Hebr 1: 1 - 3
Op velerlei wijzen en langs velerlei wegen heeft God
in het verleden tot de voorouders gesproken door de profeten;
nu, aan het einde van de tijd, heeft Hij tot ons gesproken door zijn Zoon,
die Hij heeft aangesteld als erfgenaam van alles wat bestaat,
en door wie Hij het heelal geschapen heeft.
Hij straalt Gods luister uit, Hij is zijn evenbeeld,
met zijn machtig woord draagt Hij alles wat bestaat. (NBV21)
A Niemand heeft ooit Rembrandt gezien.
Toch kennen we hem allemaal een beetje.
Want we hebben schilderijen met zijn naam erop.
Bijvoorbeeld deze: de terugkeer van de verloren zoon. (afb 1)
daardoor weet je:
- Rembrandt is een schilder
- bekend met de gelijkenis van de verloren zoon
- en als je zo treffend de ontferming van de vader
en de schaamte van de zoon in beeld brengt
dan zal hij in zijn eigen leven ook wel iets van
schuld en schaamte en vergevende liefde ervaren hebben.
Uit het schilderij leer je iemand kennen die we nog nooit gezien hebben.
Niemand heeft ooit God gezien. (Joh 1; 15)
Toch hebben we allemaal wel het gevoel
dat er iets is, een God of zo.
Want: als je naar de hemel kijkt: de eindeloze ruimte (afb 2)
met miljarden sterren
dan raak je daarvan onder de indruk.
Dat is toch niet zomaar uit het niets tevoorschijn geplopt?
God is groot, zeg je bij jezelf
Wat een macht om zo'n enorme ruimte te maken.
En als je let op de natuur, leer je God nog weer beter kennen:
wat zit het allemaal prachtig in elkaar:
deze aarde met de planten en insecten (afb 3)
de bomen en de vogels / de vissen in de zee
de dieren op het land.
Dat kan toch geen toeval zijn?
Wat een fantasie en wijsheid om zoveel soorten te bedenken en te maken.
En hoe bijzonder is het dat wij er zijn
ergens in dat enorme heelal: een planeet de aarde
met alles erop en eraan:
De dichter van Ps 104 verwonderde zich daarover (afb 4)
deze aarde: gemaakt als een betrouwbaar huis.
God? hij heeft iets met mensen.
Zo leer je uit de wereld om je heen God kennen. Een beetje.
Maar Hij blijft ook raadselachtig:
waarom ook griepvirussen en andere ziektesen?
waarom de vulkaanuitbarstingen, de tsunami's (afb 5)
Wat zegt dat over de grote God?
Hoe zit dat met zijn macht en met zijn wijsheid
Heeft hij wel iets met mensen?
Rembrandt leer je een beetje kennen uit zijn schilderij
God leer je ook maar een beetje kennen uit zijn werk.
Hij blijft verborgen. Raadselachtig. Duister.
En zolang hij dat is, zijn we er niet gerust op
Weten we niet waar we aan toe zijn.
En je aan God overgeven en toevertrouwen lukt niet.
B Is er nog een andere manier om God te leren kennen?
Onze tekst zegt van wel:
Op velerlei wijzen en langs velerlei wegen
heeft God ..... gesproken door de profeten.
Dat is bijzonder:
De schepping brengt ons niet goed genoeg bij God
En dan neemt God zelf het woord
en spreekt hij tot ons door mensen.
Geïnspireerde mensen: Profeten.
We denken aan Elia, aan Jesaja, aan Jeremia
die het volk uitleggen wie God is
en wat er gaat gebeuren
en wat Hij van ons verwacht.
Vele malen en op allerlei manieren:
Elia die het onrecht benoemt en de afgoderij
Later Jeremia die waarschuwt voor de dreigende ballingschap in Babel
Nog weer later Jesaja die een terugkeer belooft naar Jeruzalem
God heeft iets met mensen, dat is wel duidelijk.
Maar de ene keer is het beschuldigend
dan weer straffend, dan weer hoopgevend
Wat wil hij nou echt? Wie is hij toch? Wat leeft er in zijn hart?
En zijn het alleen de bijbelse profeten
die vertellen wat Gods wil en bedoeling is?
- Er zijn toch ook na het Oude Testament wijze mensen geweest,
die iets van God wisten over te brengen:
grote namen als
Maarten Luther King met zijn geweldoze protest
of Moeder Theresa met haar zorg voor de allerarmsten
- En zaten de stichters van andere religies er helemaal naast?
Mohammed zei net als de bijbel 'God is groot'
Boeddha leert net als Mozes 'dat je niet begeren moet'
- En als een humanist zegt 'dat je goed moet zijn voor elkaar'
dan is het of je Jezus hoort.
God maakte zich bekend aan mensen wereldwijd
In alle landen en culturen vind je mensen
die iets hebben opgevangen van God.
