Ps 139
Lezen Ps 139 (BGT) en luisteren naar 'Ken je mij? ' van Trijntje Oosterhuis en Yosina Rumajauw
A (straks zingen ABBA-Vader)
Ken u zelf...
Dat is een hele oude spreuk.
Je vindt hem al in een oud tempeltje in Griekenland
Het is een populair gezegde gebleven de eeuwen door.
Je moet jezelf kennen.
Want als je niet weet wie je bent
wat je hier op aarde doet
wat je bestemming is
dan doe je maar wat:
Misschien stichtte je een gezin
Want dat doet toch iedereen?
Maar nu loopt dat niet zo lekker meer.
Past dat eigenlijk wel bij mij - die rol van echtgenoot?
Misschien ging je in de zorg werken
Want daar droomde je altijd al van.
Maar nu valt het werk tegen
Wat waren eigenlijk mijn motieven?
Misschien leefde je een beetje op routine
gewoon: opstaan, werken, geld verdienen en weer uitgeven
een vakantie op zijn tijd?
Maar nu voel je je ongemakkelijk: is dit alles?
Zomaar een paar voorbeelden, heel alledaags
Niks verkeerds aan een gezin,
Aan werken in de zorg
Aan leven op routine
Maar op een morgen sta je voor de spiegel
en dan denk je:
wie is dat?
wie gaat er schuil achter dat gezicht?
En waar ben ik zo druk mee?
en waar zou het eigenlijk om moeten draaien?
En waar ik ben zo moe van en onvoldaan?
Hoe kan ik me weer licht voelen en blij en gelukkig?
Je kunt wel op vakantie gaan naar het verste oosten
of veel afleiding zoeken in het wildste westen
maar ontlopen...kun je die vragen niet
je neemt ze overal mee naar toe.
Ze komen altijd weer boven.
Lastig: die vragen
Ze zijn een teken dat er iets niet in orde is.
ik ben niet ik, niet echt.
Ze zijn vooral een teken dat het anders kan:
dat je groeien kunt.
B Ken u zelf, maar wie ben ik dan?
Voor een antwoord kijk je eerst eens naar jezelf
Wat zijn met mijn mogelijkheden en beperkingen
Wat mijn verlangens
Dat is van mens tot mens verschillend.
Als je de stilte zoekt, en bidt of mediteert
of een lange wandeling maakt
dan kom je wel verder: muziek maken, zou dat wat voor me zijn?
Maar andere mensen kunnen je ook wel antwoord geven:
vrienden, collega's, familie
die weten soms heel goed wie je bent:
bang om zijn eigen mening te zeggen
of juist veel te dominant,
Misschien doe je daar wat op: verander je ten goede
Of ze vinden je mooi of lelijk, leuk of saai...
en dat doet wat met je...dat ben je voortaan.
De tijd waarin je leeft kan je ook een antwoord geven
Vroeger in de oorlog, keek ik de andere kant op
Dat zegt iets over mij.
Of nu met de zorgen om natuur en milieu
kan je zomaar weten: ik moet daar gewoon wat aan doen.
Zo ben je blijkbaar.
Zo leer je jezelf steeds beter kennen:
- door jezelf te onderzoeken
- door wat mensen van je vinden
- door de uitdaging van de tijd
Maar dan weet je ook: ik verander steeds...
toen ik 20 was en nu ik 80 ben, wat een verschil
Wie ben ik dan?
En op mijn werk ben ik anders dan thuis
op het voetbalveld anders dan in de kerkenraad
zoveel rollen als ik speel
ben ik dat allemaal? wanneer ben ik echt?
En je weet ook
van zwarte bladzijden in je leven
van de plank helemaal misslaan.
David, de dichter van onze psalm
zal nog wel eens gedacht hebben
aan hoe hij Batseba had genomen
en haar man Uria, de legeroverste
naar het slagveld had gestuurd
en hoe hij daar was omgekomen.
Ben ik dat? Ja, dat was ik ook!
Tot zulke erge dingen in staat.
Wie ben ik toch?
Hoe kan ik leven met mezelf?
C Zou misschien God het weten?
Ken je mij, wie ben ik dan?
Weet jij mij beter dan ik?
Daar komt David bij uit:
Bij God die alles van je weet, alles ziet
Die er altijd en overal is.
In eerste instantie is dat helemaal niet zo'n fijn idee.
Tenminste: niet als je wat te verbergen hebt
- harde woorden / geruzie,
- ontrouw / bedrog
En God die dat allemaal ziet en hoort en weet
Alsof er overal beveiligingscamera's zijn opgehangen
die alles registeren en opslaan
En op een dag word je ter verantwoording geroepen
Dat leeft niet fijn, niet vrij.
Nee, maar die kant zit er wel aan.
David is daar achter gekomen :
toen in die geschiedenis met Batseba
Alles is bij God bekend!
David komt er niet mee weg.
En maar goed ook toch?
Of wilde U een God die het niets kan schelen
wat wij van ons leven maken?
Een God die ons kwaad door de vingers ziet?
Nee toch!
De God die David in de gaten hield
registreert ook alles van u en mij.
Hij is niet te ontlopen.
Akelig? Benauwend?
Jazeker, als je dan ook maar weet
dat dit de helft van het verhaal is.
De andere helft is
dat het ook bevrijdend is:
Wie spijt heeft van zijn harde woorden
van zijn verkeerde gedragen
mag om vergeving vragen...
David doet dat ... en hij krijgt het
De moordenaar aan het kruis doet
en Jezus zegt
heden zul je met mij in het paradijs zijn
De strenge God die alles van je weet
is ook de God die je vergeven kan.
