Ps 72
Mag een overheid geweld gebruiken?
A De bijbel staat vol met verhalen over oorlog en geweld
met koningen als David en Salomo
die het al met al best goed doen
en met koningen als Herodes die
alsof het niets is alle jongetjes in Betlehem laat doden.
De bijbel is een politiek boek:
Je merkt het aan het verlangen naar vrede en recht
Je merkt het aan de zorg voor wie het arm hebben
en honger lijden
je merkt het aan de nadruk op een eerlijke rechtspraak
Geloof is nu eenmaal veel meer dan mooie verheven gedachten
er op na houden, en warme gevoelens
Geloof heeft alles te maken met het concrete, aardse leven
met armoede en rijkdom, met recht en onrecht, met oorlog en vrede.
Daarom die grote aandacht voor de koning
Wij zouden zeggen:
voor de ministers, de premier, de burgemeester en de wethouders
voor het bestuur, de regering van stad en land.
Wij hebben nog wel eens kritiek op de overheid.
De enorme bureaucratie
De verkokering, de registratiewoede
Bezuinigingen, Besluiten die tegenvallen
Ergernis dat het allemaal zo lang duurt
En vast is dat ook wel een beetje terecht.
Soms zeggen mensen dan:
ze doen maar wat
ze zijn gehecht aan het pluche
ze denken alleen maar zichzelf
ze pakken de problemen niet echt aan
En anderen haken zelfs helemaal af
ze bekijken het maar
ik bemoei me er niet meer mee
Maar dat is niet de bijbelse lijn
Daar leren we dat je moet bidden voor de overheid:
God, help de koning
help hem om een goede heerser te zijn
net zo rechtvaardig als u
U hoort wel: een gebed om zo'n koning is heel erg kritisch
Het is een voorbede voor een overheid die het goed doet
Een rechtvaardige overheid is blij een kerk die zo bidt
Het is een tegenbede tegen een overheid die het slecht doet
Een misdadig slechte, corrupte overheid wordt niet vrolijk
van mensen die zo bidden.
B Waarom moeten we eigenlijk bidden voor koning en mininsters
voor rechters en bestuurders?
Dat is toch vooral omdat mensen met macht
zo gemakkelijk hun positie gaan misbruiken
in hun eigen voordeel.
We kennen de voorbeelden
De leiding van bouwvereniging Vestia
met enorme salarissen en een Maserati als auto van de zaak
En ondertussen ging de bouwvereniging voor miljarden het schip in.
Duizenden huurders zitten nu met huurverhogingen
die bij een goed bestuur niet nodig waren.
Mugabe die geen enkele tegenspraak duldt
Hij alleen weet wat goed is voor zijn volk.
Al 35 jaar en al evenlang steeds meer armoede
werkloosheid, honger...maar niet voor hem en zijn familie.
In het Midden Oosten de presidenten en koningen
niet in staat om macht te delen
De imams en ayatollahs
niet bereid om compromissen te sluiten
Ze sleuren het volk een verschrikkelijke oorlog in
Wat een geweld, wat een bloedvergieten
wat een verwoestingen
Miljoenen mensen op de vlucht.
Macht bederft.
Eenmaal aan de macht vergeten leiders
zo gemakkelijk wat hun taak is:
vrede in het land, welvaart voor het volk
Eenmaal aan de macht is het zo gemakkelijk
om vooral aan je zelf te denken
je familie te bevoordelen
je eigen zin door te zetten
tegenstanders op te pakken, uit te schakelen
je eigen religie dwingend op te leggen.
Het is zo verleidelijk.
En niemand die je tegen houdt.
Maar de gevolgen zijn verschrikkelijk
Wee het arme volk dat honger leidt
Wee de journalist die niet meer schrijven mag
Wee de vakbondsman die in de gevangenis eindigt
Wee de dissident die naar een strafkamp moet
Wee de legers die tegenover elkaar komen te staan
Daarom moeten we bidden voor de overheid
omdat er zoveel van afhangt
armoede of welvaart, vrijheid of verdrukking, oorlog of vrede,
En omdat het zo moeilijk is om het goed te doen
Om niet te bezwijken voor de macht.
