Besproken Bijbelgedeelten en Thema's

Kunnen we optimistisch zijn en in vooruitgang geloven? Daniël 2 zet daar een groot vraagteken bij.


A      Groet

In de westerse wereld is het idee

dat we langzaam maar zeker vooruit gaan:

er is nog nooit eerder zo’n welvarende tijd geweest:

vroeger woonden we in krotten en plaggenhutten

nu in echte huizen

we worden 80+

en we mogen in vrijheid leven

ieder naar zijn geloof, zijn geaardheid, zijn overtuiging

 

Er is wel eens wat

maar dan vinden we altijd weer een oplossing:

het gat in de ozonlaag is opgelost

de zure regen is voorbij

En als CO2 een probleem is

dan stappen we toch over op zonne- en windenergie?
Problemen zijn er niet, alleen uitdagingen.

 

En we hebben een beetje te doen

met de arme landen
ontwikkelingslanden noemen we die

want ze zijn nog niet zo vooruit gekomen

als wij in het westen dat zijn.

 

En wij - mensen van de kerk - wij leven in die cultuur.

Wij ondergaan die invloed alle dagen

ademen dat vooruitgangsgeloof alle dagen in:

We zijn al net zo optimistisch

De dokters kunnen morgen nog meer dan vandaag

 

En ongemerkt gaan we het vooral van mensen verwachten

- Wetenschap en techniek die zullen ons uit de problemen helpen

- Handel en politiek zorgen voor de welvaart

- Politie en leger voor de veiligheid.

God verdwijnt al meer naar de rand:

We kunnen hem eigenlijk nergens bij gebruiken.

We gaan het zelf doen: het leven verbeteren

van de aarde een paradijs maken.

 

Een aantrekkelijk geloof, zeker voor mensen

die het redelijk goed getroffen hebben.
Daar voel je je comfortabel bij:
Maak je geen zorgen, doe niet zo somber

het gaat steeds beter: geniet toch!

 

Ziet het er vanuit de hemel ook zo uit?

Is God ook zo positief over ons mensen

en wat wij kunnen en zullen?

Deelt God ons optimisme?
Is christelijk geloof hetzelfde als vooruitgangsgeloof?

 

B     Nebakadnezar krijgt een droom, van God

Een droom met een boodschap

Hij ziet een standbeeld: reusachtig groot –

zoals koningen voor zichzelf laten maken.

 

een gouden hoofd

van zilver de borstkas en de armen

van brons de buik

zijn benen van ijzer

de voeten van klei en ijzer door elkaar.

 

In 5 stappen van goud naar ijzer en klei

dat is niet steeds mooier, duurder, edeler

dat is steeds goedkoper, lelijker, zwakker:

God ziet geen vooruitgang

 

En Daniël legt uit:

dat gouden hoofd: dat bent u Nebukadnessar

en de koningen na u zijn steeds van minder klasse

en hun koninkrijken wreder en onmenselijker.

 

En zo is het gegaan.

Die vijf koninkrijken zijn gekomen

En daarna ging het gewoon door:

Als zesde kwam er het Romeinse Rijk : beestachtig wreed.

 

En ondertussen zijn we de tel kwijt geraakt

van al die koninkrijken en hun strijd om de macht

Met als dieptepunt de 20-ste eeuw

De hele wereld in oorlog. Zelfs 2x

En het Joodse volk werd bijna uitgemoord

planmatig efficiënt, op industiële wijze

dankzij de wetenschap die een gifgas had ontwikkeld

dankzij de techniek die gaskamers – en ovens had gemaakt

Hoe zo vooruitgang? Kun je op mensen vertrouwen?

 

En het gaat maar door:

- het geweld in Syrië

- het gedraai en gelieg van Trump en Poetin

- de onmacht van de politiek:

niet in staat arme landen perspectief te bieden

Geen wonder dat de vluchtelingen blijven komen

 

En waar het geen oorlog is

daar laten knappe koppen zich inhuren

om sjoemeldiesels en sjoemelsigaretten te maken

om geld naar belastingparadijzen weg te sluizen

om veel te veel aan medicijnen te verdienen

om nep nieuws de wereld in te helpen

 

Vooruitgang? Er is alleen maar marktwerking:

vraag en aanbod: de wet van de jungle

de sterksten leven ten koste van de kleintjes.

 

C      Houdt het dan nooit op?
 

In zijn droom ziet de koning hoe er - zomaar -

een steen losraakt uit een hoge berg

en tegen dat beeld aanslaat

en de reus op lemen voeten wankelt en valt

en als de stofwolken zijn opgetrokken is er niets van over.

helemaal verpulverd, de wind blaast het weg

als kaf op een dorsvloer in een hete zomer.

 

Een steen!

Zo heel anders dan het materiaal van dat beeld:

Goud, zilver, brons, ijzer: dat tref je zo niet aan

Daarvoor moet je erts delven en smelten: mensenwerk

Maar die steen: is puur natuur = schepping = Gods werk.

