Besproken Bijbelgedeelten

Dankdag 2018. De landbouw wordt er op aangekeken dat het zo slecht gaat met de natuur. Maar hoe eerlijk is dat? Zijn we niet allemaal slachtoffer van een economisch systeem dat zo veel mogelijk wil tegen zo weinig mogelijke kosten? En ook allemaal verantwoordelijk voor dat systeem?

A      groet

Stilte kan iets moois zijn:

geen lawaai van verkeer en fabrieken

geen gepieker in jezelf, maar rust

Vanuit die stilte zoeken we God

Daarom zingen we wel eens:

«Mijn ziel is stil voor God mijn Heer (62: )

En vandaag

de stilte zingt U toe o Here (65: 1)

Stilte die je bij God brengt.

 

Dit voorjaar, deze zomer was ik veel op het platteland van Radewijk

En ik genoot van de stilte, de rust. Heerlijk!

Toen vroeg iemand: Hoor je echt niets?

Nou als ik heel goed m’n best deed:

in de verte een trekker

En de wieken van de molens in Duitsland
Maar eigenlijk niks. Stilte. Heerlijk.
 

Hij zei: maar dat is helemaal niet goed.

In deze tijd van het jaar hoor je de vogels te horen
de leeuwerikken, de kievitten, de wulpen en de grutto’s

Maar ze zijn er bijna niet meer.

Hun nesten in het gras maken geen schijn van kans

als de trekkers komen om mest in de grond te spuiten

om gras te maaien, te schudden,

om het hooi binnen te halen.
Daarom hoor je niks. Daarom is het zo stil.

 

Toen was het geen fijne stilte meer

Misschien ook wel: stilte voor de storm. Want

Onlangs kwamen er cijfers naar buiten van het WNF:

wereldwijd het aantal dieren met 60% is terug gelopen

Als je in 1970 1000 dieren telde in een gebied

vind je er nu nog maar 400

en in 2050 nog maar 100, als het zo doorgaat

 

En zo is er veel meer.

Deze lange, hete, droge zomer...

velen genoten er misschien van

maar voor akkerbouwers dramatisch:

de opbrengsten van aardappels, uien enz. valt tegen.

 

Het klimaat verandert,

dat kunnen we nu echt niet meer ontkennen.

Eind van deze eeuw is de

zeespiegel 2 meter hoger is dan nu.

En dan is nog maar een fractie

van die enorme partij ijs op de zuidpool gesmolten.

 

Waar zijn we met z’n allen mee bezig?

Waar gaat het naar toe?

B      Vandaag is het dankdag voor gewas en arbeid.

En danken dat gaan we straks ook doen.

Maar voor welke dingen zullen we danken?

 

Vanuit jezelf bekeken kun je voor heel veel dankbaar zijn

je kon in de supermarkten kopen wat je wilde

en je had een heerlijke vakantie in een ver land.

Die bede ‘Geef ons heden ons dgl brood’

die is vanuit jezelf bekeken meer dan verhoord.

Maar bekijk het eens niet vanuit jezelf

maar vanuit een ander:

Vanuit de boer bijv die voor jouw aardappelen, jouw melk

jouw doosje eieren zorgt

hij kan er nauwelijks aan verdienen

en dan kijken we hem er ook nog op aan

dat hij zo milieu-onvriendelijk te werk gaat.

En dan God danken?

 

En bekijk het eens van uit de kinderen in de textielfabrieken
Goedkope kleding maken ze...voor lonen veel te laag

God danken?

En bekijk het eens vanuit de natuur

Jouw vliegvakantie deed er nog een schepje bovenop:

nog meer lawaai, nog meer vervuiling
Danken?

 

En Probeer het ook eens vanuit God te zien

Hij de Schepper van hemel en aarde

Hij die alles laat bestaan

en aan mens en dier het leven geeft.

Deze wereld is bestemd om zijn koninkrijk te zijn:

waar de volken in vrede met elkaar leven

en geen mens te kort komt.

Dat is Zijn plan, zijn bedoeling.

 

Maar dat mijn leventje naar wens verliep

en dat er gebeurde wat ik graag wilde

dat is wel wat anders.

De koopjes en voordeeltjes waar ik zo gelukkig mee ben

mijn reizen en trekken waar ik zo van geniet...

zou het kunnen

dat God daar niet zo gelukkig mee is?

Is mijn welvaart een hindernis

Iets dat het komen van Gods nieuwe wereld vertraagt

blokkeert?

Iets dat uit de weg moet?

 

Jezus zei: zoek eerst het koninkrijk van God

en al het andere zal in orde komen

En hij leerde ons bidden:
uw koninkrijke kome...

en uw wil geschiede...niet de mijne

C      Veel van de problemen komen voort uit het systeem

dat we met z’n allen in het leven hebben geroepen

marktwerking hebben we ons kindje genoemd
 

Boeren werden voortdurend geprikkeld om te investeren

en aan schaalvergroting te doen

om zo goedkoop mogelijk te produceren.

Dan kan het haast niet anders

of je krijgt een weidegebied

zo groen en strak en saai als een biljartlaken.

En we willen graag goedkope kleding en spulletjes

en dan is het geen wonder dat heel veel fabrieken

hun producten laten maken in lage lonen landen.