Maar wat jammer dat die godsdiensten in de uitwerking
alle kanten op gaan
islam en jodendom en boeddhisme en christendom en humanisme
Zo verschillend!
En dus blijft de vraag:
de ware God, waar alle religies van spreken
hoe zou Hij echt zijn.
Waar zijn we met Hem aan toe?
C Het antwoord geeft onze tekst:
Vroeger waren er de profeten.
Maar tenslotte heeft God gesproken door zijn Zoon. Door Jezus.
Dat betekent Jezus is beslissend anders dan de profeten voor hem.
Anders dan Boeddha en Mohammed en de humanisten.
Zij hadden allemaal een beetje deel aan het goddelijke geheim
Maar van Jezus zegt de bijbel: Hij is zijn evenbeeld.
Dan staat er in het Grieks een woordje dat u allemaal kent:
karakter.
Tegenwoordig betekent dat: je aard, je natuur
Van iemand die nogal driftig is zeggen we:
hij heeft een opvliegend karakter
Maar oorspronkelijk is karakter een afdruk.
Je neemt een stukje houdt en snijdt er een letter uit
Dan heb je een stempeltje
En als je dat in de inkt doet en dan op papier zet
heb je op papier 1 op 1 die letter A.
Jezus is door God gestempeld en door niets anders.
Hij is 1 op 1 een loepzuivere afdruk van God. Zijn evenbeeld.
Johannes zegt hetzelfde op een andere manier
In het begin was het Woord / het Woord was bij God
en het Woord was God.
Welk woord? Ongeveer dit:
Deze aarde, mijn schepping, zal een toekomst hebben
en de mensen, ook al zijn ze nog zo de weg kwijt
zijn altijd welkom bij mij.
Al hun zonde en geweld en onrecht
kunnen mijn liefde niet doven.
Dat Woord legt God in Jezus
En Jezus leeft die boodschap voluit:
In zijn uitleg van de wet, in zijn wonderen
in het offer van zijn leven
komt God zelf helemaal mee.
Veel meer dan in de pracht van de natuur
Veel meer dan in de woorden van profeten
Daarom heet hij: de Afdruk van God, zegt Hebreeën.
de Zoon van God, zegt Paulus: sprekend zijn Vader
het Woord van God, zegt Johannes. (de exegese, de uitleg van God)
Want:
Hij laat ons zien wie God is.
Door hem kijken we God recht in zijn hart.
Eindelijk weten we waar we met God aan toe zijn:
Het komt goed!
Onder die miljarden sterren aan de hemel
heeft Hij ook mij in het oog.
En ook al verknoeide ik het helemaal
als de verloren zoon
ik mag altijd uithuilen en opnieuw beginnen.
D Ik ga nog even terug naar dat mooie veelbelovende woord:
Deze aarde, mijn schepping, zal een toekomst hebben
en de mensen, ook al zijn ze nog zo de weg kwijt
zijn altijd welkom bij mij.
Al hun zonde en geweld en onrecht
kunnen mijn liefde niet doven.
Die mooie gedachte heeft God van voor alle tijden bij zich.
We hoorden het Johannes al zeggen:
Dit woord was in het begin bij God. Alles is erdoor ontstaan
Hebreeën zegt hetzelfde:
door wie hij de wereld heeft geschapen.
Nog voor Hij een begin maakte met de schepping
was God dit al van plan:
een aarde met mensen erop
een geschiedenis met helaas veel mislukking en pijin
maar het zal goed komen
ik laat niet varen het werk van mijn handen
Eeuwenlang hield God het voor zichzelf
in de hoop dat wij het zouden raden.
En als de profeten spraken, klonk er iets
van deze dingen in door.
En als wij luisteren naar de stem in ons hart en geweten
vangen wij iets op van dat mooie woord.
Als een echo uit de verte: zwak,
en overstemd door andere geluiden
en vervormd door eigen belang
en hebzucht en zorgen.
Toen heeft God dat veelbelovende Woord
in een mens gelegd: in Jezus.
Hij is helemaal beschikbaar
om die liefdesverklaring van God
in al zijn rijkdom waar te maken.
Hij bewijst dat we God werkelijk aan het hart gaan.
Want hij zal tot het uiterste gaan:
aan het kruis zijn leven geven.
Zo laat hij zien hoe God het geweld van mensen verdraagt.
We mochten ons op Hem uitleven.
Hij wilde het hebben en hij kan het hebben ook:
Hij staat er uit op als de Levende.
De macht van zonde, van geweld en dood is gebroken.
Niets kan ons scheiden van de liefde van God.
Door Jezus durven wij weer geloven, hopen en liefhebben.
Door Jezus komt God weer in ons te leven.
Niemand heeft ooit God gezien
Maar Jezus heeft Hem geleefd.
Hij is de beste exegese, zegt Johannes:
Hij is de beste uitleg die God van zichzelf geeft.
E Ja, maar - denkt u misschien bij u zelf -
Dat moet je natuurlijk wel allemaal geloven.
