Talenten? Mat 25: 14vv
Thema: Wat moet er van je worden?
(na een kort aanloopje volgt een overdenking over talenten)
Afb 28 David by Michelangelo in The Gallery of the Accademia di Belle Arti, Florence Italië (512px)
foto: Clayton Tang Creative Commons3
Ter Inleiding
Dit beeld stelt David voor: in zijn rechterhand een paar stenen. In zijn linkerhand de slinger. Daarmee zal hij de reus Goliat verslaan. Hij ziet er zelfbewust, vrij en heel ontspannen uit.
Het staat op naam van Michelangelo. Hij maakte het begin 1500. Eigenlijk had iemand anders er al een begin mee gemaakt. Maar die stopte ermee, want in het stuk marmer dat hij daarvoor gebruikte zaten teveel slechte plekken: verkeerde kleur, barsten. Hij zag het niet zitten. Hij zag de David er niet in zitten.
Michelangelo later wel. Hij ziet hetzelfde blok marmer met de slechte plekken, maar hij kijkt er door heen. Hij ziet er wel een David in. En die brengt hij tevoorschijn door de slechte plekken weg te hakken.
Daarmee is deze David ook een symbool: Het staat voor een visie op mensen: Als we geboren worden zijn we nog niet zoals we wezen moeten.We zitten vast in een rotsblok: verwachtingen bij je ouders, meningen en vooroordelen die je mee krijgt. Er zijn verplichtingen waar je niet goed onderuit kunt. Altijd is er de druk vanuit de omgeving om je aan te passen.
Maar door een goede opvoeding en het juiste onderwijs kun je ontdekken wie je bent en welke talenten je hebt. En als je die dan ontwikkelt dan zul je op den duur ook zo'n David worden: zelfbewust, vrij, moedig.
Vanaf de Middeleeuwen is dat het grote ideaal bij ons in Europa: ik moet worden die ik aanleg baan, ik moet uit de knop komen en bloeien, even zelfbewust worden en vrij en moedig als die David
Hoe is dat met u? met jou? Is het gelukt: bent u zo'n geslaagde mens geworden? Of toch niet zo? En hoe is dat dan?
Wat zegt de bijbel eigenlijk over deze dingen? Wie zijn we in de ogen van die andere kunstenaar: van God, onze Schepper?
Uit de Bijbel:
Gen 1: 16
Kol 3: 9v
Overdenking
A Iemand vertelde dat doorleren er vroeger niet bij was. Al had je goede rapportcijfers en al wilde je graag, het ging niet door. De jongens moesten meehelpen op de boerderij of als knecht bij de buren of in de bouw. En de meisjes kregen een huisje hier, een betrekkinkje daar. De vraag 'wat wil je later worden' werd niet gesteld. Wat een talenten zijn er toen blijven liggen!
Nu is dat anders. Er ligt veel druk op kinderen om zich maximaal te ontwikkelen: ze moeten naar school, hoog scoren op de CITO toets en dan liever naar HAVO/VWO dan VMBO. Er komt huiswerkbegeleiding aan te paswant je moet een zo hoog mogelijk diploma halen.
En liefst moet je ook nog op muziekles en op sport. Want dat talent voor piano en je aanleg voor voetbal dat moet de ruimte krijgen. Jij moet uit de knop komen. Dat is het ideaal. Jij even zelfbewust en vrij en moedig als die David van Michelangelo
Is die nadruk op leren nog gezond? Waarom mag muziek of sport niet gewoon een hobby zijn.En waar ligt de grens tussen kansen aanbieden en opdringen. Is het stimuleren geworden of ontaard in dwang. Is het nog leuk en ontspannend of steeds meer gestress?
Weet u waar ik ben bang voor ben? Dat je kinderen eindigen met een diploma net 1 niveau te hoog. Daar hebben ze dan heel erg hun best voor gedaan. En daarna krijgen ze een baan die past bij dat diploma. Dat is dan eigenlijk net te hoog gegrepen. Mogen ze de rest van hun leven op hun tenen lopen.
Zijn ze net zo ongelukkig als die mensen van vroeger die niet de keus hadden om door te leren. Die moesten werken beneden hun niveau.
Ik zeg niet dat school en pianoles en voetbal onbelangrijk zijn. T is geweldig dat iedereen de kans krijgt om zichzelf te ontwikkelen. Opa's en oma's vroeger hadden graag die kans gehad. Maar mag het ook een beetje ontspannen? En doe nou niet of het dáár op aankomt in het leven.
B Ja maar in de bijbel staat toch dat je talenten hebt gekregen? en dat je daar mee aan de slag moet?
Dat is een misverstand. Het woordje talent betekent in de bijbel niet 'je aanleg voor het een of ander". Een talent is gewoon een hoeveelheid geld: Ongeveer 30 kilo goud: een enorm bedrag. Zo is het ook in die bekende gelijkenis: Een hele rijke man gaat van huis. Hij laat het beheer van zijn geld over aan zijn knechten. Hij geeft de eerste 5 talenten. De volgende 2, en de derde 1. Als die man terugkomt zegt de knecht van de 5 talenten: ik heb er 5 bij verdiend. En die met de 2 heeft er ook meer van weten te maken. Zij krijgen complimenten van hun baas. Maar de derde heeft er niets mee gedaan. En die wordt dan bestraft.