 

En bedrijven moeten flexibel zijn

en dan krijg je dat werknemers geen vaste banen meer krijgen

maar de flex terecht komen, of zzp-er worden

 

En als in Ommen en Coevorden de winkels open gaan op zondag

dan kun je hier bij ons niet achterblijven.

 

En als je de gezondheidszorg

aan de werking van de markt overlaat

natuurlijk valt er dan af en toe een ziekenhuis om.

 

Dat is het systeem wat we met z’n allen heb opgetuigd.

Waar we ook allemaal aan meedoen.

U en ik gaan toch ook voor de laagste prijs?

Voor het gemak van internet?

 

Misschien wil je wel anders, maar krijg dat maar eens voor mekaar.

Je bent verplichtingen aangegaan

Leveringscontracten

Hypotheken van 30 jaar

En je hebt met de markt te maken..

Ook een christelijke boer,

ook een christelijke winkelier

een christelijke werknemer

kan zich daar niet zomaar aan onttrekken.

 

Als je niet met de ontwikkelingen meegaat:

is het einde oefening

voor je bedrijf, voor je werk.

 

Maar is dit nou het beloofde land?

Of zijn we weer terug in Egypte

waar de economie ook 24 uur per dag draaide

alle dagen achter maar door

zonder op te houden.

Waar ze van week met een rustdag niet wisten?

Het begint er steeds meer op te lijken.

 

D      Mozes bindt het zijn volk op het hart:

vergeet de Here God niet.

Hij is het die hemel en aarde gemaakt heeft.

En die de aarde aan ons heeft toevertrouwd:

om die te bewerken en te bewaren.

 

Deze aarde is bestemd voor het koninkrijk der hemelen:

een wereld waar geen mens te kort komt

waar niemand van honger en armoede sterft.

 

Wat zijn we ver af van dat mooie doel.

Wat wil je ook

als je met elkaar voor marktwerking gaat?

 

In de taal van de bijbel heet dat:

we hebben het geld tot god gemaakt.

Tot leidend principe:

Het geld vertelt ons wat goed en kwaad is.

Doe die dingen die je geld opleveren.

Doe geen dingen die je geld kosten.

Mozes waarschuwt zijn volk.

Als jullie eenmaal gearriveerd zijn

en in vrede en welvaart leven,

vergeet dan de Here God niet.

Ruil hem niet in voor een andere god.

Want Hij is het aan wie je alles te danken hebt.

Als je Hem vergeet

en zijn waarden en normen inruilt

voor de principes van de markt en economie

dan zul je alles verliezen.

 

Je kunt dat als een dreigement opvatten, als bangmakerij.

Maar het is bedoeld als waarschuwing.

Want Mozes wil helemaal niet dat deze dingen gebeuren.

Hier op aarde moet het koninkrijk van God komen.

De zegen van leven en vrede.

Maar als we God vergeten

kunnen we ook iets heel anders krijgen:

geen zegen, maar vloek: de ondergang.

En dat is wat er nu gebeurt: de schepping wankelt

de wereld gaat kapot aan de hebzucht.

 

We roepen het zelf over ons af

door alles aan de markt over te laten.

Door het geld leidend principe te laten zijn.

 

Het is de hoogste tijd

om ons God weer te binnen te brengen

Om vrede en gerechtigheid na te streven

en het behoud van de schepping
En geld en middelen daaraan ondergeschikt maken.

 

E      Kunnen we nog wel danken dan, vandaag?
 

Nee, niet voor de overdaad en luxe;

wel voor ons dagelijks brood:

voor kleding en onderdak, voor gezondheidszorg:

niemand kwam om van de honger

niemand moest op straat slapen

en ieder kon in het ziekenhuis terecht.

 

Danken?

Nee niet voor die lange, droge, hete zomer;

wel voor de zon die elke dag opkomt,

wel voor de wisseling van de seizoenen.
Nog heeft God ons niet in de steek gelaten.

 

Danken?

Niet voor de koopjes en stuntprijzen

wel voor eerlijke prijzen voor melk en koffie, voor vlees en kleding.

 

Danken?

Niet voor de mensen die roepen dat er niets aan de hand is,
Wel voor wetenschappers, journalisten die ons wakker schudden.
 

Danken?

Niet voor de doemdenkers die roepen dat het te laat is

en dat het toch allemaal niets meer helpt.

Wel voor iedereen die oplossingen zoekt voor de natuur,

voor akkerbouw en veeteelt,

voor de industrie, voor auto’s en vliegtuigen.

 

Danken?
Ja we danken God

dat we het zo goed hebben

dat we aan de voedselbank konden geven

en aan Dorcas

en aan de collecte straks voor Brazilië.

 

We danken God

dat hij ons waarschuwt in de tekenen der tijden

Nog is het niet te laat.

De vervuiling van de zeeën

de opwarming van de aarde

de verwoesting van de oerwouden

het kan nog gekeerd worden.

 

Wij zoeken eerst het koninkrijk van God

zijn waarden en normen voorop:

dienen en delen, omzien naar elkaar,

de schepping als goede rentmeesters beheren

En al het andere zal in orde komen.

Door Jezus Christus onze Heer

 

AMEN