 

En zo’n simpele steen

kegelt dat beeld van menselijke macht

en zelfoverschatting zomaar onderuit.

 

In die droom raakte die steen zomaar los:

er kwam geen mensenhand aan te pas.

Toen God vond dat het tijd was, toen gebeurde dat.

 

Is dat ook echt gebeurd?

 

Die droom is uitgekomen!

Op Gods tijd werd de Here Jezus geboren

daar kwam geen Jozef aan te pas:
geboren uit de maagd Maria

 

Gekomen om al die grote machten

die het leven verknoeien onderuit te halen

- de wereldrijken met hun legers en geweld

- de industrieen met hun slavernij en kinderarbeid en vervuiling

- de banken met hun woekerpolissen

- de media met hun nepnieuws

- ook de tijdgeest die ons probeert wijs te maken

dat het steeds beter gaat

en het leven eigenlijk een feestje is.

 

«Des Heren kracht is groot (zingt Maria)

zijn arm verstrooit, verstoot

die hoog zijn in hun ogen.

Hun tronen zijn niet meer,

maar gunstrijk wil de Heer

eenvoudigen verhogen» (66:4)

 

D      Wacht even! Klopt dat wel?

Jezus lijkt toch in niks op die steen?

Die steen uit de droom is keihard, verwoestend

Jezus is een mens: zacht, genezend

 

Er is in elk geval één overeenkomst:

die steen is maar een gewoon ding

zeker niet kostbaar als het goud en zilver van dat beeld

En Jezus maakte ook al geen indruk:

geld of bezit had hij niet

Hij was niet de aanvoerder van een leger.

 

Vooral verhaaltjes vertellen, dat deed hij

Gelijkenissen: over een koninkrijk dat komt.

Best aardig, gevat, scherp ook wel eens

maar daar bleef het bij.

 

Hij schijnt te denken

dat Gods nieuwe wereld alleen maar kan komen

als hij zichzelf opoffert en tot het laatst toe

trouw is aan God, trouw aan de mensen:

tot op het kruis een mens van liefde.

Hij schijnt te geloven in de zachte krachten

van geloof, hoop en liefde.

 

Toen haakten ze allemaal af:

«Weg met hem» schreeuwen de mensen

zijn eigen discipelen, Judas, Petrus laten hem in de steek

Ze gooiden hem aan de kant als een waardeloze steen:

niet te gebruiken deze dromer

Wat hij zegt en doet, wat heb je eraan in deze wereld?

 

Ja, zo is het toch?

Als je echt wat wilt veranderen,

heb je heel andere dingen nodig:

geld, industrie, techniek, handel,

desnoods wapens en geweld.

Elke keer als wij zo denken

gooien wij hem opnieuw aan de kant als een waardeloze steen.

 

Maar: God heeft opgewekt.
Op de morgen van Pasen hem teruggeroepen uit de dood.

Hij gaat achter Jezus staan,

Geeft hem ahw gelijk

Geeft dus iedereen - toen en nu - ongelijk

die Jezus voor waardeloos houdt.

 

De zachte krachten van geloof, hoop en liefde

die zijn beslissend.

Wat ons vooruitbrengt

is niet de kleine geest gericht op ik en mijn macht,

mijn winst, mijn belang, mijn eer, mijn gelijk..

Maar de Geest van Christus

die ons inneemt voor God en opent voor elkaar.


 

E      Ondertussen is het Pasen geweest.

God heeft Jezus opgewekt: de dood is dood.

 

Die waardeloze steen is juist de allerbelangrijkste:

de hoeksteen die het hele gebouw draagt:

een tempel: het huis waar God woont.

 

Alleen: voor een tempel zijn meer stenen nodig:

mensen die zich als levende stenen geven

aan de hoeksteen die Christus is

en samen met hem een tempel vormen:

een kring van mensen waarin Gods Geest woont

 

Aan u en jou en mij de keus

Of we verwachten onze toekomst

van mensen, van techniek en geld en macht

Of we zoeken onze toekomst

bij Jezus en zijn manier van leven.

 

Eigenlijk is dat toch geen vraag meer?

Wie kan nog geloven in de vooruitgang?

Alles brengen we in de war: zelfs het klimaat!

 

Het is de hoogste tijd voor een ander leven:

zoals Jezus dat leerde:

met de nadruk op dienen en delen

met vergeven als het moet

met een eindeloos vertrouwen op God

die als een Vader in de hemelen voor ons zorgt.

 

Nog staat het beeld uit de droom van Nebukadnezar overeind

Maar het wankelt:

Een steen is er tegen aan gerold.

De beslissende klap is uitgedeeld.

Vroeg of laat zal het helemaal omvallen.

Er zal niets van overblijven.

Als de stofwolken zijn opgetrokken:

is alles eindelijk zoals het wezen moet:

vrede op aarde voorgoed.

 

Wij weten wie wij dienen zullen:
Jezus Christus

Door God tot hoeksteen gelegd

Basis voor een nieuwe wereld. AMEN