C Wat zullen we dan bidden voor de overheid?
Geef o God uw wetten aan de koning,
uw gerechtigheid aan de regering
Gerechtigheid – Gods gerechtigheid
Die is heel speciaal:
Die zouden we haast partijdig kunnen noemen:
juist mensen in de knel
de armen, de wees en weduw,
de daklozen gaan hem ter harte
En een goede regering
zal bevrijden wie arm is en om hulp roept (vs 12)
en zich ontfermen over weerlozen en armen (vs 13)
en verlossen van onderdrukking en geweld (vs 14)
In gewone taal
God, help de koning
om goed te zijn voor arme mensen
voor mensen zonder macht
zorg dat hij hun onderdrukkers doodt.
Dat laatste vinden wij niet zo fijn
Dat horen we liever niet.
En het is ook goed dat we liever niet
een overheid hebben die met geweld en bloedvergieten
de orde probeert te handhaven
Je kunt ook op zachtere manieren te werk gaan.
Geldboetes, gevangenisstraffen, TBS
Maar niet altijd.
De Jezidis op de berg, omsingeld door de ISIS barbaren
werden niet bevrijd door
met de terrorristen een kopje thee te gaan drinken.
Daar was bruut geweld voor nodig
En de moordenaars in Parijs leveren niet hun wapens in
na een vriendelijk praatje
en een beroep op de redelijkheid.
Dat zijn omstandigheden dat een overheid
met politie en leger en justitie keihard moet optreden
om te beschermen de burgers die zich niet verweren kunnen.
Paulus zegt het op zijn manier:
De overheid draagt het zwaard niet voor niets.
En daarom moeten we bidden:
dat de koning zijn grote macht
niet voor zichzelf en zijn eigen belangen gebruikt.
Zo'n overheid verdient een tegen-bede
We moeten bidden dat de koning zijn macht inzet
om op te komen voor de armen
te bevrijden die verdrukt worden
te redden die bedreigd worden.
Zo'n overheid verdient onze voor-bede
D In Israel waren het ooit David en vooral Salomo
die zo probeerden koning te zijn
De wetten van God waren voor hen geen dode letter
Gods gerechtigheid inspireerde hen.
Nee, niet altijd
David ging op een dag vreselijk de mist in
toen hij het aanlegde met Batseba
en Uria liet omkomen in de oorlog.
Ook maar een mens, die David
Met al zijn goede voornemens en zijn grote geloof
toch onderuit gegaan.
Geen wonder dat wij huiverig zijn
voor mensen met veel macht
En maar goed dat wij om de 4 jaar
een nieuwe regering kunnen kiezen.
Want een mens al te lang aan de macht
dat gaat niet goed.
Toch : zoals David en Salomo koning waren
dat bracht rust in het land
de welvaart nam toe
Israel stond in aanzien bij de buurvolken
Het werd de gouden eeuw, een gezegende tijd.
Ze lieten zich inspireren door Gods wetten
Gods gerechtigheid woonde in hen.
Zij maken iets zichtbaar van de hemelse koning.
En sindsdien droomt Israel van koningen
in wie de gerechtigheid woont
en het zingt in Ps 72
van koningen die iets zichtbaar maken van de hemelse koning
en het verlangt naar de messiaanse koning
in wie Gods gerechtigheid volop aan het licht komt
en zorg, in aandacht voor wie zwak en klein zijn
voor wie verloren dreigen te gaan.
In de kerk geloven we dat Jezus
die koning, de messias is geweest...wat ging hij ver
in zijn aandacht voor zieken en eenzamen
voor armen en ontrechten
zelfs voor de allerarmsten:
zondaars die met de nek werden aangekeken
die met zichzelf niet meer konden leven
Hij heeft er zijn leven voor over.
