Besproken Bijbelgedeelten

A      Hebt u Midnight in Paris wel eens gezien

Leuke film, over een man Gil

die droomt over vroeger.

Als hij s nachts door Parijs zwerft

stopt er een taxi

en die brengt hem naar de bruisende jaren 20.

Daar ontmoet hij Picasso, Scott Fitzgerald

en nog meer schilders, muzikanten

die hij zo bewondert.

 

Als u mocht instappen

naar welke tijd wilde u dan terug?

Misschien verlangt u naar de jaren

dat u nog samen was

en de kinderen nog klein.

 

Misschien heb je heimwee

naar de tijd dat Hardenberg

nog van die smalle straatjes had

en van die mooie oude gebouwen.

 

Misschien droom je van de tijd

waar je opa van vertelde

als hij het fotoboek liet zien:

de tijd van kleine boerderijtjes

en de buren helpen als het hooi van het land moest

omdat er regen op komst is.

 

In de film gaat het zo verder:
Als Gil in de jaren 20 aanbelandt

die hij geweldig vindt

ontmoet hij Adriana

die de jaren 20 helemaal niet bruisend vindt

maar saai en vervelend

Zij wil terug naar de jaren 1880, 1890

de tijd van paard en wagen

van lantaarns die op olie branden

van schilders als Monet.

 

Maar als ze in die wereld belanden

zijn er weer mensen

die de jaren 80 maar niets vinden

en ook weer naar vroeger verlangen

naar de tijd van Michelangelo, nog langer geleden

 

Zo kun je steeds verder terug gaan

En als je dan in de tijd van Prediker bent aangekomen

200-300 voor Christus

dan zijn er ook weer mensen die menen

dat het vroeger beter was.

Zij dromen van de tijd van koning David

hun gouden eeuw.

B      Heimwee is er niet zomaar.

Het komt op uit gemis, of onvrede, of bezorgdheid.

Uit reactie ga je het verleden mooier voorstellen dan het was:
 

Je vindt dat de mensen nu zo druk zijn

je kinderen zie je bijna niet, kleinkinderen nog minder

Je verlangt naar vroeger:

toen de mensen tenminste nog tijd hadden voor elkaar

In je herinnering wordt het steeds mooier.

De armoede van die tijd, het zware werk, de sociale controle
dat vergeet je voor het gemak.

 

Of je ergert je aan al die nieuwe dingen:
ingewikkelde computers

telefoon met veel te kleine knopjes

Vroeger! Vroeger was alles beter:

toen had de telefoon gewoon nog een draaischijf met gaatjes

Ja, maar het was ook de tijd

dat een gehoorapparaat zo'n toeter was.

 

En als je je afvraagt
of dat wel goed gaat
al die mensen uit verre landen

met andere gewoontes in ons land
dan dromen we al van de gouden eeuw
van de VOC mentaliteit
en dat we het Wilhelmus op school leren
Maar we vergeten dat het ook de tijd was
van de koloniën en de slavenhandel

 

Of je bent verontrust om wat er veranderde in de kerk.
liedboek, bijbelvertaling, liturgie, diensten in sporthal

om maar bij de tijd te blijven

Maar toch lege banken, weinig jonge mensen

Vroeger, toen zat de kerk nog vol

en was er zo'n saamhorigheid.

Maar telde u vroeger niet de orgelpijpen

als de preek lang duurde?

 

In de consistorie vond ik een gedichtje:

Wat nieuw is vindt altijd bestrijders

maar het komt niet op in hunne geest

Dat het oude waarmee zij dwepen

toch ook eens nieuw moet zijn geweest.
 

 

 

C      Vraag jezelf niet af, zegt Prediker,

waarom het vroeger beter was dan nu.
Want: dat getuigt van weinig wijsheid.

 

Waarom zou hij dat nou een beetje dom vinden?

- vast vanwege dat idealiseren:

je maakt het verleden in je herinnering veel mooier

dan het in werkelijkheid was. Da's niet eerlijk

En als je aldoor van vroeger droomt

wordt je steeds negatiever over het hier en nu

Je staat met je rug naar de toekomst.

 

- Maar Prediker denkt nog aan heel andere dingen.

Het heeft ook te maken

met hoe de verhoudingen liggen

tussen ons mensen en God.

Wij zijn mensen, gemaakt uit het stof der aarde.

Broze, breekbare wezentjes.

We zijn er maar eventjes.

Als we sterk zijn 70, 80 jaar of nog wat meer.

Maar God is de eeuwige

Voor hem is 1000 jaar als een dag.

 

Wij zijn aan de tijd onderworpen

zoals nevelen verschijnen

zoals nevelen verdwijnen

zo zal ook de mens verkwijnen (zingt een lied)

God staat er boven, heerst over de tijd.

 

Wij leven in de tijd.

We zijn deelnemers aan een geschiedenis

die over hoogte- en dieptepunten gaat

Maar hoe dat komt

en wat de redenen daarvan zijn

Daar kun je als mens niet bij.

Wij missen het overzicht.

