2 Sam 11

A  David en Batseba
geen mooie geschiedenis die de bijbel ons vertelt.
overspel, leugens, moord
Dat zijn erge dingen.
Eigenlijk is het heel bijzonder
dat de bijbel deze dingen over koning David vertelt
de koning die Israel groot heeft gemaakt
die vijandelijke legers versloeg
die het volk in vrede deed leven
De koning van 'de gouden eeuw'
Die koning is ook maar een mens
waar heel wat op valt aan te merken.
De bijbel praat de koningen niet naar de mond.
 
Geen mooie geschiedenis
Wel één die niet heel uitzonderlijk is.
Het lijkt wel dat mensen die veel macht hebben
nogal gemakkelijk een scheve schaats rijden.
We kennen de voorbeelden uit onze eigen tijd

Trump en Stormy Daniels
Tv sterren veel te opdringering,
muzikanten ver over de grens


En elke keer als zulke verhalen het nieuws halen
reageren we verontwaardigd: wat een smeerlapperij!
En kunnen we ons gelijk superieur voelen,
beter dan de sterren en machthebbers
 
Maar de bijbel is geen krant, geen roddelblad
Niet om de sensatie en opwinding
worden deze dingen verteld.
En al helemaal niet om jezelf beter te voelen
Want dat zijn we niet: u niet en ik niet.
Misschien lukt ons nog wel
om elkaar trouw te zijn, zonder overspel en leugens
Maar wat als je als David bent
met zoveel macht en rijkdom?
Getrouwd met een vrouw die je niet bijzonder gelukkig maakt?
En je verveelt je een beetje
En de gelegenheid doet zich voor
Zou je dan niet bij jezelf zeggen:
vooruit, een avontuurtje, moet kunnen
niemand hoeft er last van te hebben
 
En wat als je Batseba bent
beeldschoon
je man altijd maar van huis
en jij ambitieus:
en je droomt van het paleis, van de troon
en van je kinderen: die prinsen en prinsessen moeten worden?
Zou je dan niet jezelf in de kijker spelen?
Je kans grijpen?
 
Daar kunnen we ons toch iets bij voorstellen?

Zo gek is dat toch niet?

T is dat we niet in de gelegenheid zijn, maar anders?

Sta je voor jezelf in? Ken je jezelf zo goed dan?





B      We kunnen er maar al te goed inkomen
Maar hoe begrijpelijk ook:
t is wel verkeerd wat David en Batseba doen.
Het begint ermee dat David thuis is
Al dat vechten, dat heeft hij wel een beetje gehad
Ze kunnen het wel zonder hem af.
Hij verveelt zich...zoekt een nieuwe uitdaging
en wie zoekt zal vinden: een avontuurtje in zijn geval
Zijn oog valt op de buurvrouw.
En hij laat haar halen...
en zij wil ook wel:
je krijgt niet de indruk dat zij erg tegenspartelt.
 
Dit is de eerste zonde:
Niet dat David meerdere vrouwen heeft
maar dat hij niet kan afblijven van Batseba
die de vrouw is van een ander, van Uria.
David breekt de echt, breekt het huwelijk van Uria
En Batseba doet hetzelfde door haar man ontrouw te zijn
 
En als dan blijkt dat ze zwanger is
begint het hoofdstuk list en bedrog.
gespeeld vriendelijk
gespeelde waardering
allemaal leugenachtigheid
David probeert Uria te manipuleren
Zodat het zou lijken dat het kind van Batseba
zijn eigen kind is
Maar Uria wil niet de nacht doorbrengen met zijn vrouw
terwijl zijn soldaten in het kamp zijn en vechten moeten.
Dit is de tweede zonde: onbetrouwbaar zijn in je woord
Gij zult geen vals getuigenis spreken tegen uw naaste
 
En als dat plan mislukt
laat David Uria op een gevaarlijke plek opstellen
zodat hij omkomt in de oorlog.
Gij zult niet doodslaan... dat gebod wordt ook overtreden
 
Zonde is erg
En David en wij weten dat, voelen dat
En daarom proberen we die verborgen te houden.
We schamen ons,
zijn bang voor wat de mensen zullen zeggen
bang voor straf
Daardoor gaat het van kwaad tot erger.
 