Wat kregen ze het goed:
de zieken en verlamden die zich door hem lieten genezen,
de hongerenden met wie hij zijn brood deelde
de zondaars die zich lieten vergeven
Het koninkrijk der hemelen laat zich in de verte zien.
E Het wringt natuurlijk enorm:
David, Salomo...de aardse koningen
die soms geweld moeten gebruiken
En de hemelse koning
die geen tegenstander doodde
maar zichzelf liet kruisigen.
Op wie moet een goede koning lijken?
Op David met zijn zwaard en vergelding
Of op Christus met zijn kruis en vergeving?
Heeft een volk niet allebei nodig?
Een koning die zacht is en hard kan zijn?
Geduld, begrip, vergeving waar dat kan
een tweede kans voor mensen die dat nodig hebben:
– de verslaafde die wil afkicken
– schuldhulpverlening voor wie teveel geld uitgaven
– de crimineel die zijn leven wil beteren
Maar ook een keihard optreden
van politie en leger
tegen ieder die de wapens oppakt om bloed te vergieten
– de huurmoordenaars,
– de terrorristen,
– vijandelijke soldaten
Een overheid die hard is en zacht ook
Een vreemde combinatie
Maar zo laat ze iets zien van God
Zijn speciale gerechtigheid komt door haar naar voren.
In haar zorg voor de armen
in haar beschermen van de weerlozen
in het handhaven van de waarden en normen
laat zich iets zien van dat andere rijk
het rijk van God
Om zo'n overheid kan een christen
alleen maar bidden als die er niet is
Voor zo'n koning kan een christen
alleen maar danken als die er wel is
Voor zo'n regering zal een christen blijven bidden:
Dat ze bij haar moeilijke taak
de wijsheid heeft
om te onderscheiden
wanneer ze zacht,
wanneer ze hard moet optreden.
AMEN
Achtergronden
Afkortingen
van de Bijbelboeken > Register (kolom 2) adhv = aan de hand van Afb = Afbeelding BGT = Bijbel in Gewone Taal BHS = Biblia Hebraica Stuttgartensie (Hebr. OT) bv = bij voorbeeld CGK = Christelijk Gereformeerde Kerk DL = Dordtse Leerregels GNB - Groot Nieuws Bijbel GNT = Griekse Nieuwe Testament (Nestle-Aland) Gr = Grieks HCat = Heidelbergse Catechismus Hebr = Hebreeuws HTB = Het Boek HSV = Herziene Staten Vertaling ID = Intelligent Design Lat = Latijn LuV = Lutherse Vertaling LV14 = Leidse Vertaling 1914 LXX = Septuaginta (Grieks OT; 250 - 50 vC) M = Meditatie (bv Mc 1:1M = Meditatie over Mc 1: 1) NA = Nestle-Aland, 27-ste druk (Grieks NT) NB = Naardense Bijbel (P. Oussoren, 2004) NBG = Nederlands Bijbel Genootschap NBG51 = Bijbelvertaling van het NBG (1951) NBV = Nieuwe Bijbel Vertaling (2004) NBV21 = Nieuwe Bijbel Vertaling van het NBG (2021) nC = na Christus NGB = Nederlandse GeloofsBelijdenis NT = Nieuwe of tweede Testament OT = Oude of eerste Testament PM = Post Modernisme PKN = Protestantse Kerk Nederland Pr = Preek (bv Ps 84Pr = Preek over Psalm 84) RKK = Rooms Katholieke Kerk SV = Staten Vertaling TeNaCh = Torah+Nebiïm+Chetoebim v = volgende vers (bv Ps 1: 1v betekent Ps 1: 1 - 2) vd = van de vv = volgende verzen (bv Ps 1: 1vv betekent Ps 1: 1 - 3) vC = voor Christus WV = Willibrord Vertaling X = Chiasme (kruisstelling) > = zie (bv > 2 betekent zie bij punt 2) // = synoniem parallellisme <> = antitthetisch parallellisme |