D En wanneer wij vragen:
wie ben ik, ben ik wel echt?
leef ik wel, of doe ik maar wat?
Voor ons is het alleen maar fijn en goed
dat God je ziet en alles van je weet
en geen moment uit het oog verliest.
Mozes stuit op God
als hij in de woestijn een struik ziet
in brand, zonder in rook op te gaan.
Dan weet hij wie hij is en wat hij moet doen:
Zijn volk bevrijden uit Egypte
Elia komt daar achter op de Horeb
niet in donder en bliksem
maar in het suizen van een zachte koelte
Dan vindt hij nieuwe kracht
De Verloren Zoon aan lager wal geraakt
hongerig, tussen de varkens
komt tot zichzelf...keert naar zijn vader terug.
God is overal - dat betekent:
Elk plekje van de wereld
en iedere seconde van je leven
kan Hij aangrijpen
om zich tot jou te richten
Hij ziet je graag groeien, vrijer, echter,
meer zoals je bedoeld bent:
mens van geloof, hoop en liefde.
Want: zo heeft Hij ons gemaakt
Hij is uw, en mijn en jouw schepper
En dat moet eruit komen.
Vandaar de onrust, als dat niet gebeurt.
Een kompasnaald wijst altijd naar het Noorden
hoever je ook naar het Oosten, Zuiden of Westen gaat
hij blijft op het Noorden gericht.
Die onrust is als een kompasnaald
Een gevoel in je ziel dat naar God blijft wijzen
Ga je naar het verste oosten <> of het uiterste westen
of sta je op een morgen voor de spiegel
"ben ik dat? wie ben ik, wat moet ik?"
Dan is het God die zich meldt.
Hij trekt aan je, zoals het Noorden aan de kompasnaald
E Kenje zelf. Daar begonnen we mee.
En tenslotte kwamen we uit bij God.
weet jij mij beter dan ik?
Maar is dat wel een antwoord?
Mooi als God het weet, maar ik?
Ik weet het nog steeds niet!
Toch is er één ding anders!
Nu leef je voor het aangezicht van God.
"Ben jij de enige voor wiens ogen
niets is verborgen van mijn naaktheid
Kan jij het hebben
dat ik geen licht geef, niet warm ben
Dat ik niet mooi ben, niet veel.
Dat geen bron ontspringt in mijn diepte.
Dat ik alleen dit gezicht heb, geen ander?"
Inderdaad zegt het evangelie,
voor Hem is het prima , Hij kan het hebben
En wijst op Jezus
In wie Gods liefde voor mensen tot het uiterste is gegaan.
Voor hem ben je eindeloos de moeite waard.
Je moet je zelf kennen, dat is waar.
Maar veel belangrijker is dat je weet:
God kent mij
Dat je gelooft: hij heeft mij lief, onvoorwaardelijk.
Daar ligt je gevoel van eigenwaarde.
Laat dat je identiteit zijn.
Breng je dat te binnen als je naar het ziekenhuis moet
En je zult rust vinden, een houvast hebben
Vergeet het niet als je op vakantie bent
en je zult weten hoe je je hebt te gedragen
En wat je maar van je leven maakte
nooit zul je jezelf een hopeloos geval vinden.
Jij bent een kind van God!
En daarom eindigt die psalm met een bede:
Kijk in mijn hart, God,
onderzoek al mijn gedachten
Kijk of ik leef zoals U dat wilt
en leid me op de weg die U wijst.
Want groeien, de onzin achter je laten
toenemen in geloof, hoop en liefde
dat lukt alleen door bij God te blijven
en zijn aanwijzingen op te volgen. AMEN
Achtergronden
Afkortingen
van de Bijbelboeken > Register (kolom 2) adhv = aan de hand van Afb = Afbeelding BGT = Bijbel in Gewone Taal BHS = Biblia Hebraica Stuttgartensie (Hebr. OT) bv = bij voorbeeld CGK = Christelijk Gereformeerde Kerk DL = Dordtse Leerregels GNB - Groot Nieuws Bijbel GNT = Griekse Nieuwe Testament (Nestle-Aland) Gr = Grieks HCat = Heidelbergse Catechismus Hebr = Hebreeuws HTB = Het Boek HSV = Herziene Staten Vertaling ID = Intelligent Design Lat = Latijn LuV = Lutherse Vertaling LV14 = Leidse Vertaling 1914 LXX = Septuaginta (Grieks OT; 250 - 50 vC) M = Meditatie (bv Mc 1:1M = Meditatie over Mc 1: 1) NA = Nestle-Aland, 27-ste druk (Grieks NT) NB = Naardense Bijbel (P. Oussoren, 2004) NBG = Nederlands Bijbel Genootschap NBG51 = Bijbelvertaling van het NBG (1951) NBV = Nieuwe Bijbel Vertaling (2004) NBV21 = Nieuwe Bijbel Vertaling van het NBG (2021) nC = na Christus NGB = Nederlandse GeloofsBelijdenis NT = Nieuwe of tweede Testament OT = Oude of eerste Testament PM = Post Modernisme PKN = Protestantse Kerk Nederland Pr = Preek (bv Ps 84Pr = Preek over Psalm 84) RKK = Rooms Katholieke Kerk SV = Staten Vertaling TeNaCh = Torah+Nebiïm+Chetoebim v = volgende vers (bv Ps 1: 1v betekent Ps 1: 1 - 2) vd = van de vv = volgende verzen (bv Ps 1: 1vv betekent Ps 1: 1 - 3) vC = voor Christus WV = Willibrord Vertaling X = Chiasme (kruisstelling) > = zie (bv > 2 betekent zie bij punt 2) // = synoniem parallellisme <> = antitthetisch parallellisme |