Dat is wel iets om even goed te zien:
een zonde staat nooit op zichzelf
er komt van alles achter weg
met drank op achter het stuur > ongelukken > leugens
afgunst, jaloezie > diefstal
overspel > woede > geweld
 
Zonde is als een lawine:
ergens hoog in de bergen breekt een pak sneeuw los
en steeds meer neemt het mee
en alles gaat eraan onderweg
bomen, akkers, mensen en huizen
een spoor van vernieling.




C Hoe kon het toch zo bij David uit de hand lopen?
Verveling speelt een rol
behoefte aan een nieuwe uitdaging:
nogal wat mannen in de midlife crisis krijgen daar last van
opeens moet alles anders:
een andere baan, een andere vrouw, een motor, een boot
 
En vast speelt ook mee
dat iedereen zo'n mooie vrouw als Batseba wil hebben
dat hij haar begeert
wij apen elkaar na:
omdat iedereen naar het buitenland op vakantie gaat, wil ik dat ook
omdat al mijn vriendinnen die knappe vent willen, versier ik hem
Maar eigenlijk? Eigenlijk interesseert hij mij niet.
 
En vast speelt ook mee dat het niet mag
De vrouw van een ander, daar blijf je van af
Maar juist wat verboden is, prikkelt en daagt uit
je mag niet te hard rijden
je mag niet te veel drinken
je mag nog geen vuurwerk afsteken
en omdat het niet mag, zoeken we de grenzen op
en nog leuker is het om er over heen te gaan.
De wet prikkelt tot zonde (Rom 7)
 
Dat zijn allemaal prikkels, impulsen, verleidingen om ons heen.
Op zich zijn die niet verkeerd.
Wat is er mis met een mooie vrouw, een knappe man?
En het is ook niet verkeerd om dat te zien.
maar dan : maar hoe gaat het dan verder?
hoe ga je daarmee om?
waarom gaat het bij David zo verschrikkelijk mis?
 
Het antwoord vinden we in het verhaal:
U moet eens letten op woordjes als liet sturen, liet komen, zenden
In het Hebreeuws allemaal hetzelfde woord:
sjalach, wel 11 x staat er dat David liet komen, liet sturen.
Hij hoeft maar met zijn vingers te knippen en het gebeurt.
Hij is koning...maar het is hem in zijn hoofd geslagen
Hij is de de grote koning vergeten
Is zelf heer en meester...doet wat hij wil
en wie zal er wat van zeggen?
 
De omgeving kan verleidelijk zijn...
maar als het mis gaat
kan ik niet de midlife crisis de schuld geven
of die man, of die vrouw die zo betoverend mooi was
als het mis gaat
is het omdat omdat ik mijzelf op de troon zet
en van God en zijn gebod niet meer wil weten.
als het mis gaat
is het omdat ik een regeltje bedenk
waarmee ik wil rechtpraten wat krom is
zij wil ook graag...t blijft bij die ene keer...t betekent niets
ik doe er toch niemand kwaad mee?
Mijn regeltjes ipv Gods aanwijzingen
Mijn wil ipv Gods wil
Mijn koninkrijk ipv het koninkrijk der hemelen



D En God?
De Koning in het verborgene
Hij laat dit allemaal gebeuren.
Het gaat van kwaad tot erger
overspel...leugens...Uria gedood.
De dingen moeten hun beloop hebben.
God grijpt niet in.
Hoe erg Hij het ook vindt
wat David doet en laat doen
Hij komt niet tussenbeide.
Hij laat het allemaal gebeuren.
 
