Bijbelse Verhalen en Thema's

2 Kon 5: 1-8
Wie is er mooi en wie is er lelijk in dit verhaal?

Niet zo mooi is Naäman. Niet dat hij te dik is, of te mager, te lang of te klein.
Of dat hij rood haar heeft, of een heleboel sproeten. Of flaporen of iets anders van die dingen waar wij ons wel eens voor schamen. Maar weet je: dat zijn allemaal dingen: zo ben je nou eenmaal. Daar doe je niet zo veel aan. Al kan het wel tegenwoordig: voor veel geld kun je je door de plastisch chirurg net zo mooi laten maken als je zelf wilt. Maar nodig is het niet: t is niet een ziekte.
Dat heeft Naaman wel een huidziekte. Misschien wratjes, of pukkeltjes of eczeem. En dat is niet goed. Daar kun je niet van zeggen: Zo ben je nu eenmaal. Dit is een ziekte. Dat hoort niet. Daar moet je van af. Het jeukt en het doet zeer. Het ziet er niet uit. Hij schaamt zich ervoor. Hoe kun je nou een belangrijk man zijn, een stoere generaal, als je er niet goed uitziet.
Hij heeft er goed last van en al heel lang. En hij heeft alles al geprobeerd: pilletjes, zalfjes, speciale diëten, wassen in heet en koud water. Hij heeft offers gebracht in de tempel. De priesters hebben voor hem gebeden. Niets hielp. Hij is ten einde raad. Hij heeft er veel voor over om weer beter te worden, heel veel: 300 kg zilver, 60 kg goud en 10 stel nieuwe kleren.

Er is ook iemand heel mooi in dit verhaal. Dat is dat meisje uit Israel, het slavinnetje van Naämans vrouw. Van haar komt het idee dat Naaman naar Elisa moet gaan. De profeet in Samaria / Israel.
Hoe ze er uitziet, staat er niet bij. Vast heeft ze er leuk uitgezien. Anders hadden de soldaten haar niet uit Israel meegenomen. Maar daar vertelt de bijbel niets over. Dat is niet de schoonheid die voor God belangrijk is. Voor God telt niet de uiterlijke schoonheid. Hij heeft ons niet als fotomodellen gemaakt. Dat hoeven wij dus ook niet te zijn. Gelukkig maar. Gewoon zoals je bent, is het goed: groot, klein, blond of donker, met of zonder sproeten, dat is allemaal prima. Echte schoonheid zit van binnen.
Ook bij dit meisje. Ze weet van Naäman en zijn ziekte. Ze weet hoe zijn vrouw zich zorgen om hem maakt. En dan op een dag zegt ze: hij moet naar Elisa, de profeet.

Weken, maanden heeft ze er over gedacht of ze dit zou zeggen. Hij Naäman had met zijn soldaten haar en heel veel andere meisjes geroofd uit Israel. Hij was haar vijand. Waarom zou ze hem helpen?
En toch op een dag zegt ze zomaar, Ach, kon uw man maar bij Elisa terecht...Ach, ze voelt medelijden. Ze laat haar hart spreken. Dat maakt haar mooi. Dat ze niet bij zichzelf dacht: net goed voor Naäman. Dat ze niet haat en boosheid in haar hart liet wonen. Maar ondanks alle verdriet in haar leven, toch medelijden kon voelen. En wilde helpen. Ach als mijn heer maar eens Elisa zou kunnen spreken.

Hebben wij dat nog, dat ons hart zo ontroerd kan worden? Dat we over onze eigen schaduw heen springen. En niks doen op haat en boosheid en andere negatieve gevoelens? En doen wat de liefde van ons vraagt?


We lezen verder: 2 Kon 5: 9-20
Wie is er mooi en wie is er lelijk in dit verhaal?

Naäman, met zijn huidziekte, ziet er niet goed uit. Dat is de buitenkant. Maar de binnenkant: die is ook niet zo mooi. Hij is een echte generaal. Hij is gewend bevelen te geven. En dat de dingen gaan zoals hij vindt dat ze moeten gaan. Zo is hij ook naar Samaria, naar Elisa gereisd. Hij denkt: Elisa zal naar buiten komen, maar mij toe , en bidden en de handen opleggen en dan ben ik weer beter.

Maar dat valt tegen. Niks geen bidden en handen opleggen. Elisa komt blijft binnen. Hij krijgt hem zelfs niet te spreken. Een knechtje zegt Naäman wat hij moet doen: ga 7 x kopje onder in de rivier de Jordaan.

