen te maken.

Niet langer gedreven door ikzucht en eigenbelang

Voortaan geloof, en hoop en liefde.

Als je in die Geest met mensen omgaat,

dan gebeuren er mooie dingen.

 

Op die weg ging Jezus ons voor.

Hij dacht niet in hokjes.

Voor hem waren er geen armen, hoeren, tollenaren, melaatsen

Voor hem waren het mensen met een naam, een gezicht.

Hij was niet bang om hen te zien en aan te spreken.

 

De Geest van Jezus moedigt ons aan

om hem daarin te volgen

De hokjes en vooroordelen los te laten

en de echte mensen te zien en contact te zoeken.

- dat verlegen meisje in de klas

- je nieuwe buurman gevlucht uit een ver land.

- je collega die een verkeersongeluk veroorzaakte

- die oudere met zijn rollator.

- die jongere met haar smartphone

- de man met zijn strafblad

- de zwerver op straat

Doe het maar. Breek het ijs. Kom over de brug.

9 van de 10 keer pakt het goed uit.

De meeste mensen deugen!     AMEN