Besproken Bijbelgedeelten

Als je het maar leuk vindt. Je moet vooral genieten. Dat kun je bij ons nogal eens horen. In de bijbel komen die woorden bijna niet voor (bv Pred 2). Wel een ander woord: gerechtigheid.




A      Tekst Mi 6,8 A groet,

We leven in een land met volop vrijheid

om te leven naar je geaardheid : hetero of LHBT

om te geloven naar je overtuiging

om te zeggen wat je wilt

Vrijheid is geweldig: alle ruimte voor jou

 

En dankzij de welvaart

kunnen we ook nog eens naar school

om jezelf te ontwikkelen

Zo kun je later een beroep vinden

dat bij je past: werk afwisselend, uitdagend

 

En daarbij is er nog eens veel vrije tijd

Tijd om te doen wat je wilt.

Om te genieten van uitgaan in het week-end

om verre reizen te maken in de vakantie.

 

Onze cultuur is er een van een ongekende vrijheid

en welvaart en van genieten.

En als je daarin opgroeit

dan weet je niet anders

of het draait in je leven om jou:

jij mag er zijn

jij moet leuk werk hebben

jij moet aan je trekken komen

jij moet van je leven een feestje maken.

Ongekend. Zo was het nog nooit eerder op aarde.

Als je bijvoorbeeld in de bijbel kijkt

boek vol verhalen 2-3 duizend jaar oud

En je let erop hoe vaak daar woordjes voorkomen

als genieten, genot, genietingen, genotzucht

dan is dat maar een keer of 60.

 

Heel andere woordjes komen veel vaker voor:

als je bij elkaar optelt de woordjes die met recht

te maken hebben,

dan kom je op een kleine 1000 uit:

rechtvaardig, onrechtvaardig

gerechtigheid, ongerechtigheid

 

En als je daar bij optelt woordjes die bijna hetzelfde betekenen

eerlijk en oneerlijk, goed en kwaad, vroom en goddeloos

dan heb je er nog duizenden meer

en dan weet je wel:

de bijbel is het grote boek over waarden en normen

op elke bladzij gaat het over goed en kwaad

over gerechtigheid.

Zo druk als wij met genieten zijn, is het in de bijbel niet

En zo druk als de bijbel is met gerechtigheid, zijn wij het niet.

Genieten en gerechtigheid – hoe zit dat toch?

B      Natuurlijk is het niet de bijbelse boodschap

dat genieten verkeerd is.

Een keer of 60 komt het woordje toch maar voor in de bijbel

Het vaakst nog bij Prediker.

Hij wilde genieten.

En hij vertelt dat hij daar ook echt voor ging:

overgezet naar nu:

een groot huis liet hij bouwen,

schitterend ingericht, kunst aan de muur

een prachtige tuin erbij, met een een zwembad

 

Al die dingen waar wij van dromen

als we hoofdprijs winnen van de loterij

 

En ook nog genoten van vele, vele vrouwen.

De ene verovering na de andere.

Dat is tegenwoordig ook heel gewoon aan het worden:

Elk week-end een ander.

Mannen, vrouwen die erover opscheppen

hoeveel bed-partners ze gehad hebben.

 

Maar als Prediker erop terug kijkt, dan zegt hij daarvan:

t is allemaal niks, ijdelheid der ijdelheden, najagen van wind.

Dat is raar

zet je alles op alles om zoveel mogelijk te genieten

zeg je later daarvan: ‘t was maar een leeg gedoe.
Niet genieten...balen!

 

Prediker is er nooit goed uitgekomen

waar dat nou vandaan komt

Hij bleef met een katerig gevoel zitten.

Als je de rest van zijn boekje leest

komt dat nogal zuur en negatief over.

Hij vond de oorzaak niet

 

Gelukkig weet Paulus wel waar dat vandaan komt

dat lege gevoel van «is dit het nou»

dat komt van de wens om voortdurend je zintuigen te willen bevredigen

met muziek, eten, drank, sex, luxe en rijkdom

 

Je laat je leiden door je verlangens

die heel natuurlijk zijn

en die horen bij jou hoe God jou gemaakt heeft

Maar het worden slechte verlangens

als jij daar niet baas over bent

geen zelfbeheersing hebt

maar je er door laat leiden,

en er restloos in meegaat

Dan gaat het almeer om jezelf draaien

en jouw genot en plezier en geluk

En steeds minder om de ander

en zijn recht op een plekje onder de zon

en haar recht op een beetje geluk.

Dan gaat genieten ten koste van gerechtigheid.

C      Is het overdreven om te zeggen

dat dat ook in ons land gebeurt?
Aan de ene kant een groep «geslaagde» mensen

rijk, gezond, zien er goed uit

die alle dagen genieten

en doen waar ze zin in hebben.

 

Aan de andere kant een groeiende groep mensen

die helemaal niet kunnen doen

waar ze zin in hebben:

ze haalden geen VWO diploma

ze doen geen leuk werk in de fabriek

ze zijn op de voedselbank aangewezen

ze wisten van hun leven geen feestje te maken

 

En tussen die 2 groepen de mensen (u en ik misschien)

die proberen bij de geluksvogels te horen

Want dat laten we onszelf wijsmaken:

je bent de regisseur van je eigen geluk

je kunt het leven net zo leuk maken als jezelf wilt

als dat niet lukt, ligt het aan jezelf.