Maar de Joden geloven dat je bij Mozes moet zijn
De Boeddhisten bij Boeddha
De Moslims bij Mohammed
De atheïsten bij het humanisme
Allemaal even vooringenomen.
Hoe kun je nou uitmaken wie er gelijk heeft?
Goede vraag.
Het antwoord is: daar kom je nooit achter.
Je komt met geen mogelijkheid verder dan:
Alleen God weet wat er klopt
van alles wat we over hem beweren
En Hij alleen weet wat er deugt
van alles wat we in zijn Naam doen.
Wij komen alleen maar verder door te geloven
Geloven als in:
laat ik het eens proberen met Jezus
met de bergrede
met het onze Vader
met geloof, hoop en liefde
Hoe bevalt me dat?
Wordt het leven daar rijker of armer van
Voel ik me daar goed bij of niet?
Als ik voor mezelf spreek:
Ik vind het soms heel confronterend
hoe de bijbel me een spiegel voorhoudt
en me de ogen opent voor
wat er niet spoort bij mezelf.
Ongemakkelijk - maar wel heel gezond.
Ik vind het zo bemoedigend
dat er ook die liefdesverklaring van God is
die mooie boodschap die zegt
dat ik er mag zijn...dat het goed komt.
Dat houdt de wanhoop op een afstand.
Ik probeer het geruststellend te vinden
dat ik mezelf en alles en iedereen
aan God kan toevertrouwen
Soms lukt dat. Dan zijn de zorgen even weg.
Ik hoop dat ik daar nog eens verder in kom.
En zo is er nog veel meer.
Wat ik bedoel is: we zijn op geloof aangewezen
En dat is helemaal niet erg.
Het is de enige manier.
Zo kom je het geheim van de werkelijkheid op het spoor.
En raak je een beetje vertrouwd met God.
F Mag het zo met ons gaan
Misschien geloof je alleen maar in een vage God
In IETS dat er wel moet zijn. PRIMA
Of is God voor jou vooral raadselachtig?
De duistere schepper van hemel en aarde, van de natuur en van mensen
Maar ook van tsunami's, aardbevingen en griepvirussen
HELEMAAL GOED
Of geloof je vooral in de veeleisende God?
Je moet een goed mens zijn, zoals de profeten leren
NIKS MIS MEE
Als je Jezus serieus neemt
hoef je niets van dat alles te vergeten
Dat vage,
en duistere
en veeleisende
dat blijft allemaal staan
Maar er komt wel iets bij:
door Jezus komt God in al zijn liefde naar voren.
Dan pas weet je: in het verborgene klopt een hart voor mij
En je weg door dalen van verdriet
en over toppunten van geluk,
die ga je voortaan met een Vader in de hemelen.
Dankzij de Here Jezus. AMEN.
Achtergronden
Afkortingen
van de Bijbelboeken > Register (kolom 2) adhv = aan de hand van Afb = Afbeelding BGT = Bijbel in Gewone Taal BHS = Biblia Hebraica Stuttgartensie (Hebr. OT) bv = bij voorbeeld CGK = Christelijk Gereformeerde Kerk DL = Dordtse Leerregels GNB - Groot Nieuws Bijbel GNT = Griekse Nieuwe Testament (Nestle-Aland) Gr = Grieks HCat = Heidelbergse Catechismus Hebr = Hebreeuws HTB = Het Boek HSV = Herziene Staten Vertaling ID = Intelligent Design Lat = Latijn LuV = Lutherse Vertaling LV14 = Leidse Vertaling 1914 LXX = Septuaginta (Grieks OT; 250 - 50 vC) M = Meditatie (bv Mc 1:1M = Meditatie over Mc 1: 1) NA = Nestle-Aland, 27-ste druk (Grieks NT) NB = Naardense Bijbel (P. Oussoren, 2004) NBG = Nederlands Bijbel Genootschap NBG51 = Bijbelvertaling van het NBG (1951) NBV = Nieuwe Bijbel Vertaling (2004) NBV21 = Nieuwe Bijbel Vertaling van het NBG (2021) nC = na Christus NGB = Nederlandse GeloofsBelijdenis NT = Nieuwe of tweede Testament OT = Oude of eerste Testament PM = Post Modernisme PKN = Protestantse Kerk Nederland Pr = Preek (bv Ps 84Pr = Preek over Psalm 84) RKK = Rooms Katholieke Kerk SV = Staten Vertaling TeNaCh = Torah+Nebiïm+Chetoebim v = volgende vers (bv Ps 1: 1v betekent Ps 1: 1 - 2) vd = van de vv = volgende verzen (bv Ps 1: 1vv betekent Ps 1: 1 - 3) vC = voor Christus WV = Willibrord Vertaling X = Chiasme (kruisstelling) > = zie (bv > 2 betekent zie bij punt 2) // = synoniem parallellisme <> = antitthetisch parallellisme |