 

- En nog iets:

In een zware tijd ligt ook wel eens een zegen verscholen:

Iemand die na een ernstige ziekte

er bovenop kwam

was daarna een ander mens:

niet meer zo op werk en carriere gericht

meer tijd voor het gezin

en een veel fijnere collega.

 

Zeg liever niet dat iets een slechte tijd is.

Je oordeel is op zijn best een momentopname

Maar de tijd gaat verder.

Probeer geduld te hebben. Geef de hoop niet op.

Wie weet wat voor goeds er uit voortkomt.

 

D      In de tijd van Jezus is er ook genoeg

om ontevreden over te zijn:
de Romeinen bezetten het land

en regeren met harde hand.

Toch ontwikkelen de discipelen geen heimwee.

Ze hebben goed naar Prediker geluisterd.

 

Ze houden zich vast aan het geloof.

Kijk eens wat een grote stenen, zeggen ze

als ze bij de tempel zijn.

ze bedoelen: wat een dikke muren,

wat een prachtige gebouwen

zo mooi de trappen en de poorten

die je naar het enorme tempelplein brengen

 

De tempel, de heilige stad Jeruzalem

ze spreken van de nabijheid van God

ze brengen zijn goedheid over.

zijn een bron van vertrouwen, van moed en hoop.

 

Zoals er in ons leven ook dingen zijn

die als grote stenen ons geluk dragen.

Dat je elkaar hebt

Dat je gezond bent

Interessant werk

En vul maar aan.

Als het leven ons gunstig gezind is

en het geluk ons toe-valt

dan voelen we ons bevoorrecht, gezegend.

En we hoorden Prediker zeggen: geniet daar maar van.

Het is een geschenk van God.

Dan is heimwee overbodig.

 

Maar nu zegt Jezus:

er zal geen steen op de andere gelaten worden

de heilige tempel, de hele stad zal verwoest worden.

Hij zegt het met pijn in zijn hart.

Maar hij voelt wel de oplopende spanningen wel aan

en dat het zal uitlopen op een kansloze opstand.

En dat is ook gebeurd. Vreselijk.

 

Kan dat ook met ons geluk gebeuren?

Dat de dingen die ons dragen en sterk maken wegvallen?

Dat is geen vraag: dat gebeurt:

Als je je werk verliest
Als de dokter met een slecht bericht komt

Als je huwelijk op de klippen loopt.

Dat is op zichzelf al verdrietig.

Maar het is dubbel erg, omdat het is

alsof God zich uit je leven terug trekt.

Niets dat nog zijn goedheid overbrengt.
Dan is het nacht geworden

En wie zal er niet vroeg of laat in die wanhoop terecht komen?
Dat is een ervaring die ook bij het geloof hoort!

E      Maar een nacht is geen eeuwigheid

Op een nacht volgt een nieuwe morgen.

Dat is al iets waar de trouw van God uit blijkt.

Het licht van de zon zegt dat Hij zijn schepping

niet vergeten is.

In het verborgene klopt nog steeds een hart voor ons. altijd. dag en nacht

En we mogen hopen en verwachten

dat de liefde van God

uit nog veel meer gaat blijken

dan enkel uit de opkomst van de zon.

Dat er weer geluk in ons leven komt.

 

Daarom moeten we waakzaam zijn.
Waken, dat is niet: vervuld van verdriet, verlangens, heimwee

maar blijven staren op wat vroeger was.

Wat geweest is, is voorbij.

Laten we proberen ons verlies te nemen

en dankbaar zijn voor al het goede

dat we een tijdlang in ons leven mochten ontvangen

Waken: dat is wat de knechten uit de gelijkenis moeten doen:

de komst van de heer des huizes verwachten.

Wij moeten de hoop niet opgeven.

Wij mogen er op vertrouwen

dat God weer terugkeert in onze levens: dat is:

dat er weer mensen zijn, dingen, gebeurtenissen

die ons weer blij maken.

Zien we daar naar uit? Staan we daar voor open?
Dan zullen we niet verbitterd worden, of onverschillig.

 

Waken: dat is ook : de handen uit de mouwen steken

Alle knechten kregen een taak

om samen voor het huis te zorgen.

Niemand was te veel.

En voor ieder een taak die bij hem of haar past.

Niemand wordt overvraagd.

 

Is dat niet mooi?

U, jij en ik, wij hebben allemaal de mogelijkheid

om voor het huis te zorgen:

voor de plek waar wij wonen en werken.

U weet vast wel wat u kunt

om de mensen een beetje gelukkiger

om de wereld een beetje mooier te maken

En doet u dat ook?

U, jij en ik: we zijn allemaal nodig

Alleen samen kunnen we de hoop levend houden.

 

Totdat de weeën voorbij zijn, het leed geleden

en uit deze wereld het koninkrijk der hemelen geboren wordt.

Dan is de nacht voorgoed voorbij.
Dan zal het zijn: God alles in allen.

Alles en iedereen vol van zijn licht.

Door Jezus Christus, onze Heer AMEN.