Dit gaat niet over je verstand! Of wat je met je voetbaltalent of met je aanleg voor muziek hebt gedaan. Deze gelijkenis gaat over je geloof, dat grote geschenk dat God ons gegeven heeft. Het is een geloofstalent. En Hij verwacht dat we daar iets mee doen.
U en ik moeten ons geloof niet veilig opbergen en bij jezelf bewaren als een mooie gedachte of als een warm gevoel. De bedoeling is dat het geloof wat uitwerkt. Dat we er wat goeds mee doen voor de mensen om ons heen. Nergens in de bijbel staat
dat je de hoogste opleiding moet zien te halen of een topvoetballer, - muzikant, schrijver of moet worden.
Dacht u dat God het belangrijk vind of je een 10 voor wiskunde hebt? of de meeste doelpunten maakt voor Oranje of de Nobelprijs wint voor literatuur? ....Welnee! In de ogen van God is iets anders veel belangrijker: de liefde.
Ik kan een 10 voor wiskunde hebben; maar als ik de liefde niet heb, dan ben ik een grote nul.
Ik kan topscorer zijn voor Oranje; maar als ik de liefde niet heb, dan heb ik toch het doel gemist.
Ik kan de roman van het jaar geschreven hebben; als mij de liefde ontbreekt, hoef ik mezelf niets te verbeelden.]
C Op de liefde komt het aan. Dat vinden we al direct op blz 1 van de bijbel. Daar staat dat de mens geschapen werd naar Gods beeld en gelijkenis. God is het origineel. Wij het beeld, de copie, de afdruk.
Wij lijken op God. Niet qua uiterlijk alsof God armen en benen heeft Maar : als we goed zijn voor elkaar, en dienen en delen en troosten, en voor vrede gaan en goede verhoudingen dan wordt iets van God zichtbaar in onze wereld.
Wij een beeld, een weerspiegeling van God. Van God die liefde is.
De vogels moeten vliegen en de vissen moeten zwemmen En mensen moeten beeld van God zijn. Dat is de bedoeling, uw en mijn bestemming. Dit is onze aanleg: dat we Gods liefde bewijzen aan elkaar.
Dat is het grote talent dat we allemaal gekregen hebben Lang niet iedereen heeft aanleg voor voetbal, of een talent voor muziek. Maar ieder mens kan liefhebben.
En hoe dat bedoeld is, dat zien we aan die ene zeldzame mens die op een volmaakte manier beeld van God was: Jezus. Als hij opkomt voor mensen die er uit liggen. Als hij zieken geneest. Als hij met armen het brood deelt, dan is dat zo zuiver en volmaakt en liefdevol, alsof je God zelf aan het werk ziet. Je ziet niets van ikzucht, van geldingsdrang, van egoisme, van opschepperij, van bezorgdheid. Dat zit er bij ons altijd door; maar bij Jezus niet. Hij is als een venster op God, kristalhelder. Ongehinderd valt door hem het licht van Gods liefde de wereld binnen.
Bij ons zitten er allemaal vlekken op en krassen en er zitten barsten in. Daardoor valt er door ons zo weinig van Gods liefde onze wereld binnen. Als je naar ons kijkt, kijk je nog niet God recht in het hart.
Dat heb je bij Jezus wel. Daarom heet hij terecht Beeld van God, Wij zijn die titel eigenlijk niet waard. We kunnen Jezus maar beter ten voorbeeld nemen.
D Als Jezus onder de mensen zijn goede werk doet, gebeurt er iets: Hij irriteert met zijn grenzeloze vertrouwen op God. Hij roept vragen op met zijn aandacht voor mensen Hij roept verzet op en tegenwerking. Voor ons mensen die zo aan geld en goed vastzitten, die dienen en delen en vergeven moeilijk vinden, die vrijheid willen om zichzelf te zijn, voor ons gaat hij te ver: Hoort dat ook allemaal bij 'beeld van God zijn?"
Wij willen liever op die David van Michelangelo lijken. Een zelfbewuste koning David? ja, mooi! < > Een knecht als Jezus? nee dank je, niks voor mij! En het loopt helemaal uit de hand: Weg met hem.
Daar heb je ons probleem: We zijn zo de weg kwijt. De beste van alle mensen ruimen we uit de weg als was hij de ergste van allemaal. We willen gewoon niet herinnerd worden aan onze roeping om Gods liefde te weerspiegelen in grenzeloze zorg en aandacht voor elkaar. Dat is ons te hoog gegrepen, te mooi om waar te zijn.
Misschien zijn we daarin ooit beschadigd geraakt? Of hebben we teveel te verliezen? Of Geloven we er gewoon niet in dat het zo ook kan : zo dienstbaar leven met elkaar?
Ach, wat maakt het uit? Aan het kruis met Hem!
We schrikken ervan. Schuilt er zoveel geweld in ons? Zijn we tot zulke dingen in staat? Maar: het gebeurt, toen met Jezus En nog steeds: met al die mensen die net als hij het hart op de goede plek hebben en voor vrede gaan en gerechtigheid.
