Besproken Bijbelgedeelten en Thema's

A     Vrede op aarde zingen de engelen in de kerstnacht

Maar vrede is het helemaal niet.

Keizer Augustus in Rome

regeert over alle landen rond de Middellandse Zee

Ook in het Midden Oosten is hij de baas.

En zijn onderkoning Quirinius handhaaft de openbare orde

met harde hand.

De engelen zingen van vrede die er helemaal niet is.

 

En de keizer wil wel eens weten

hoeveel mensen hem moeten gehoorzamen

Hij laat ze tellen.

En daarom moet iedereen naar zijn geboortestad.

En zo gaat Jozef met Maria

van Nazaret in het hoge Noorden

naar Betlehem in het Zuiden van Israel.

Dat zij hoog zwanger is, doet er niet toe.

Ze hebben maar te gaan, net als die anderen.

Ze doen niet onder voor de stromen vluchtelingen

de oorlog ontvlucht

of de armoede

Gelukzoekers allemaal

die we vandaag de dag

op het journaal, in de krant voorbij zien komen.

En sinds het AZC en de oorlog in Oekraïne ook bij ons in de stad.

Waarom zouden we met de engelen mee zingen

van vrede op aarde,

vrede die er niet is?

 

En Maria krijgt haar kind, ver van huis

Nergens plek. De herbergen zitten vol.

En niemand zegt: ach, neemt u mijn plekje maar.

Ik red me wel voor een keertje.

En zo wordt Jezus geboren:

in de verte nog familie van David.

Maar voor hem geen paleis, maar een stalletje

geen wiegje, maar een kribbe

T had weinig gescheeld of hij had het niet eens gehaald

Zoals zo velen onderweg bezwijken.

Zo weinig gastvrij onze wereld:

hekken om Europa

Vluchtelingen opgevangen in grote kampen

en niemand wil ze hebben.

 

We zingen wel van vrede op aarde

Maar waarom eigenlijk?

 

 

B     Of zingen we van vrede op aarde

omdat we zo te-vreden zijn met hoe wij

het hier in Nederland hebben?

 

Het Planbureau meldt dat de kwaliteit van leven

zoveel beter is dan in 1990:

We worden ouder, gaan langer naar school

we zijn minder werkloos

we hebben meer te besteden

we doen meer aan sport

gaan vaker op vakantie

de woningen zijn beter

en er is minder criminaliteit.

 

Niet voor iedereen

Maar het overgrote deel van de bevolking zegt gelukkig te zijn

en in welvaart te leven.

 

Mooi is dat. Je hoeft niet zo ver de grens over

om te zien dat het bijna overal op de wereld

stukken minder is.

Daar wil ik niets op af doen.

We bidden niet voor niets:

Geef ons heden ons dagelijks brood

En het is fijn dat die bede zo royaal verhoord is:

met een dikke laag beleg er boven op.

 

Maar is dit dan de vrede waar de engelen van zingen?

Dat je over eten en drinken niet hoeft in te zitten

Dat je kleding en onderdak hebt

Dat je naar school kunt en er werk voor je is.

Een ziekenhuis als je het nodig hebt.

 

We zingen toch niet met de engelen mee

omdat we zo geweldig tevreden zijn?

Dat Jezus onze levens nog een beetje aangenamer maakt

in deze koude, donkere tijd van het jaar?

Een beetje gezelliger, warmer?

…..
Of misschien toch wel? Een beetje?

T is wel heel verleidelijk:

al die kerstliedjes in de winkels, in de straat,

het lekkere eten, cadeautjes

 

Een soort verdoving voor wat er

in de wereld om ons heen gebeurt

Even wat anders dan oorlogen en vluchtelingen

en kindertjes onderweg geboren.

 

Maar dan komt morgen de kater:

Niks geen vrede op aarde!

 

 

C     Vrede? Tevreden?

Of gaat het om nog een andere vrede

Een vrede die een eind maakt

aan de verstoorde verhouding die wij met God hebben.

 

Dat kent u misschien wel:

Dat God zo ver weg kan zijn.

En hoe je hem zoekt, maar niet kunt vinden

En hoe je naar hem verlangen kunt

dat hij bij je is

en je iets van zijn kracht ervaart

of je geborgen voelt in zijn liefde.

Maar het is net of je er niet bij kunt.

Er is teveel verdriet in je leven.

Allemaal zorgen op de voorgrond.

God verborgen achter bergen van moeilijkheden

Onbereikbaar ver weg.

 

Het kan ook dat jij van God weg leeft:

Uw naam worde geheiligd, leerde Jezus ons bidden

Maar mij gaat het vooral om mijn naam

mijn reputatie en hoe ik erop sta.

 

En Uw koninkrijk kome, leerde Jezus

maar ik ben druk met mijn gezinnetje, mijn werk, mijn bedrijf

 

En : Uw wil geschiede

maar ik heb heel andere wensen

en als ik m’n zin niet krijg…

dan ben ik gefrustreerd en boos op alles en iedereen

en lig ik met God overhoop.

