Opinie en Facebook

Inleiding
Overshoot = doorschieten, bv een trein die zoveel snelheid heeft dat die niet op tijd tot stilstand komt maar door het stootblok schiet.

Afb 34 (met dank aan Pexels)
Theorie
Op welke datum verbruikt en vervuilt de mensheid meer van de natuur dan de natuur voortbrengt en herstelt? Theoretisch zijn er drie mogelijkheden.

• Die datum valt op 31 december als de mensheid precies zoveel consumeert als de natuur aan kan: een natuurlijk evenwicht.
• Die datum valt na 31 december als de mensheid minder consumeert dan de natuur hebben kan: niets aan de hand.
• De datum valt voor 31 december als de mensheid meer verbruikt dan verantwoord is: de ecologische voetafdruk is groter dan de biocapaciteit, de aarde niet meer in balans. Dit noemen we de Earth Overshoot Day (EOD).

Het bepalen van de EOD gebeurt door ‘Global Footprint Network’. Door de jaren heen heeft deze organisatie steeds meer en betere gegevens verzameld om de EOD van de aarde en de afzonderlijke landen te berekenen.

Werkelijkheid
Voor alle mensen samen valt die datum op 1 augustus (2024). Dus na zeven maanden teren we als mensheid in op de voorraden en vervuilen we meer dan verantwoord is. We leven sinds 1970 op een te grote voet, vooral wat betreft CO₂ uitstoot (fossiele brandstoffen). Bij deze mondiale consumptie zouden we een tweede aarde nodig hebben voor de maanden augustus t/m december.

De EOD wordt ook uitgerekend voor afzonderlijke landen. De uitersten zijn in 2025:

• Qatar 6 februari (bij lange na niet duurzaam: ruim 9 aardes nodig)
• Uruguay 17 december (zo goed als duurzaam)

Overigens leeft ongeveer 40% van de mensheid in landen die een EOD na 31 december hebben.
De rijkste mensen (10%, vooral de rijke landen) zijn verantwoordelijk voor 49% van de CO₂ uitstoot.
Daar staat tegenover dat de armste mensen (50%, vooral in arme landen) slechts 10% van de CO₂ uitstoot veroorzaken.

Nederland
Onze EOD valt 2025 op 5 mei. Dat betekent dat als alle mensen wereldwijd dezelfde levensstijl als Nederlanders er op na houden, de mensheid na ruim vier maanden al aan de grens zit van wat verantwoord is. We zouden nog twee aardes erbij nodig hebben voor de andere acht maanden. Oftewel een drie keer zo grote aarde. Zouden we die hebben, dan kan ieder mens ter wereld in dezelfde welvaart leven als wij.

Maar we moeten het doen met deze ene, kleine aarde. Willen we daar duurzaam (EOD op 31 december) en rechtvaardig (iedereen ter wereld dezelfde welvaart) op leven, dan moeten wij niet een stapje terug doen, maar een reuze stap: onze consumptie beperken tot 1/3 van wat we nu verbruiken, dus 2/3 oftewel 66% inleveren! Dat zal in de praktijk niet haalbaar zijn: een procentje minder roept al hevige protesten op. Vanwege het aangeboren egoïsme zal de ongelijkheid wel blijven bestaan helaas, hoewel het niet te rechtvaardigen is. Er is genoeg voor iedereen. Voor ieder mens op deze wereld is het welvaartsniveau van Uruguay mogelijk, een van de meest welvarende landen van Zuid Amerika.

Toch zullen we stappen moeten zetten willen we de EOD weer op 31 december krijgen door:

• aan de ene kant veel minder energie, grondstoffen, bomen, vlees enz te gebruiken
• aan de andere kant drastisch meer de schade te compenseren die we aan de natuur toebrengen.

Weerstand
Het gaat om veel meer dan het terugdringen van de CO₂ uitstoot en overstappen op groene energie. Het heeft ook te maken met wat wij eten en drinken, hoe wij de landbouwgrond gebruiken, hoeveel vis we uit de zee halen, hoe we kunnen produceren zonder te vervuilen (pfas), hoe we met ons afval omgaan (plastics). Het roept veel weerstand op om onze heilloze koers te verleggen naar een duurzame manier van leven. President Trump ontkent zelfs het hele probleem. Vele wetenschappers in de Verenigde Staten die zich daarmee bezig houden zijn ontslagen. Gerenommeerde onderzoeksinstellingen krijgen geen geld meer.
De allerrijksten lijken niet in de koers van Trump te geloven. Musk en anderen dromen van het koloniseren van de planeet Mars en van een mensheid die zich op den duur verspreidt over heel de ruimte omdat de aarde een onleefbare planeet is geworden.
In ons land meent de regering dat we de problemen met groene groei kunnen oplossen. Maar of dat zal lukken met behoud van de huidige welvaart valt zeer te betwijfelen. Het CPB houdt groene groei voor een utopie; haalbaar is misschien wel groenere groei.

Toekomst?
We leven mijlenver boven onze stand. We merken het aan van alles, klimaatverandering voorop. We zien het ook aan de levende natuur die verkommert. En niet te vergeten de velen die hun armoede en ellende ontvluchten om elders een bestaan op te bouwen.
Als er niets verandert laten we onze kinderen en kleinkinderen een uitgewoonde planeet na waar de spanningen tussen arme en rijke landen nog veel hoger zijn opgelopen dan ze nu al zijn.

Christenen hebben geen pasklare oplossingen. Maar het geloof motiveert wel om de problemen onder ogen te zien, mee te denken en mee te werken aan oplossingen.
Deze aarde is niet mijn of onze aarde, maar schepping van God. Aan mensen (alle) toevertrouwd niet om die te exploiteren, maar om te bewerken en bewaren. Het is in aanleg een goede schepping die meer dan genoeg te bieden heeft voor een leven in vrede met elkaar.

Ook interessant:

• Boekbesprekingen Laudatio Si ; van Montfoort - Groene Theologie , Ritchie - Niet het Einde
• Bijbelstudies Gen 1, Gen 2, Ps 8, Ps 146 via Register