Zal het ooit nog goed komen met ons? Het evangelie vertelt verder: Als Jezus hangt aan het kruis door ons verzet, en geweld en ongeloof dan neemt hij dat ahw allemaal mee de dood in. En die zaterdag is het stil, de wereld houdt de adem in
En dan op de eerste dag van een nieuwe week verschijnt Christus, hij leeft! Zijn liefde?: sterker dan ons egosime! Zijn goedheid? : machtiger dan ons geweld! hij begroef het in de dood.
Daarom is Jezus meer dan een voorbeeld. Hij is onze Verlosser: die afrekent met het kwaad. En uw en mijn Redder die ons met zijn machtige liefde terugwint voor God zodat we weer zijn beeld willen zijn.
E Michelangelo moest de slechte plekken uit dat blok marmer hakken om David te voorschijn te brengen. Maar wat moet er met ons gebeuren? Hoe kan ik nu beeld van God zijn?
Dat is zo eenvoudig als je zelf omkleden: kleding die de was in moet, uitdoen en een paar schone kleren aantrekken.
De vuile was?...Paulus noemt ontucht, zedeloosheid, hartstocht, lage begeerten, hebzucht, woede, drift, vloeken en schelden, bedrog.
Want die maken het onmogelijk dat jij de liefde van God weerspiegelt Het is net als vuiligheid op het raam die het licht tegenhoudt. Zo verhindert het verkeerde dat de liefde van God jouw leven en de mensen om je heen bereikt. Jezus heeft met het kwaad afgerekend dan ben jij er toch ook helemaal klaar mee?
En de nieuwe kleren?...dat zijn medeleven, goedheid, bescheidenheid, zachtmoedigheid, geduld, elkaar verdragen / elkaar vergeven Het lijkt wel of het allemaal klaarligt als een 7-delig maatpak Je hoeft het alleen maar aan te doen. En reken maar dat het je past. Voor deze dingen ben je gemaakt. Zo ben je dat heldere raam waardoor Gods liefde de wereld binnenvalt. Christus heeft de overwinning van de liefde gebracht dan wil jij toch niets anders meer?
Omkleden - makkelijk gezegd, maar nog niet zo gemakkelijk gedaan. Dat klopt! T gaat met vallen en opstaan. Maar wat zou dat? Gewoon blijven proberen.
Wat werkte je hard voor je diploma, en wat was je fanatiek voor je sport, en ijverig op je guitaar? En dat is prima, Alleen met je bestemming heeft het niets te maken.
Wees eens net zo druk met Jezus en God. Dat heeft alles met je bestemming te maken. Wat gaat er dan gebeuren? ...... Steeds meer zul je vernieuwd worden naar het beeld van God. Oefening baart kunst. Geleidelijk aan zul je steeds meer van God te zien geven En steeds meer op je grote voorbeeld gaan lijken: op die onvergetelijke Here Jezus . AMEN
Achtergronden
Afkortingen
van de Bijbelboeken > Register (kolom 2) adhv = aan de hand van Afb = Afbeelding BGT = Bijbel in Gewone Taal BHS = Biblia Hebraica Stuttgartensie (Hebr. OT) bv = bij voorbeeld CGK = Christelijk Gereformeerde Kerk DL = Dordtse Leerregels GNB - Groot Nieuws Bijbel GNT = Griekse Nieuwe Testament (Nestle-Aland) Gr = Grieks HCat = Heidelbergse Catechismus Hebr = Hebreeuws HTB = Het Boek HSV = Herziene Staten Vertaling ID = Intelligent Design Lat = Latijn LuV = Lutherse Vertaling LV14 = Leidse Vertaling 1914 LXX = Septuaginta (Grieks OT; 250 - 50 vC) M = Meditatie (bv Mc 1:1M = Meditatie over Mc 1: 1) NA = Nestle-Aland, 27-ste druk (Grieks NT) NB = Naardense Bijbel (P. Oussoren, 2004) NBG = Nederlands Bijbel Genootschap NBG51 = Bijbelvertaling van het NBG (1951) NBV = Nieuwe Bijbel Vertaling (2004) NBV21 = Nieuwe Bijbel Vertaling van het NBG (2021) nC = na Christus NGB = Nederlandse GeloofsBelijdenis NT = Nieuwe of tweede Testament OT = Oude of eerste Testament PM = Post Modernisme PKN = Protestantse Kerk Nederland Pr = Preek (bv Ps 84Pr = Preek over Psalm 84) RKK = Rooms Katholieke Kerk SV = Staten Vertaling TeNaCh = Torah+Nebiïm+Chetoebim v = volgende vers (bv Ps 1: 1v betekent Ps 1: 1 - 2) vd = van de vv = volgende verzen (bv Ps 1: 1vv betekent Ps 1: 1 - 3) vC = voor Christus WV = Willibrord Vertaling X = Chiasme (kruisstelling) > = zie (bv > 2 betekent zie bij punt 2) // = synoniem parallellisme <> = antitthetisch parallellisme |