Om die reden zeggen veel mensen
hun geloof in God op.
Want een God die zulke dingen laat gebeuren...
die overspel en gelieg en moord
die teveel drinken en te hard rijden en verkeersongelukken
die onderdrukking en oorlog maar laat gebeuren
die God? daar bedank ik voor.
 
Maar wat lost dat op?
Daar wordt het niets anders van
De werkelijkheid blijft hetzelfde
Lawines van zonde blijven komen
ook als je niet meer in God gelooft
 
U en jij en ik –
of je het nu leuk vindt of niet:
op ons rust een enorme verantwoordelijkheid
Deze wereld is wat wijzelf ervan maken
leugens en moord
begeerte en overspel
geweld en onderdrukking
dat is wat wij elkaar aan doen
het is ónze geschiedenis.
 
Zo is het nu eenmaal gemaakt
Zo zit de wereld in elkaar
Zo zijn wij mensen:
u en ik, wij hebben de keus
wij kunnen haten of liefhebben
wij kunnen vergelden of vergeven
wij kunnen heersen of dienen
 
En hoe wij kiezen?

God wijst de richting.

Mozes en de profeten zeggen het antwoord voor
Gij zult niet liegen, niet moorden, niet begeren
Maar als wij die raad in de wind slaan
houdt Hij ons niet tegen
Zo wil hij niet onze Vader in de hemelen zijn
 
En zouden we nog wel mensen zijn
vrij om te kiezen
verantwoordelijk voor de gevolgen
als God voortdurend tussenbeide kwam?
Hij behandelt ons niet als kleine kinderen
Hij neemt ons voluit serieus.
Dat geeft ons leven een laatste ernst.




E En ondertussen doet God
wat Hij kan om de schade te beperken.
Maar wel op de manier die bij hem past
Zonder uit de rol te vallen die hij zichzelf heeft opgelegd:
Hij beperkt zichzelf:
Hij wil een Koning zijn die uit vrije wil, uit liefde gediend
en gehoorzaamd wordt
Hij kan niet met macht en geweld tussen beide komen
zonder zichzelf ontrouw te worden.
 
Maar hoe dan?
Want er moet wel iets gebeuren!
Want Uria dood, Batseba getrouwd...
David lijkt er mee weg te komen.
De brutalen hebben de halve wereld
Zo lijkt het in onze ogen.
Maar zo IS het niet
Want God is niet dat vage iets
waar wij hem voor houden als wij zeggen
`ik geloof wel dat er iets is, een god of zo´
een soort kracht die al wat is laat bestaan
en alles wat gebeurt maar geworden.
Hij is persoon-achtig
En alles wat tegen zijn heilige wil ingaat
dat raakt hem in zijn hart
En dit van David? dat is verkeerd, grondig verkeerd.

David kan wel denken dat hij het slim geregeld heeft
en met een knip in de vingers
kan blijven zenden, sturen, laten brengen, laten halen
Maar dan heeft hij met God niet gerekend
De HERE zond Natan tot David, staat er. HALT
Dan heeft David niets meer te zenden en te sturen.
De profeet is van alles op de hoogte.
Hij zal David een spiegel voorhouden
en hem tot inkeer brengen.
 
Een stem, een appèl
daar blijven wij mens bij:
daar blijft onze vrijheid om te kiezen
dat laat onze verantwoordelijkheid in tact
Een woord, een appèl
daar blijft God Koning bij
zoals Hij dat wil zijn...
een die liefde en trouw niet afdwingt,
maar oproept: om in vrijheid te dienen
 
Kennen wij dat appèl van God?

Zijn stem komt tot ons door de verhalen van de bijbel

Hij klinkt in ons hart en geweten
Hij spreekt als je naaste een appèl op je doet
 
Alle keren roept hij ons terug uit het zelf koning zijn
en willen zenden en sturen en heersen
alle keren breekt hij ons open naar elkaar
om te dienen, om te vergeven, om lief te hebben
En waar wij horen en doen
daar stopt de lawine van zonde
die op den duur alles verwoest.




