Poëzie in de Bijbel (cursus)
Aan de hand van voorbeelden geef ik de theorie van Jan Fokkelman (1940) weer, over literair lezen van de Bijbel. Hij doceerde klassiek Hebreeuwse literatuur aan de RU te Leiden. In zijn 'Dichtkunst in de Bijbel' (2000) legt hij uit wat literair lezen inhoudt voor de poëtische gedeeltes in de Bijbel. Van zijn hand is ook 'Vertelkunst' in de Bijbel' over het literair lezen van de proza gedeeltes van de Bijbel.
1 Poëzie lezen (inleiding)
Praktisch alle poëzie van de Bijbel vinden we in het O.T. In deze blog een samenvatting van wat je moet weten om de dichtkunst in de Bijbel te kunnen waarderen. Lees ook de bij behorende blogs 2 - 7, want er is nog veel meer om te genieten van de poëzie in het OT.
2 Parallellisme
Parallellisme treffen we aan op het niveau van de cola (deelverzen) en verzen.
3 Strofe
Kenmerkend voor de Hebreeuwse dichtkunst zijn de vele wisselingen of variaties zowel binnen elke afzonderlijken strofe (bv de parallellen) als ook van strofe tot strofe.
4 Stanza
Onder stanza verstaan we hier met Fokkelman een combinatie van enkele op elkaar volgende strofen.
5 Het gedicht als geheel
De Hebreeuwse poëzie kent geen ‘open einde’ zoals wij dat in de (post)moderne tijd hebben. Welke middelen gebruikt de dichter om zijn werk tot een goede afgerond geheel te maken?
6 Wijsheid en Liefdespoëzie
Bij Bijbelse poëzie denken we allereerst aan de Psalmen. Maar wijze spreuken en liefdesgedichten behoren ook tot de dichtkunst.
Afkortingen
van de Bijbelboeken > Register (kolom 1) adhv = aan de hand van Afb = Afbeelding BGT = Bijbel in Gewone Taal BHS = Biblia Hebraica Stuttgartensie (Hebr. OT) bv = bij voorbeeld CGK = Christelijk Gereformeerde Kerk DL = Dordtse Leerregels dwz = dat wil zeggen eva = en vele anderen GNB - Groot Nieuws Bijbel GNT = Griekse Nieuwe Testament (Nestle-Aland) Gr = Grieks HCat = Heidelbergse Catechismus Hebr = Hebreeuws HKB = Historich Kritische Benadering (of Bijbelonderzoek) HSV = Herziene Staten Vertaling HTB = Het Boek ID = Intelligent Design itt = in tegenstelling tot Lat = Latijn LuV = Lutherse Vertaling LV14 = Leidse Vertaling 1914 LXX = Septuaginta (Grieks OT; 250 - 50 vC) M = Meditatie (bv Mc 1:1M = Meditatie over Mc 1: 1) NA = Nestle-Aland, 27-ste druk (Grieks NT) NB = Naardense Bijbel (P. Oussoren, 2004) NBG = Nederlands Bijbel Genootschap NBG51 = Bijbelvertaling van het NBG (1951) NBV = Nieuwe Bijbel Vertaling (2004) NBV21 = Nieuwe Bijbel Vertaling van het NBG (2021) nC = na Christus NGB = Nederlandse GeloofsBelijdenis NT = Nieuwe of tweede Testament OT = Oude of eerste Testament p. = pagina of pagina's PKN = Protestantse Kerk Nederland PM = Post Modernisme Pr = Preek (bv Ps 84Pr = Preek over Psalm 84) Q = Quelle, bron van uitspraken van Jezus RKK = Rooms Katholieke Kerk SV = Staten Vertaling TeNaCh = Torah+Nebiïm+Chetoebim v = volgende vers (bv Ps 1: 1v = Ps 1: 1 - 2) vC = voor Christus vd = van de vv = volgende verzen (bv Ps 1: 1vv = Ps 1: 1 - 3) WV = Willibrord Vertaling X = Chiasme (kruisstelling) > = zie (bv > 2 betekent zie bij punt 2) // = synoniem parallellisme <> = antithetisch parallellisme |