 

Wat een druk leggen we elkaar op!

Jonge mensen vinden het moeilijk om te kiezen

Er is zoveel keus

Er hangt zoveel vanaf.

Ze worden ziek van de stress.

 

De nadruk op genieten werkt niet.

is ongezond voor jou als persoon

Vroeg of laat loopt het op een kater uit

dat zie je aan prediker: is dit alles, vraagt hij

Zo wil ik niet eindigen
Wat moet ik doen?

De nadruk op genieten

verziekt ook ons leven samen met elkaar.

Ons vrije, welvarende land is daardoor

nog lang niet het beloofde land

- het leven verzakelijkt

- mensen voelen zich mislukt

- grote groepen voelen zich buitengesloten

Geen wonder dat de partijen in het midden

zoveel stemmen verliezen aan de uitersten links en rechts.

 

Wat moeten we doen

dat in ons land het koninkrijk van God te voorschijn komt.

 

Een profeet, Micha zegt:

Je weet wat de Heer van je wil:

niets anders dan recht te doen

trouw te betrachten

en nederig de weg te gaan van je God.

 

D      Een verrassend antwoord

Geen woord over genieten,

niets over vrijheid, over leuk werk, over vakantie

niets over aan je trekken komen

Want daar gaat niet om.

Daar ligt niet de zin van het leven

En als je het daar toch zoekt, zul je het er echt niet vinden

Dan zeg je op een dag net als Prediker

wat leeg, wat zinloos

Of ga je het in steeds extremere dingen zoeken
uit je dak gaan om alles maar even te vergeten;

het lachgas is niet aan te slepen

de xtc markt is booming

 

Waar gaat het dan wel om?

Niets anders dan recht te doen

Trouw te betrachten

En nederig de weg te gaan van je God

Dat is drie keer hetzelfde
Drie keer een manier om te zeggen:

ik moet me houden aan de regels van God.

de tien geboden en al die andere.

Niet : ik laat me door mijn verlangens leiden

Gods voorschriften wijzen mij de weg.
 

Door die regels word ik niet een individu

losgemaakt van de mensen om mij heen

Die regels verbinden mij in het horizontale aan de ander:

Dan delen we ons brood met wie te kort komen

En we genieten als dat gebeurt

Dan verdrijven we de eenzaamheid bij wie zich alleen voelen

En we zijn gelukkig als dat lukt

Dan nemen we het op voor wie geen stem hebben.

En daarin vinden we voldoening

 

Die regels binden mij in het verticale aan God.

Zijn voorschriften klinken in mijn hart

Zijn Geest woont in mijn geweten

Hij wordt mijn inspiratie.

Daarin ligt mijn bestemming.

Ik mag iets van God laten zien

Ik weerspiegel iets van zijn liefde en zorg voor mensen

Ik - beeld van God.

En als dat er een beetje uitkomt:

hoe onbeholpen ook, dan ben ik gelukkig

Ik heb mijn bestemming gevonden!

 

En dat horizontale en dat verticale

brengt Paulus zo mooi onder woorden:

mensen die zich laten leiden door de Geest

houden van elkaar

ze zijn blij en leven in vrede

ze hebben geduld en zijn goed voor elkaar

Dát zijn christenen

E      Hoe zit het nou tussen genieten en gerechtigheid?

Prediker ontdekt:

als je helemaal voor het genieten gaat,

loopt het op een kater uit.

En van Micha en Paulus leren we:

als je eerst voor de gerechtigheid gaat

dan zul je nog eens genieten.

 

Wonderlijk:

Als je genieten op de eerste plaats stelt,

grijp je uiteindelijk mis

Als je de geboden van God op de eerste plaats stelt

valt er veel te genieten

 

Zoek eerst het koninkrijk van God en zijn gerechtigheid

en al het andere zal in orde komen,

ook het genieten, de voldoening, je geluk.

 

En vast begrijpen we nu ook iets beter

die verhalen van mensen met een belangrijke baan

met een goed salaris

En die toch op een dag zeiden:

Ik geniet er niet meer van; ik baal ervan:

de hele dag achter de computer...

Mijn hart ligt ergens anders.

En dan gaat zo iemand minder uren maken

of helemaal met ontslag

om als vrijwilliger bij de voedselbank werken

of als mantelzorger voor vader of moeder zorgen

of het gezellig maken in het buurtcentrum.

En soms hoor je ze zeggen:

dit had ik veel eerder moeten doen.

 

En: als uw kinderen of kleinkinderen

met zulke ideeën aankomen

wees er dan blij mee: geweldig toch:

dat ze niet voor hun eigen plezier willen leven

maar voor de gerechtigheid willen leven

en daarin hun geluk willen zoeken

Moedig ze maar aan

Ze hebben het goed gezien

Genieten is een bijprodukt : van gerechtigheid

 

Daarom bidden we straks, allemaal:

uw naam worde geheiligd

uw koninkrijk kome

en uw wil geschiede

Want daar verlangen we naar

En daar doen we ons best voor

En als dat een beetje uit de verf komt

dan zijn we blij en gelukkig

Dat is het echte genieten.

AMEN