Het is een grote belediging. Totaal geen ontzag voor hem, de machtige generaal. Totaal geen respect voor hem met al zijn geld. Kwaad wil Naäman al naar huis gaan. Wat dacht je nou: dat hij in de Jordaan een bad zal nemen? Thuis, de Abana en de Parpar, dat zijn pas rivieren! Veel indrukwekkender. Dat past bij hem. Niet dat beekje dat de Jordaan is.

Wat een verbeelding, wat een trots! Het maakt Naäman er niet mooier op.

Gelukkig wil hij nog wel naar zijn knechten luisteren. En die brengen hem op andere gedachten. En dan gaat Naäman 7X kopje onder in de Jordaan. En dan wordt hij beter!
Niet het water maakt hem weer gezond. Maar dat hij gewoon luistert naar Elisa en doet wat hij hem had gezegd. Het kan hem niet meer schelen dat Elisa hem afscheepte met een knecht, niet de handen oplegde, nog niet een gebed uitsprak. Het kan hem niet meer schelen dat hij zich zo beledigd voelde. Met zo weinig respect behandeld. Hij denkt bij zichzelf: vooruit, laat ik doen alsof ik gek ben. Ik waag het erop. Dat is het geloof van Naäman: hij schenkt aan de woorden van de profeet. Hij grijpt zijn kans. En hij komt niet bedrogen uit. Hij is weer beter!

Het slavinnetje thuis moest haar haat en boosheid overwinnen. Naäman moet zijn trots en verbeelding overwinnen. En ook het bezwaar van zijn verstand dat de rivieren thuis veel beter zijn. Niet dat hij daar geen gelijk in heeft. De Abana, de Parpar dat zijn brede rivieren met veel schoon water. Maar hier leert Naäman en hier leren wij wat geloven is: Niet het beter weten dan Elisa, maar de aangeboden kans grijpen. Niet het beter weten dan God, maar de hand grijpen die hij naar ons uitsteek in de Here Jezus.
Dat doet Naäman. En wat knapt hij ervan op: naar lichaam en ziel. Zijn huid wordt weet mooi, glanzend en glad. En van binnen wordt hij ook een mooi mens: enorm dankbaar: hij wil Elia alles geven wat hij heeft meegenomen. En voortaan de God van Israel geloven, eren en dienen.

Het laatste stukje 2 Kon 5: 20-27

Wie is hier mooi en wie is hier lelijk?

Hier is Naaman mooi: royaal geeft hij Gehazi 2 x zoveel als hij had gevraagd: geen 30 maar 60 kg zilver. Zo dankbaar is hij nog. En hopelijk houdt hij de blijdschap vast.
En is straks thuis ook een mooi mens: voor zijn vrouw. Voor dat dienstmeisje uit Israel met haar gouden tip. En als hij weer op oorlog wordt gestuurd, zal hij hopelijk Israel ontzien.
Hoe lang houden wij de blijdschap vast als een gebed verhoord is, als een wens uitkwam, als God ons gelukkig maakte, als we gezond uit het ziekenhuis terug mochten? Ik hoop heel lang. Er zijn al meer dan genoeg chagrijnige en ontevreden mensen. Blijde, dankbare mensen daar zijn er nooit te veel van. Mooie mensen zijn dat.


De echte lelijkerd is Gehazi. Aan de buitenkant zag hij er misschien wel goed uit. Daar lezen we niets van. Zoals gezegd: daar is de bijbel niet in geïnteresseerd. Voor God gaat het erom wie je bent en hoe je leeft. Je spreken en zwijgen; je doen en laten, dat maakt je mooi of lelijk.

Gehazi bedriegt iedereen. Hij is dan wel knecht van de grote profeet Elisa. Van dichtbij maakt hij de wonderen mee. Maar hij groeit niet in ontzag voor God. Het gaat hem om heel andere dingen. Goud en zilver is hem veel belangrijker dan God en geloof en in vertrouwen gewoon doen wat God wil. Rijk wil hij worden. Hij liegt Naäman voor. En even later liegt hij ook tegen Elisa. De ene leugen roept de andere op. Maar Elisa weet alles. En straft hem. Die 60 kg zilver van Naäman mag hij houden als hij daar zo gek op is. Maar hij krijgt er ook die ziekte bij: zijn huid is voortaan zo wil als sneeuw. Een naar gezicht.

Je kunt beter Arm zijn als Elisa, en dichtbij God leven > dat is gezond, dat maakt je mooi.
Je kunt beter niet rijk zijn als Gehazi, en van God gescheiden zijn > dat is ziek, dat maakt je lelijk.   AMEN