 

Zo gericht zijn op jezelf en niet op de dingen van God

dat heet in de bijbel:

dwaasheid, of eigenwijsheid

ook: opstandigheid, zelfs vijandschap.

Dat betekent: verstoorde verhoudingen tussen hemel en aarde

Afstand tussen God en mensen.

Ik vervreemd van God.

En aan die vervreemding komt nu een einde.

De vrede wordt getekend tussen hemel en aarde

De afstand overbrugd.

Daarom zingen de engelen van “vrede op aarde”

 

Maar: deze mooie vrede is er toch helemaal niet?

God is toch nog steeds verborgen? Ver weg?

 

Ik ben toch nog steeds meer op mij zelf gericht

dan op God en de eer van zijn naam

en het komen van zijn rijk

en het geschieden van zijnwil?

Mijn ik-zucht is nu toch niet opeens voorbij?

 

Is het wel wat?

die vrede waar de engelen van zingen?

 

 

D     Toch zingen de engelen van vrede op aarde.

Die vrede – tussen God en mensen – die gaat er komen.

Die is er zelfs al: daar in de kribbe ligt Jezus.

Hij zal de vrede brengen, de verhoudingen herstellen.

 

De engelen weten wie hij is:

gekomen uit de wereld van God

vol van zijn macht, van zijn wijsheid

van zijn liefde bovenal.

Helemaal vol van God...en compleet leeg van zichzelf.

Zo anders dan wij:

wij zitten vol van onszelf

maken ons druk om onze eigen naam

onze koninkrijkjes en onze wil

en af en toe denken we nog eens aan God.

Maar voor hem draait alles

om het doen van Gods wil

om het aanbreken van Gods nieuwe wereld

om de eer van Gods Naam.

 

Daarom zingen de engelen ook: Ere zij Gód

Want het is zijn werk, zijn initiatief.

De eeuwige gaat het goed maken.

Hij kan het niet aanzien

dat wij vol van onszelf

de verkeerde kant opleven

bij hem vandaan, het ongeluk tegemoet.

Hij wil ons terug. Wij gaan Hem aan het hart.

En Hij wordt een mens en stelt lastige vragen:

Kun je leven bij brood alleen?

Meen je nou werkelijk dat je zelf je leven in de hand hebt?

Ongemakkelijke vragen voor ons, tevreden mensen.

 

En hij houdt straks niet op.

En het begint te irriteren.

En het groeit uit tot regelrechte vijandschap.

En het nederige begin van een kribbe

eindigt in de vernedering aan het kruis

En de doeken van het begin...

daar wordt hij straks weer in gewikkeld

als ze hem leggen in een graf.

 

In Jezus ondergaat God de gevolgen van de ikzucht

het geweld van mensen komt op hem neer

Hij heeft het opgezocht, over zich afgeroepen

Hij wil het hebben…

En hij kan het hebben ook, blijkt op de morgen van Pasen

Daarom zingen de engelen: ere zij God

om wat hij doet in Jezus,

Daarom zingen zij: vrede op aarde

want straks is een schuld betaald, een straf gedragen

weten we van een Vader in de hemelen

en geven we ons gewonnen aan zijn liefde

 

 

E     De herders zijn gaan kijken.

De houten kribbe, Jezus in doeken gewikkeld

En wij weten al hoe het verder gaat

Hoe dit armoedige begin in het einde terug komt:

een houten kruis, een dode in doeken gewikkeld

 

Als ze naar het veld terug gaan

loven zij God in hun lied

en prijzen zijn grote naam.

 

Want de kribbe nu en straks het kruis

De doeken in het begin en de doeken op het eind

Dat is echt de laagste tree van de ladder

Lager kun je niet beginnen
Ellendiger kun je niet eindigen.

 

Maar juist dat is goed nieuws voor de herders

Zij hadden een slechte naam

Als er een schaap verdwenen was

dan zou een herder dat wel gestolen hebben.

En als hij dat ontkende

dan werd hij niet geloofd.

Een herder was zo onbetrouwbaar

hij mocht zelfs niet getuigen in een rechtzaak.

Die herders in de velden bij Betlehem

waren zelf mensen van de laagste rang.

 

En nu komt God met zijn vrede!
En hij begint bij hun! Onderaan.

Als om te zeggen: je kunt nooit zo diep gevallen zijn

of ik ben er voor je

ik wil met je te maken hebben

ik wil je in mijn vriendschap, mijn liefde betrekken

in jouw geloof, hoop en liefde wekken.

 

Zo is God ook op zoek naar u en jou en mij

die zo naar hem verlangen

die soms zo de verkeerde kant op leven

nooit ben je voor hem te min.

zijn liefde gaat naar ieder van ons uit

en naar alle mensen.

 

Als we daar vandaag iets van gezien hebben

is het een goed kerstfeest

Als we met die blijdschap straks naar huis gaan

is het nog beter

Als we met die vreugde morgen proberen

iets te betekenen

voor elkaar, voor de mensen om ons heen

dan is het helemaal geslaagd.

Dan straalt het licht van God

opnieuw in onze wereld. AMEN