Zingeving


Aanleiding
De zin van het bestaan of van je persoonlijke leven is doorgaans min of meer vanzelfsprekend: gezondheid, werk, gezin, vriendschappen, kerk en hobby’s zorgen voor een continue zinbeleving. Door contrastervaringen als stress, gevoelens van leegte of iets verbijsterend ergs (ziekte en dood, grote tegenslagen, werkloosheid, een ernstig ongeluk enz) wordt de vraag naar zin wakker: Waar heb ik dit aan te danken? Wie was ik tot nu toe? Ben ik wel die ik moet zijn? Waar gaat het eigenlijk om in het leven? Ben ik wel met de goede dingen bezig? Wat is zeker? Op wie of wat kan ik vertrouwen. Wat zal de toekomst brengen: is er iets te verwachten, te hopen?1
Zeldzamer is de tegenovergestelde contrastervaring van buitengewone verwondering en intens geluk. Maar ook die roept vergelijkbare zinvragen op.
In beide gevallen is het crisis: de traditionele antwoorden – levensbeschouwingen  – voldoen niet meer. Je moet op zoek naar een nieuw antwoord, een nieuwe levenszin.2

Elementen van zingeving
Afgezien van de concrete invulling, dus op abstract niveau bestaat levenszin uit een aantal kenmerkende elementen.

  1. levenszin heeft te maken met verbonden zijn met iets van waarde. Mensen willen onderdeel uitmaken van en betrokken zijn bij een betekenisgeheel. Niet een bullshit-baan, maar waardevol werk, inzet voor het milieu, de kerk, een politiek ideaal enz. Zingeving is dus niet per se religieus. Maar religieus of seculier, altijd heeft het met waarde te maken: met wat je als belangrijk waardeert (axiologie). Levenszin gaat niet samen met alles even onbelangrijk en waardeloos vinden. Zelfs het nihilisme denkt er zo niet over: er moet iets zijn dat voldoening geeft. Wie kan er leven, als er niets is om van en voor te leven?
  2. inzicht : in de ware aard van de werkelijkheid en je bestaan,
  3. emotie :je bent er gevoelsmatig bij betrokken, je ervaart de waarde
  4. handelen: de levenszin motiveert je doen en laten. (Stoker, p. 22)
De genoemde punten maken duidelijk dat levenszin de gehele mens betreft.

Een voorbeeld
De rabbijnen vertellen dat Terach, de vader van Abram godenbeeldjes maakte en dat Abram die op de markt verkocht. Maar op een dag ziet Abram er niets meer in. Het zijn maar beeldjes gemaakt van klei. Niet meer dan uitdrukking van menselijke angsten en verlangens. Zo komt zijn leven in de crisis: waardeloos deze handel. Al kon hij er nog jaren mee door gaan en goed verdienen, hij wil dit bedrog niet langer in stand houden.

Dan hoort hij de stem van de HEER, anders dan alle goden. ‘Trek weg uit je land, verlaat je familie, verlaat ook je naaste verwanten, en ga naar het land dat Ik je zal wijzen. 2 Ik zal je tot een groot volk maken, Ik zal je zegenen, je naam veel aanzien geven, een bron van zegen zul je zijn. 3 Ik zal zegenen wie jou zegenen, wie jou vervloekt, zal Ik vervloeken. In jou zullen alle volken op aarde gezegend worden.’ (NBV21)
De rest van zijn leven staat in het teken van deze belofte: een nieuwe zingeving voor Abram. Een levenszin waar we de vier elementen terug vinden:

  1. waardering - Abram weet zich betrokken bij een groter geheel, opgenomen in een groter verband: God heeft een plan met zijn leven: een volk, een land, dat tot zegen zal zijn voor alle volken op aarde.
  2. inzicht - niet langer het bedrog van beeldjes, voortaan de stem van God, weten wat je doen moet.
  3. emotie - de belofte stemt hem soms wanhopig omdat de geboorte van een zoon vele jaren op zicht laat wachten, dan weer vreugdevol als Izaäk geboren wordt
  4. handelen - Abram laat vaderland en familie achter om op zoek te gaan naar een nieuw bestaan.


---
1 Tegenwoordig is het bij ons vooral de vraag naar de zin van het leven.
Vroeger draaide het veel meer om dood (kwetsbaarheid, afhankelijkheid, eindigheid) en leven na de dood.
Een ander groot thema: schuld, tekort, vergeving en verzoening.
En nog een: taboe, schaamte, onreinheid en reiniging.
Maar deze drie andere thema's zijn nooit helemaal afwezig of voorbij.
2 Uitvoeriger W. Stoker, Is vragen naar zin vragen naar God? p. 22  Levensbeschouwingen noemt hij 'gestolde zin' opgeslagen in een leer of verhaal.
terug

Achtergronden


Artikelen over:
Geloof Kennis en Openbaring
Bijbel
Iets, God, opnieuw God
Israël, Volken, Christenen
Oude Tijd, Nieuwe Tijd
Oude Mens, Nieuwe Mens
Jezus
Passio, Pasen, Pinksteren

Kerk anno nu oa pastoraat en liturgie

Theologische Stromingen
Theologische Begrippen

 
 

Afkortingen


van de Bijbelboeken > Register (kolom 2)

adhv = aan de hand van
Afb = Afbeelding
BGT = Bijbel in Gewone Taal
BHS = Biblia Hebraica Stuttgartensie (Hebr. OT)
bv = bij voorbeeld
CGK = Christelijk Gereformeerde Kerk
DL = Dordtse Leerregels
GNB - Groot Nieuws Bijbel
GNT = Griekse Nieuwe Testament (Nestle-Aland)
Gr = Grieks
HCat = Heidelbergse Catechismus
Hebr = Hebreeuws
HTB = Het Boek
HSV = Herziene  Staten Vertaling
ID = Intelligent Design
Lat = Latijn
LuV = Lutherse Vertaling
LV14 = Leidse Vertaling 1914
LXX = Septuaginta (Grieks OT; 250 - 50 vC)
M = Meditatie (bv Mc 1:1M = Meditatie over Mc 1: 1)
NA = Nestle-Aland, 27-ste druk (Grieks NT)
NB = Naardense Bijbel (P. Oussoren, 2004)
NBG = Nederlands Bijbel Genootschap
NBG51 = Bijbelvertaling van het NBG (1951)
NBV = Nieuwe Bijbel Vertaling (2004)
NBV21 = Nieuwe Bijbel Vertaling van het NBG (2021)
nC = na Christus
NGB = Nederlandse GeloofsBelijdenis
NT = Nieuwe of tweede Testament
OT = Oude of eerste Testament
PM = Post Modernisme
PKN = Protestantse Kerk Nederland
Pr = Preek (bv Ps 84Pr = Preek over Psalm 84)
RKK = Rooms Katholieke Kerk
SV = Staten Vertaling
TeNaCh = Torah+Nebiïm+Chetoebim
v = volgende vers (bv Ps 1: 1v betekent Ps 1: 1 - 2)
vd = van de
vv = volgende  verzen (bv Ps 1: 1vv betekent Ps 1: 1 - 3)
vC =  voor Christus

WV = Willibrord Vertaling
X = Chiasme (kruisstelling)
> = zie (bv > 2 betekent zie bij punt 2)
// = synoniem parallellisme
<> = antitthetisch parallellisme