F    Wij weten hoe het verder gaat:
Natan ontmaskert David

David gaat door de grond.
Hij schaamt zich om zijn zonden
Voelt zich ver van God
Mist de vriendschap van de Allerhoogste
Mist de laatste geborgenheid in het leven.
 
En dan strijkt God met de hand over zijn hart
Schenkt David weer zijn nabijheid, zijn vriendschap
Een nieuwe kans voor David: vergeving.
 
David was groot in zijn zonde
maar niet te groot om zich klein te maken voor God
 
Daarom staat deze smerige geschiedenis in de bijbel.
Niet om onze verontwaardigd te maken
niet om ons superieur te voelen
Want wij zitten echt niet anders in elkaar
Het lukt geen mens om niet te zondigen
 
Maar omdat wij allemaal
in die lawine van zonde mee rollen
daarom moeten wij weten
dat het ook anders kan.
Daarom vertelt de bijbel deze dingen.
En dat het nooit te laat is
om tot inkeer te komen
om je klein te maken
om op vergeving te hopen
om God op zijn liefde aan te spreken.
 
Want zo is onze God
dat vertelt die geschiedenis van David.
En beter nog leren we het van
die verre zoon van David
Jezus
Alles neemt hij voor lief
om ons met God te verbinden
En zo geeft hij ons aan elkaar
broeders en zusters
mensen van vrede.
AMEN
 
terug

Achtergronden


Artikelen over:
Geloof Kennis en Openbaring
Bijbel
Iets, God, opnieuw God
Israël, Volken, Christenen
Oude Tijd, Nieuwe Tijd
Oude Mens, Nieuwe Mens
Jezus
Passio, Pasen, Pinksteren

Kerk anno nu oa pastoraat en liturgie

Theologische Stromingen
Theologische Begrippen

 
 

Afkortingen


van de Bijbelboeken > Register (kolom 2)

adhv = aan de hand van
Afb = Afbeelding
BGT = Bijbel in Gewone Taal
BHS = Biblia Hebraica Stuttgartensie (Hebr. OT)
bv = bij voorbeeld
CGK = Christelijk Gereformeerde Kerk
DL = Dordtse Leerregels
GNB - Groot Nieuws Bijbel
GNT = Griekse Nieuwe Testament (Nestle-Aland)
Gr = Grieks
HCat = Heidelbergse Catechismus
Hebr = Hebreeuws
HTB = Het Boek
HSV = Herziene  Staten Vertaling
ID = Intelligent Design
Lat = Latijn
LuV = Lutherse Vertaling
LV14 = Leidse Vertaling 1914
LXX = Septuaginta (Grieks OT; 250 - 50 vC)
M = Meditatie (bv Mc 1:1M = Meditatie over Mc 1: 1)
NA = Nestle-Aland, 27-ste druk (Grieks NT)
NB = Naardense Bijbel (P. Oussoren, 2004)
NBG = Nederlands Bijbel Genootschap
NBG51 = Bijbelvertaling van het NBG (1951)
NBV = Nieuwe Bijbel Vertaling (2004)
NBV21 = Nieuwe Bijbel Vertaling van het NBG (2021)
nC = na Christus
NGB = Nederlandse GeloofsBelijdenis
NT = Nieuwe of tweede Testament
OT = Oude of eerste Testament
PM = Post Modernisme
PKN = Protestantse Kerk Nederland
Pr = Preek (bv Ps 84Pr = Preek over Psalm 84)
RKK = Rooms Katholieke Kerk
SV = Staten Vertaling
TeNaCh = Torah+Nebiïm+Chetoebim
v = volgende vers (bv Ps 1: 1v betekent Ps 1: 1 - 2)
vd = van de
vv = volgende  verzen (bv Ps 1: 1vv betekent Ps 1: 1 - 3)
vC =  voor Christus

WV = Willibrord Vertaling
X = Chiasme (kruisstelling)
> = zie (bv > 2 betekent zie bij punt 2)
// = synoniem parallellisme
<> = antitthetisch parallellisme